Kurcz wpustu nazywany inaczej achalazją przełyku jest pierwotną nieprawidłowością funkcji motorycznej przełyku, charakteryzującą się nasileniem napięcia dolnego zwieracza przełyku, co prowadzi do naruszenia motoryki i zmniejszenia perystaltyki przełyku. Choroba występuje równie często u mężczyzn i kobiet, głównie w wieku 30-50 lat. Średnia częstotliwość występowania wynosi 0,001-0,002%.
Kurcz wpustu – przyczyny
W chorobie kurczu wpustu najczęściej podawaną przyczyną jest rola:
- Genetyczna
- Neurogenna
- Hormonalna
- Zakaźna.
Na możliwy udział czynników genetycznych wskazują przypadki choroby u rodzeństwa, w tym bliźniąt jednojajowych. W rozwoju kurczu wpustowego możliwy jest udział półpaśca i mechanizmów autoimmunologicznych. Wraz z rozwojem choroby dochodzi do zwyrodnienia i gwałtownego spadku liczby zwojów splotu międzykomorowego w końcowym odcinku przełyku. Naruszenia funkcji motorycznych w kurczu wpustu odnotowano nie tylko w przełyku, ale także w żołądku, jelicie i pęcherzyku żółciowym.
Stwierdzono także, że pierwotniaki (Trypanosoma Cruzi) powodujące uszkodzenia stacjonarne zwojów przełyku w ciągu kilku lat, po doznaniu infekcji u danej osoby, rozwija kurcz wpustu. Jako konsekwencja występuje stan zapalny i blizny w ścianach przełyku, co z kolei prowadzi do zaburzeń w całym układzie pokarmowym ciała.
Najczęściej wymieniane przyczyny kurczu wpustu to:
- Choroby zakaźne
- Powikłania innych chorób
- Procesy zapalne w przełyku
- Wrodzona anomalia splotów nerwowych ściany przełyku
- Zaburzenia autonomicznego układu nerwowego
- Silny stres
- Nieprzestrzeganie diety
- Szybkie i błędne odżywianie.
Kurcz wpustu – objawy
W zależności od stadium i stopnia zaawansowania kurczu wpustu można scharakteryzować chorobę za pomocą szeregu następujących objawów:
- Dysfagia (zaburzenia połykania) jest znaczącym zaburzeniem w przejściu pokarmu przez przełyk. W niektórych przypadkach takie zaburzenie nie występuje natychmiast, ale dopiero po pewnym czasie po spożyciu pokarmu. W początkowej fazie choroby osoba odczuwa zaburzenie w jedzeniu nie w gardle, ale w samej klatce piersiowej. W niektórych przypadkach dysfagię można zaobserwować w górnej tętnicy w okolicy gardła, w tym przypadku pokarm często wpada w tchawicę, chory ma chrypkę i ochrypły głos. Dysfagia jest typowa w przypadku spożywania pokarmów o dowolnej konsystencji, z czasem objawy nasilają się, a nieprawidłowości w jedzeniu wydłużają się. Po pewnym czasie zwieracz przełyku rozluźnia się, a grudka pokarmu wchodzi do żołądka, pomaga rozróżnić kurcz przełyku i inne choroby przełyku, na przykład rak.
- Niedomykalność – trafianie treści pokarmu z przełyku do jamy ustnej. Taką niedomykalność można zaobserwować po znacznym spożyciu pokarmu, przy wysiłku fizycznym lub po prostu zajęcie przez chorego pozycji poziomej.
- Zespoły bólowe mogą występować tylko w 60% przypadków i są obserwowane częściej, gdy przełyk jest przepełniony. Z reguły ból odnotowywany jest w klatce piersiowej, przechodząc na krtań lub żuchwę
- Utrata masy ciała spowodowana zaburzeniami metabolicznymi. Chory ma stale zwiększony apetyt, ale także traci na wadze.
Kiedy kurcz wpustu osiąga czwarty stopień, gdy zwężenie przełyku jest najbardziej znaczące, chory może wykazywać szereg charakterystycznych objawów zastoinowego zapalenia przełyku. Pojawiają się takie objawy jak:
- Uporczywe nudności
- Wymioty
- Zwiększone wydzielanie śliny
- Kaszel
- Nieprzyjemny zapach z ust
- Zgaga.
Kurcz wpustu – diagnostyka
Charakterystyka choroby kurczu wpustu, powoduje, że jest trudna do zdiagnozowania, z tego powodu, zawsze odgrywają ważną rolę metody badawcze, przede wszystkim za pomocą rentgenowskiego środka kontrastowego. Charakterystyczną cechę kurczu wpustu można nazwać ostre otwarcie do chwili obecnej ściśniętego odcinka przełyku i odpowiednio przejścia jego zawartości do żołądka. Pozwala to na różnicową diagnozę choroby z innymi chorobami przełyku.
Aby postawić prawidłową diagnozę, lekarz określa objawy, bada historię choroby i wyznacza kompleksowe badanie:
- Prześwietlenie klatki piersiowej
- Fluoroskopia przełyku
- Badanie endoskopowe
- Manometria przełyku (wprowadzenie przez nos do żołądka wielokanałowego cewnika)
- Endoskopowa biopsja
- Testy farmakologiczne z karbacholiną lub acetylocholiną
- Tomografia komputerowa
- Rezonans magnetyczny.
Kurcz wpustu – leczenie
Lekarz, na podstawie wyników badań, wybiera metodę leczenia, która zależy od ciężkości choroby. Leki: Metoklopramid, toksyna botulinowa, Almagel, Nifedypina, diazotan izosorbidu. Bardzo ważne jest przestrzeganie diety. Wskazane są ćwiczenia fizyczne, oszczędna dieta, która nie toleruje dużej ilości jedzenia i nie powoduje urazu przełyku. Leki hamujące skurcze mięśni gładkich mogą pomóc w wyeliminowaniu nadciśnienia przełyku.
Wpływ azotanów ma przedłużoną formę działania. Azotany powodują rozluźnienie mięśni gładkich, w tym dolnego zwieracza przełyku. Podczas oceny badania ruchliwości przełyku danych okazało się, że leki zmniejszają sygnał dolnego zwieracza przełyku, do 30-65%, co prowadzi do ułatwień życia 53-87% pacjentów. Jednak w przypadku długotrwałego przyjmowania zmniejsza się skuteczność leczenia, występują działania niepożądane najczęściej bóle głowy.
Przy nieskuteczności terapii konserwatywnych, kurczu wpustu można regulować za pomocą operacji, aż do resekcji wpustu. Należy wziąć pod uwagę progresywność choroby, jak również pojawienie się różnych procesów zapalnych w przełyku i śródpiersiu, co może również prowadzić do złego rokowania choroby. Leczenie kurczu wpustu jest problemem, który wymaga zintegrowanego podejścia przy użyciu różnych środków terapeutycznych.
