Syndrom widzenia komputerowego (skrót CVS od angielskiej nazwy Computer Vision Syndrome) jest zespołem zmęczenia oka wywołanym przez zbyt intensywne prace wykonywane przed monitorem. Dotyczy to takich urządzeń jak ekran komputera stacjonarnego, laptop, tablet czy smartfon. Rozpoznaje się go zwykle, gdy pojawia się suchość oka, pieczenie i szybka męczliwość narządu wzroku. Szczególnie dotkliwe są symptomy podczas patrzenia w monitor.
Syndrom widzenia komputerowego
Syndrom widzenia komputerowego został opisany w 1994 roku przez American Academy of Ophthalmology. Definicja zaburzenia została oparta o stwierdzenie, że zespół problemów obejmujących narząd wzroku i jego funkcje jest niejednorodny. To złożone zjawisko wywołane pracą polegającą na długotrwałym, bliskim kontakcie z ekranem komputera lub podobnych urządzeń. Zespół objawów jest dokuczliwy i utrudnia, a czasem wręcz uniemożliwia prawidłowe wykonywanie obowiązków zawodowych. Wymaga działań profilaktycznych przed wywołaniem niepożądanych efektów oraz dużej dyscypliny i samokontroli ze strony osoby korzystającej z urządzeń emitujących sztuczne światło, do którego oko ludzkie nie jest naturalnie przyzwyczajone.
Jakie są przyczyny prowadzące do syndromu widzenia komputerowego?
Głównymi przyczynami syndromu widzenia komputerowego jest wspomniane nadmierne korzystanie z urządzeń i wpatrywanie się długotrwale w monitor. Rodzaj i nasilenie CVS, oprócz czasu spędzanego na wpatrywaniu się w ekran, zależy także od takich czynników jak:
- oświetlenie pomieszczenia (zarówno zbyt małe, jak i zbyt duże jest niekorzystne);
- natężenie oświetlenia pomieszczenia (powoduje kumulację bodźców docierających do narządu wzroku);
- zbyt bliska odległość monitora od oczu (prawidłowa to od 50 do 70 cm);
- refleksy świetlne padające z ekranu;
- pozycja zajmowana podczas pracy przed monitorem (wyprostowany kręgosłup, nogi ustawione pod kątem 90 stopni, stopy umieszczone na niewielkiej podpórce);
- kąt nachylenia głowy w trakcie pracy.
Dodatkowym czynnikiem, który może spowodować pojawienie się syndromu widzenia komputerowego, jest wada wzroku użytkownika sprzętu. Krótkowzroczność czy dalekowzroczność, astygmatyzm, jaskra czy zaćma mają wpływ na wytrzymałość oka na poddawanie bodźcom wysyłanym przez promieniujący monitor.
Syndrom widzenia komputerowego — objawy i postępowanie diagnostyczne
W celu postawienia diagnozy syndromu widzenia komputerowego należy udać się do lekarza okulisty. Skierowanie do tego specjalisty wypisze lekarz rodzinny po zapoznaniu się z objawami.
Konsultacja lekarska i dokładne badania w kierunku CVS są konieczne, jeśli występują takie syndromy jak:
- szybka męczliwość oczu;
- bóle głowy (szczególnie w okolicach gałek ocznych i czoła);
- widzenie tracące na wyraźności;
- zespół suchego oka;
- nawracające bóle kręgosłupa w odcinku szyjnym oraz obręczy barkowej;
- podrażnienie oczu (widoczne w postaci zaczerwienienia, poszerzonych naczynek krwionośnych, a nawet spuchnięcia powiek);
- zapalenie spojówek.
Metody leczenia syndromu widzenia komputerowego
O sposobie leczenia w przypadku diagnozy syndromu widzenia komputerowego decyduje lekarz okulista, dobierając metodę do rodzaju schorzenia. Także wady współwystępujące mają wpływ na stosowane leczenie. Może być zlecone w pierwszej kolejności unikanie źródła problemu, przynajmniej do czasu cofnięcia się objawów. Oznacza to, że konieczna jest rezygnacja z korzystania wszelkich sprzętów, które posiadają monitor emitujący intensywne światło. W bardzo zaawansowanych przypadkach osoba może dostać zwolnienie lekarskie z pracy na czas leczenia. Skrajne sytuacje sprawiają zaś, że może być nawet konieczna całkowita rezygnacja z korzystania ze szkodliwych urządzeń.
Dodatkowo lekarz dobiera odpowiednie leki, które mają na celu złagodzić dolegliwości towarzyszące syndromowi suchego oka. Należą do nich różnego rodzaju krople, żele i maści nawilżające. W przypadku pojawienia się zapalenia spojówek bądź innego rodzaju stanu zapalnego, konieczne może być włączenie antybiotykoterapii.
Czy można zapobiec pojawieniu się syndromu widzenia komputerowego?
Szanse na całkowite uniknięcie problemu syndromu suchego oka lub maksymalne zminimalizowanie szans na jego pojawienie się są dość proste. Należy bezwzględnie i dużą stanowczością oraz samodyscypliną stosować podstawowe zasady pracy przed monitorem komputera innych urządzeń wyposażonych w ekran.
Syndrom widzenia komputerowego
Przede wszystkim konieczne jest zadbanie o właściwe ustawienie monitora urządzenia. Kąt padania światła musi być odpowiedni dla oka. Można zapatrzeć się w specjalne ochrony monitora zmniejszające emisję światła lub zakupić ekran z wbudowaną funkcją. Ponadto ekran monitora nie może być bliżej oczu niż na 50 – 70 cm, a kąt obserwacji powinien zawierać się w przedziale 20 – 50°.
Niezwykle istotna jest także właściwa pozycja podczas korzystania z urządzenia z ekranem. Powinna być wygodna, zdrowa dla mięśni i kręgosłupa. Najlepszą jest pozycja siedząca, z wyprostowanymi plecami i nogami opartymi o podłoże pod kątem 90°. Monitor powinien być umieszczony na wysokości wzroku tak, by nie było konieczne przez długi czas utrzymywanie głowy w niewygodnej pozycji.
Bardzo ważne jest także robienie przerw podczas korzystania z komputera. Optymalnie mówi się, że na 45 minut pracy przed ekranem powinno przypadać 15 minut przerwy. Można w tym czasie wykonać kilka ćwiczeń, przejść się lub po prostu wyłączyć monitor, lub odwrócić od niego wzrok. Można nawet co kilka minut, na kilka chwil zamknąć powieki. Pozwala to odciążyć narząd wzroku i zapobiec jego przemęczeniu. Należy również pamiętać o częstym mruganiu. Podczas intensywnego wpatrywania się w monitor ta automatyczna czynność ulega nieco osłabieniu.
