Nadwzroczność pojawia się najczęściej na skutek zbyt krótkiej gałki ocznej. W naturalnych warunkach występują ona u noworodków, jednakże wraz z rozwojem gałki ocznej wada ulega stopniowemu zmniejszaniu. Ma to miejsce w ciągu pierwszych 6-8 lat życia. Osoby, u których obecna jest niska nadwzroczność nie wymagają korekcji wzroku.
Nadwzroczność – przyczyny
Nadwzroczność jest to wada refrakcji, w której dochodzi do ogniskowania promieni słonecznych wpadających do oka za siatkówką. Dlatego też w tym przypadku wykorzystuje się soczewki skupiające. Nadwzrocznosć pojawia się najczęściej na skutek zbyt krótkiej gałki ocznej. Występuje ona w ciągu kilku pierwszych lat życia. W przypadku dzieci istnieje bardzo dobrze rozwinięta umiejętność akomodacji, a więc przystosowania wzroku do ostrego widzenia z bliskiej odległości. Małe dzieci dysponują zakresem akomodacji około kilkunastu dioptrii.
Akomodacja ulega zmniejszeniu wraz z wiekiem, jednakże starsze dzieci oraz młodzież mają umiejętność kompensowania nią całkowicie swojej nadwzroczności. Kompensowanie nadwzroczności za pomocą akomodacji określane jest mianem nadwzroczności ukrytej. Może dojść także do takiej sytuacji, w której w oku nadwzrocznym akomodacja jest tak mocna, że pojawić się może krótkowzroczność.
W takiej sytuacji występuje krótkowzroczność pozorna. Wymienić można trzy rodzaje nadwzroczności: niska (więcej niż 2,5 dioptrii), średnia (2,5-6,0 dioptrii) oraz wysoka (więcej niż 6,00 dioptrii). Biorąc pod uwagę przyczyny można wymienić nadwzroczność: osiową (zbyt krótka gałka oczna w odniesieniu do mocy łamiącej soczewki oraz rogówki), soczewkową (zbyt płaska soczewka), rogówkową (zbyt płaska rogówka).
Występowanie tej wady u dorosłych związane jest prawdopodobnie z obecnością zaćmy jądrowej.
Nadwzroczność – objawy
Symptomy tej choroby uzależnione są od wieku danej osoby, a także wielkości wady. Młode osoby mogą kompensować jej obecność zakresem akomodacji. Warunkiem tutaj jest mała wartość określonej wady. Natomiast w sytuacji wysokiej nadwzroczności, korekcja w wykorzystaniem akomodacji może doprowadzić do zmęczenia objawiającego się bólem głowy oraz oczu, a ponadto łzawieniem. Dodatkowo pogorszeniu ulega ostrość widzenia bliskiego.
Podkreślić należy także fakt, że mogą tutaj pojawić się problemy z koncentracją, a także zez akomodacyjny. Widzenie w dalszych odległościach nie sprawia trudności. Osoby w średnim wieku w wyniku niewystarczającej akomodacji mają problemy z widzeniem w bliższych odległościach oraz w przypadku zmęczenia także w dalszych odległościach oraz kłopoty z koncentracja w trakcie czytania. W przypadku osób w zaawansowanym wieku pojawia się nieprawidłowe widzenie zarówno z bliska jak i z daleka.
Osoby mające niską nadwzroczność nie wymagają jej korekcji. Ponadto nie jest ona także zalecana, w przypadku osób, u których nie pojawiają się objawy. Metoda leczenia uzależniona jest od wymagań zawodowych, rekreacyjnych, a także indywidualnych potrzeb. Najczęściej rozważa się korekcje z wykorzystaniem okularów zanim zastosuje się szkła kontaktowe albo metody chirurgiczne. Wśród technik chirurgicznych wymienia się: PRK, LASEK, LASIK, Termokeratoplastykę laserową, a także Keratoplastykę konduktową.
Jeżeli u dzieci nie występuje zez akomodacyjny i nadwzroczność nie jest wysoka nie zaleca się korekcji okularowej. W sytuacji obecności zeza zapisuje się pełną korekcję.
Nadwzroczność – badanie
W celu określenia wartości wady refrakcji niezbędne jest przeprowadzanie badania ostrości wzroku. Stosuje się w tym przypadku optotypy w formie liter, cyfr albo obrazków. Wydrukowane są one w postaci tablic papierowych lub plastikowych, narysowane na podświetlanych tablicach, mogą to być także rzuty z wykorzystaniem projektora na ekran. Ostrość wzroku w dali bada się najczęściej z odległości 5-6 metrów.
Podkreślić należy także fakt, ze gabinet okulistyczny nie może być za bardzo oświetlony, gdyż silniejsze światło powoduje zwiększenie ostrości widzenia w dali. W pierwszej kolejności badamy oczy pojedynczo, a w dalszej części sprawdzeniu ulegają widzenie obuoczne. Ostrość wzroku do bliskich odległości uzależniona jest od zakresu akomodacji, a także wyjściowej wady wzroku. Mierzona jest z wykorzystaniem tablic Snellena.
Podkreślić należy fakt, że badanie nadwzroczności w przypadku niemowląt jest bardzo trudne. Bardzo ważne są spostrzeżenia rodziców dziecka. Ważne jest to, czy dziecko sięga po różne przedmiotu oraz czy dostrzega obecność innych osób. Istotne jest to czy dziecka podąża wzrokiem za przedmiotami oraz światłem. Dodatkowo sprawdza się odpowiedź źrenic na światło. W sytuacji gdy pojawiają się wątpliwości, czy dziecko widzi w ogóle, trzeba przeprowadzić badanie elektrofizjologiczne. Starsze dziecko lepiej współpracuje i łatwiej jest przeprowadzić badanie. Gdy niemowlę ma więcej niż sześć miesięcy stosuje się test preferowanego spojrzenia.
Wykorzystuje się tutaj plansze charakteryzujące się różnej wielkości prążkowaniem. Podkreślić należy fakt, ze dziecko chętniej spogląda na powierzchnię z obecnością wzorów niż gładką. W przypadku starszych dzieci można już wykorzystać obrazki. W odniesieniu do niemowląt pomocna staje się skiaskopia. W tej sytuacji obserwuje się ruch refleksu świetlnego z dna oka, który wywołany jest rzutowym światłem. Taką metodę stosuje się także w przypadku osób cierpiących na choroby psychiczne. Warunek to rozszerzenie farmakologiczne źrenic.
