Cukrzyca mieszana (inaczej zwana cukrzycą hybrydową lub cukrzycą podwójną) jest chorobą metaboliczną występującą najczęściej u dzieci i młodzieży z otyłością. Inne nazwy określające ten rodzaj cukrzycy to cukrzyca typu 1.5, DD, double diabetes. Schorzenie polega na występowaniu u pacjenta jednocześnie objawów cukrzycy typu 1, czyli zaburzeń w produkcji insuliny przez trzustkę i cukrzycy typu 2, czyli insulinooporności komórek budujących tkanki ciała. Ponieważ jest to choroba trudna do zdiagnozowania, dane na temat rozpowszechniania się schorzenia oraz rzeczywista ilość chorych nie są dokładnie znane.
Przyczyny cukrzycy mieszanej
Przyczyny powstawania cukrzycy mieszanej nie są do końca znane. Uważa się, że kluczową rolę w powstawaniu choroby odgrywa otyłość. Z reguły choroba rozwija się u dzieci, które w wyniku predyspozycji genetycznych chorują na cukrzycę typu 1, ale wskutek nadwagi czy otyłości dochodzi do zjawiska insulinooporności tkankowej. Można jednak spotkać się również z odwrotnym mechanizmem powstawania choroby, kiedy u dzieci i młodzieży z nadmierną masą ciała chorujących na cukrzycę typu 2 rozwija się cukrzyca typu 1 mająca podłoże autoimmunologiczne.
Dzieje się tak, ponieważ insulinooponość powoduje zwiększenie produkcji insuliny przez komórki wysp trzustkowych, przez co przeciążone komórki ulegają zniszczeniu, produkując autoantygeny, które dają początek tworzeniu się związanych z cukrzycą przeciwciał u osób ze skłonnościami genetycznymi.
Cukrzyca mieszana – objawy i przebieg choroby.
Cukrzyca mieszana z uwagi na swoją specyfikę jest trudna do zdiagnozowania. Objawy charakterystyczne dla cukrzycy typu 1 i 2 mogą występować równocześnie w momencie diagnostyki, mogą również rozwijać się w miarę upływu czasu,co utrudnia właściwe rozpoznanie tej odmiany choroby. Oznacza to, że do dotychczasowych objawów dołączają nowe symptomy typowe dla cukrzycy innego typu.
Dla przykładu warto tu przytoczyć wyniki badań przeprowadzonych przez amerykańskich diabetologów ze Szpitala Dziecięcego w Pittsburgu (USA). Prowadzone przez 9 lat obserwacje na grupie 260 pacjentów leczonych w szpitalu wykazały,że 25 proc. dzieci z pierwotnie rozpoznaną cukrzycą typu 1 przejawia objawy cukrzycy typu 2, a prawie połowa dzieci otyłych przyjętych z objawami cukrzycy typu 2 po kilku latach wykazywała już objawy cukrzycy typu 1.
Objawami charakterystycznymi dla cukrzycy mieszanej są:
- objawy typowe dla cukrzycy typu 2: dyslipidemia, czyli zaburzenie metabolizmu lipidów, nadciśnienie tętnicze,podwyższone BMI
- niektóre symptomy przypisywane cukrzycy typu 1, takie jak wielomocz i nadmierne pragnienie, utrata masy ciała, rozwój kwasicy ketonowej, oraz obecność autoprzeciwciał przeciwwyspowych w badaniach krwi.
W rozpoznaniu klinicznym cukrzycy mieszanej mamy do czynienia z jedną z dwóch sytuacji:
1.Chory ma objawy typowe dla cukrzycy typu 2, a jednocześnie ma jednocześnie stwierdzone przeciwciała w badaniach krwi (które są cechą cukrzycy typu I).
2.Pacjenta z cukrzycą typu I cechuje również insulinooporność, może również mieć pozostałe cechy zespołu metabolicznego, takie jak. dyslipidemia i nadciśnienie (charakterystyczne dla cukrzycy typu 2).
Cukrzyca mieszana – leczenie
Cukrzyca mieszana ze względu na swoją specyfikę jest trudna w leczeniu. W leczeniu cukrzycy typu 1 stosuje się insulinoterapię, natomiast w leczeniu cukrzycy typu 2 stosuje się początkowo leki doustne. W przypadku cukrzycy mieszanej nie ma jasności, która z terapii przyniesie najkorzystniejsze skutki i czy warto zastosować obie strategie terapeutyczne. Jednym z rozwiązań stosowanych w cukrzycy mieszanej u pacjentów z cukrzycą typu 1 i insulinoopornością jest włączenie do leczenia biguanidów. W tym metforminy, jako dodatku do standardowej insulinoterapii.
Z kolei efektem ubocznym stosowania insulinoterapii jest wzrost masy ciała, co niesie z sobą ryzyko przyspieszenia rozwoju cukrzycy typu 2. Tym samym sposób leczenia zależy od rozpoznania. Pewnym jest, że u dzieci i młodzieży cierpiących na cukrzycę mieszaną konieczna jest modyfikacja stylu życia. Zmiana polegająca na wprowadzeniu wysiłku fizycznego oraz zmiana sposobu odżywiania. Ćwiczenia fizyczne mają służyć spadkowi masy ciała oraz poprawie ogólnej wydolności fizycznej organizmu. Zmiana sposobu odżywiania ma polegać na wprowadzeniu zbilansowanej diety. Diety mającej na celu utrzymanie prawidłowego poziomu glukozy we krwi oraz spadkowi i kontroli masy ciała.
W przypadku małych pacjentów zmagających się z cukrzycą mieszaną ważne jest wsparcie rodziców w np. w postaci wprowadzenia zmian w jadłospisie całej rodziny oraz towarzyszenia podczas aktywności sportowych. Niezależnie od środków farmakologicznych w procesie leczenia ważna jest również edukacja. Edukacja polegająca na budowaniu świadomości na temat choroby i jej zagrożeniach dla zdrowia i życia. Ważna jest samokontrola polegająca na regularnych pomiarach poziomu glukozy we krwi przed głównymi posiłkami i przed snem.
Cukrzyca mieszana – profilaktyka
W zapobieganiu cukrzycy mieszanej, tak jak w przypadku innych chorób metabolicznych, istotna jest profilaktyka. Aby znacznie zmniejszyć ryzyko zachorowania na cukrzycę mieszaną u dzieci i nastolatków należy pamiętać o stosowaniu zbilansowanej diety. Kontroli masy ciała i zapobieganiu nadwadze i otyłości u dzieci oraz zachęcaniu najmłodszych do różnego rodzaju aktywności sportowych i fizycznych. Rodzice powinni również nie bagatelizować niepokojących symptomów. Objawów mogących wskazywać na początki choroby, takich jak: nadmierne pragnienie,senność, osłabienie,częstsze oddawanie moczu, rozdrażnienie lub apatia.
