Astygmatyzm? Chociaż słowo brzmi niepospolicie i pochodzi z Grecji (tłum. stigma-punkt), to najczęściej występująca wada wzroku. Z astygmatyzmem zetknął się każdy – jeśli nie bezpośrednio, to przez kontakt z rodziną i znajomymi. Różne objawy, różne nasilenia, ale zawsze ten sam powód: oko nie skupia promieni świetlnych w tym samym, jednym punkcie. Efekt? Rozmazany obraz. I to właśnie tutaj znajdziemy sedno nazewnictwa. Dodana literka „a” do słowa „stigma” zwraca uwagę na odwrotność, brak tego jednego punktu skupienia. Czy astygmatyzm wymaga leczenia? Kiedy i w jaki sposób należy je podjąć? Jakie są przyczyny i jakie powikłania?
MAM ASTYGMATYZM, A TO ZNACZY, ŻE…
Widzę nieostro i potrzebuję korekcji optycznej. Astygmatyzm towarzyszy często krótkowzroczności i dalekowzroczności, dlatego spotykając osobę w okularach, nie myślimy w pierwszej chwili, że być może ma astygmatyzm. Najczęstsze objawy pojawiające się u astygmatyków to zamglone widzenie niezależne od odległości obiektu, zmęczenie podczas długotrwałego wytężania wzroku i trudności w postrzeganiu poziomych lub pionowych lin.
Z tego powodu astygmatycy często uzupełniają błędnie dane w tabelach lub źle odczytują rozkłady jazdy autobusów. Linie, wykresy, diagramy, wersy – astygmatyzm zaciera granice między poziomami i to, co znajduje się wyżej, odbierają jako zapisane poniżej. Taka przypadłość jest naturalna i notoryczna. Jeśli przydarza się osobom, które w żaden sposób nie odczuwały dotąd problemów wzrokowych, może być dobrym sygnałem do zastanowienia się nad astygmatyzmem i wizyty u lekarza okulisty. Okulista pomoże w korygowaniu wady poprzez przepisanie odpowiednio dobranych okularów albo soczewek kontaktowych.
NAJCZĘSTSZE PRZYCZYNY
Z astygmatyzmem u przeważającej części ludzi trzeba się po prostu urodzić. Mówimy w tym przypadku o wrodzonej wadzie soczewki albo rogówki. Zdarzają się sytuacje, kiedy dana osoba bez astygmatyzmu ulega wypadkowi. W konsekwencji rogówka doświadcza uszkodzenia mechanicznego i astygmatyzm pojawia się jako schorzenie nabyte. Do jego pojawienia się może także dojść podczas powikłań operacyjnych wykonywanych na oku.
Nieleczony astygmatyzm ulega rozwojowi i pogłębieniu. Ten, który nie zostaje zdiagnozowany u dzieci do 3 lat, może natomiast przerodzić się w ślepotę. W lżejszych przypadkach pojawią się inne choroby oczu i wzroku, dlatego ważne jest, aby już od wczesnych lat badać wzrok i przyglądać się rozwojowi dziecka pod tym kątem. Niepokojącym i oczywistym sygnałem będzie dla rodziców mrużenie oczu przez dziecko.
ASTYGMATYZM – JAK TO LECZYĆ?!
Oprócz istotnej roli korekcji optycznej, czyli korygowaniu wady za pomocą okularów lub soczewek kontaktowych, istnieje również możliwość przeprowadzenia laserowej operacji. W tej sytuacji rola promieni laserowych polega na zmianie kształtu rogówki. Taki zabieg koryguje jednocześnie krótkowzroczność lub dalekowzroczność. Średni koszt operacji wynosi kilka tysięcy i wykonywany jest w prywatnych klinikach.
Zanim jednak pacjent podda się działaniu lasera, musi przejść szereg odpowiednich badań, które zakwalifikują go do usunięcia astygmatyzmu lub też odrzucą. Dzięki wszystkim procedurom znacznie zmniejsza się ryzyko utraty wzroku, które często budzi przerażenie wśród potencjalnych klientów kliniki. Badanie jest w gruncie rzeczy bezpieczne, bezbolesne i bardzo krótkie.
WSZYSTKO DO JEDNEGO WORKA?
Oczywiście nie. Tak jak w każdej chorobie, astygmatyzm ulega rozróżnieniu. Istotne jest rozpoznanie czy astygmatyzm dotyczy rogówki czy soczewki. U większości pacjentów występuje ten rogówkowy, w którym brakuje symetrii obrotowej. Astygmatyzm soczewkowy, jak sama nazwa wskazuje, będzie natomiast związany z deformacją soczewki. Diagnozowanie astygmatyzmu ulega też stopniowaniu:
- Mały (mniej lub 1 dioptria)
- Średni (1-2 dioptrii)
- Duży (d-3 dioptrie)
- Bardzo Duży (3 lub więcej dioptrii)
W przypadku astygmatyzmu rogówkowego występuje astygmatyzm regularny (leczony najczęściej za pomocą okularów lub miękkich soczewek kontaktowych) i nieregularny (korygowany twardymi soczewkami kontaktowymi lub żelami, którymi smaruje się rogówkę). Tak jak każda wada wzroku, astygmatyzm może powiększać się wraz z wiekiem, zmniejszać lub ulec zatrzymaniu. Odpowiadają za to przede wszystkim czynniki wewnętrzne (w głównej mierze geny), ale także zewnętrzne. Im bardziej dbamy o wzrok np. poprzez odpowiednie dopasowanie metody korygującej astygmatyzm, tym większa szansa na wyleczenie lub zahamowanie schorzenia.
WZROK JEST WAŻNY!
Spośród 5 zmysłów, to wzrok jest tym podstawowym, bez którego nie wyobrażamy sobie funkcjonowania. Poświęcenie swoim oczom uwagi i troski to zadanie dla każdego, kto chce cieszyć się zdrowiem oczu przez wszystkie lata życia. Regularne wizyty u okulisty, oddalenie się od ekranu komputera, dobre źródła światła przy czytaniu książek czy zajęciach manualnych, a także bogata w witaminę A dieta z pewnością nawyki warte zastosowania. Pośród codziennych, prostych czynności możemy dbać o oczy na tyle dobrze, by uniknąć problemów i nabywanych w ciągu życia wad.
