Kwasica ketonowa jest zagrażającym życiu powikłaniem cukrzycy spowodowanym podwyższonym stężeniem acetonu we krwi. Charakteryzuje się niedoborem insuliny: hormonu, który obniża poziom glukozy we krwi, podwyższonymi poziomami glukozy i ciał ketonowych, czyli: produktami rozpadu tłuszczu utworzonego przez podwyższony poziom glukozy we krwi. A także pojawieniem się acetonu w moczu, przesunięciem równowagi kwasowo-zasadowej w organizmie w kierunku zwiększenia kwasowości (spadek pH). Pojawia się także odwodnienie i naruszenie wszystkich rodzajów metabolizmu w organizmie z różnym stopniem upośledzenia świadomości lub bez zakłócania.
Kwasica ketonowa – przyczyny
Przyczyną cukrzycowej kwasicy ketonowej jest niedobór insuliny. Jeśli organizm nie ma insuliny, nie może przekształcić glukozy w energię. Bez naturalnej energii organizm zaczyna rozkładać tłuszcze w alternatywne źródło energii. Ciała ketonowe są kwasem, który pojawia się, gdy organizm zaczyna spalać własne tłuszcze. Po uruchomieniu mechanizmu powstawania ciał ketonowych ich liczba w krwiobiegu gwałtownie rośnie. Ponieważ w przypadku braku insuliny ciała ketonowe nie mogą dostać się do komórki, dostają się do moczu przez nerki. Obecność tych produktów ubocznych zatruwających organizm może prowadzić do poważnych komplikacji.
Czynniki prowadzące do rozwoju cukrzycowej kwasicy ketonowej:
- Cukrzyca typu 1.
- Niesystematyczne przyjmowanie leków obniżających poziom glukozy lub insuliny.
- Zmniejszenie dawki leków obniżających stężenie glukozy lub insuliny.
- Przedwczesne podanie insuliny.
- Nieodpowiednia dieta: spożywanie dużej ilości łatwo przyswajalnych węglowodanów: słodkich, mącznych i pomijanie posiłków.
- Choroby współistniejące.
- Choroby zakaźne, zwłaszcza układu oddechowego na przykład zapalenie płuc, dróg moczowych na przykład zapalenie pęcherza moczowego.
- Zawał mięśnia sercowego: uszkodzenie mięśnia sercowego w wyniku przerwania dopływu krwi.
- Udar, czyli ostre naruszenie krążenia mózgowego.
- Niewystarczająca kontrola i samokontrola poziomu glukozy we krwi.
- Operacje i urazy, stres.
- Przyjmowanie leków, które mogą podwyższyć poziom glukozy we krwi (na przykład glukokortykoidy – hormony nadnerczy).
- Inne choroby endokrynologiczne, w których wytwarzana jest nadmierna ilość hormonów wzrostu na przykład choroba lub zespół Itsenko-Cushinga – choroba charakteryzująca się zwiększonym poziomem hormonów nadnerczy.
Kwasica ketonowa – objawy
Cukrzycowa kwasica ketonowa rozwija się, zwykle w ciągu kilku dni, ze stopniowym nasileniem objawów:
- Pragnienie, zwiększone spożycie wody
- Osłabienie, zmęczenie
- Utrata masy ciała
- Nudności, wymioty, bóle brzucha
- Bóle głowy, drażliwość
- Sucha skóra
- Kołatanie serca, arytmia serca
- We wczesnym stadium – zwiększone oddawanie moczu, na etapie śpiączki – zmniejszenie ilości wydalanego moczu, aż do całkowitego jego braku
- Zapach acetonu z ust
- Upośledzenie świadomości różnego stopnia: senność aż do rozwoju śpiączki (utrata przytomności i odruchów).
Łagodna kwasica ketonowa charakteryzuje się:
- Pragnienie
- Częste oddawanie moczu
- Ból głowy
- Zawroty głowy
- Senność
- Zmniejszony apetyt
- Nudności
- Ból w jamie brzusznej
- Lekki zapach acetonu, który odczuwany jest w wydychanym powietrzu.
Średni stopień:
- Świadomość staje się spowolniona
- Zmniejsza się reakcja źrenic na światło
- Szybkie bicie serca
- Zmniejsza się ciśnienie tętnicze krwi
- Wymioty, luźne stolce, ból brzucha, napięcie mięśni ściany brzucha, ruchliwość jelit
- Częstotliwość oddawania moczu maleje.
Ciężkie:
- Utrata przytomności
- Osłabienie odruchów
- Wąskie źrenice bez reakcji na światło
- Zapach acetonu w wydychanym powietrzu jest wyczuwalny w pomieszczeniu
- Wyraźne zjawisko odwodnienia: sucha skóra i błony śluzowe, zmniejszona elastyczność skóry,
- Oddech głęboki, rzadki, hałaśliwy
- Powiększona wątroba, bezmocz
- Poziom glukozy we krwi na poziomie 20-30 mmol / l;
- Zwiększony poziom ciał ketonowych (produkty degradacji tłuszczów, utworzone z podwyższonym poziomem glukozy we krwi) we krwi;
- W moczu są określane przez ciała ketonowe.
Kwasica ketonowa – diagnostyka
Analiza historii choroby:
- Obecność cukrzycy, jej typ I lub II, czas trwania cukrzycy
- Obecność współistniejących chorób.
Badanie:
- Sucha skóra i błony śluzowe
- Wyczuwalny aceton w wydychanym powietrzu
- Ból brzucha
- Stopniowe zakłócanie świadomości: od senności do śpiączki.
Testy laboratoryjne:
- Analiza poziomu glukozy we krwi
- Analiza acetonu w moczu, ciał ketonowych
- Określenie poziomu ciał ketonowych we krwi
- Ogólna analiza krwi i moczu
- Oznaczanie jonów we krwi (sód, potas), poziomy mocznika, kreatyniny, chlorków, wodorowęglanów, mleczanów.
EKG jest ważne, aby wykluczyć zawał mięśnia sercowego, który może prowadzić do zaburzeń elektrolitowych. RTG klatki piersiowej jest konieczne, aby wyeliminować wtórną infekcję dróg oddechowych.
Kwasica ketonowa – leczenie
Leczenie cukrzycowej kwasicy ketonowej odbywa się zazwyczaj w szpitalu.
- Insulinoterapia polega na podawaniu dożylnym insuliny.
- Uzupełnianie deficytu wodnego roztworami chlorku sodu o różnych stężeniach.
- Wprowadzenie roztworu glukozy do zapobiegania hipoglikemii (obniżenie poziomu glukozy we krwi poniżej 3,3 mmol / l).
- Korekta zaburzeń elektrolitowych (wprowadzanie roztworów zawierających sole potasowe).
- Korekta stanu kwasowo-zasadowego (poziom pH).
- Antybiotyki do zapobiegania powikłaniom infekcyjnym.
- Leki przeciwzakrzepowe zapobiegające zakrzepicy (powstawanie zakrzepów w naczyniach krwionośnych).
Komplikacje i konsekwencje
- Obrzęk mózgu.
- Zaburzenie rytmu serca.
- Infekcyjne powikłania (na przykład zapalenie płuc).
- Wysokie ryzyko śmierci.
Diety ograniczenie spożycia węglowodanów – słodkich, mącznych i diety jedzenie 4-5 razy dziennie w małych porcjach. Obecnie prowadzone są badania mające na celu zmniejszenie prawdopodobieństwa wystąpienia kwasicy ketonowej u pacjentów z cukrzycą. Opracowywane są preparaty insuliny w postaci tabletek, ulepszane są metody dostarczania leków do organizmu, przeszukiwane są metody pozwalające na odzyskanie własnej produkcji hormonu.
