Gradówka jest często spotykaną dolegliwością lokalizującą się na górnej lub dolnej powiece. Powstaje na skutek zapalenia gruczołu tarczkowego (inna nazwa – gruczoł Meiboma), co prowadzi do jego zatkania. Utrzymujący się stan zapalny prowadzi do powiększania się zmiany.
Przyczyny gradówki
Jedną z przyczyn gradówki może być niedoleczony lub często nawracający jęczmień zewnętrzny. To właśnie dlatego bardzo istotną rzeczą jest leczenie wszelkich zmian na powiece. Inne przyczyny:
- zakażenie, np. gronkowcem
- nadczynność gruczołów Meiboma
- obniżona odporność, np. w wyniku innych chorób lub przeziębienia
Do czynników ryzyka gradówki można zaliczyć trądzik różowaty oraz łojotokowe zapalenie skóry, ponieważ właśnie u tych chorych dolegliwość pojawia się znacznie częściej. Większą podatność na tę zmianę stwierdza się także u osób z niewyrównaną wadą wzroku (szczególnie częste u dzieci), a także noszących regularnie soczewki kontaktowe.
Gradówka – objawy
Gradówka objawia się jako zgrubienie na powiece – zazwyczaj jest zmianą mało bolesną, ale wraz ze wzrostem wiąże się ze znacznym dyskomfortem. Początkowo stanowi wyraźny, białawy guzek, jednakże z czasem ulega zaczerwienieniu, co wiąże się z rozwojem stanu zapalnego. Guzek zbudowany jest z krwisto-ropnej masy o galaretowatej konsystencji.
Wyglądem przypomina bardziej znany jęczmień na powiece. Znając podstawowe informacje na temat obu zmian można je bardzo łatwo rozróżnić, ponieważ jęczmień w przeciwieństwie do gradówki jest bolesny. Nie ma również wyraźnie zarysowanych brzegów.
Do innych objawów zalicza się:
- obrzęk powieki
- podrażnienie oka
- możliwość przesuwania skóry nad gradówką
Gradówka – leczenie
Rzadko kiedy gradówka ulega samoistnemu wyleczeniu. Jeśli nie zniknie po około 2 tygodniach, należy podjąć leczenie specjalistyczne. Wskazaniem do tego jest również nagły ból, świąd lub pieczenie oka i pogorszenie widzenia. Pierwszym etapem jest wizyta u okulisty, który przepisze odpowiednie lekarstwa. Zwykle są to maści z antybiotykiem lub na bazie steroidów. Niekiedy dodatkowo stosuje się krople do oczu, a nawet leki doustne. Ciekawym sposobem leczenia jest zaaplikowanie do gradówki płynu ze sterydem za pomocą sterylnej igły.
Jeśli leczenie farmakologiczne nie przynosi rezultatów zaleca się wykonanie zabiegu. Polega on na miejscowym znieczuleniu oka za pomocą igły, odwinięciu powieki, nacięciu skóry w miejscu zmiany, a następnie usunięciu gradówki poprzez wyłyżeczkowanie. Usuwa się również torebkę gradówki, aby zapobiec jej nawrotom. Po zakończonym zabiegu na oko aplikuje się antybiotyk w postaci maści i zakłada opatrunek na kilka dni. Jeśli gradówka osiąga niewielkie rozmiary, często wystarczy samo nacięcie guzka i usunięcie galaretowatej mazi.
Leczenie domowymi sposobami i profilaktyka
Przez pierwsze dni od zauważenia gradówki można stosować domowe sposoby.
Jedną z lepszych metod jest przykładanie do zmiany skórnej ciepłych, aczkolwiek suchych okładów. Dobrym pomysłem będzie tutaj użycie ciepłej łyżeczki kuchennej owiniętej w czystą, sterylną gazę. Okład powinien być utrzymywany na oku około 20 minut. Jeśli wybór padnie na wilgotne okłady, dobrym pomysłem będzie zastosowanie naparów z ziół ściągających i dezynfekujących, do których można zaliczyć rumianek, ziele świetlika, zieloną herbatę czy pietruszkę. Wacik nasączony ciepłym (ale nie gorącym) naparem należy przykładać do oka 4-5 razy dziennie, nie dłużej niż na 15-20 minut.
Inną metodą jest wykonywanie delikatnych masaży, co prowadzi do zmniejszenia obrzęku powieki i udrożnienia zatkanych gruczołów. Zalegająca substancja będzie mogła przesunąć się dalej, a być może nawet opuścić kanalik. Do mniej znanych domowych metod należą:
- codzienne picie 1 dag drożdży sparzonych wrzątkiem, soku z marchwi lub naparu ze skrzypu polnego
- poranne przecieranie oka wacikiem nasączonym naparem z chabrów
- spożywanie łyżki oleju lnianego przez około 5-6 dni
- unikanie ekspozycji gradówki na promienie słoneczne
- spożywanie produktów takich jak: kasza (każdy rodzaj i w każdej postaci), chleb razowy lub graham, żurawina, orzechy, dynia, papryka, cukinia, masło, soczewica, winogrono, czarnuszka, chrzan, kminek, zioła prowansalskie
- unikanie bardzo ostrych potraw i przypraw oraz octu
Profilaktyka opiera się głównie na zachowaniu czystości. Należy:
- dokładnie zmywać makijaż przeznaczonymi do tego kosmetykami
- zdejmować na noc soczewki kontaktowe i nie stosować ich dłużej niż zaleca okulista, po zdjęciu przechowywać w sterylnym pojemniczku wypełnionym płynem
- unikać nadmiaru stosowanych kosmetyków
- dbać o higienę twarzy, a przede wszystkim brzegów powiek (w tym celu można je przecierać czystym wacikiem zwilżonym ciepłą wodą)
- unikać kontaktu twarzy ze środkami chemicznymi, np. podczas sprzątania mieszkania
Profilaktyka jest bardzo ważnym elementem leczenia, ponieważ gradówka jest schorzeniem z tendencją do nawrotów. Ryzyko ponownego wystąpienia zmiany maleje wraz z wykonaniem zabiegu chirurgicznego.
Należy pamiętać, że jakakolwiek czynność wykonywana na oku lub jego okolicach powinna odbywać się w największej czystości.
