Podwójne widzenie określane jest inaczej mianem diplopii. Jest zaburzenie widzenia, które wynika z nagłej zmiany ustawienia gałek ocznych. W sytuacji gdy dojdzie do niewłaściwego ustawienia gałek ocznych względem siebie, obraz powstaje w różnych niewspółpracujących ze sobą miejscach siatkówek. To wpływa na to, że widzimy podwójnie. Wyróżnia się dwa rodzaje podwójnego widzenia: patologiczne oraz fizjologiczne.
Diplopia patologiczna powstaje w sytuacji, kiedy rozdwaja się obraz na który patrzymy. Świadczy to o rozwoju chorób, które są przyczyną złego ustawienia gałek ocznych albo tez zaburzeń symetrii ich ruchu. Druga z wymienionych, czyli diplopia fizjologiczna powstaje wówczas, kiedy przedmiot na który patrzymy widziany jest w sposób pojedynczy, natomiast przedmioty przed oraz za nim widziane są podwójnie.
Podwójne widzenie – przyczyny
Diplopia może być jednooczna albo obuoczna. W przypadku tej o charakterze jednoocznym przyczyny dwojenia wynikają z nieprawidłowości załamywania światła na osi optycznej jednego albo też obu oczu. Zaburzenia te obejmują najczęściej choroby rogówki oraz soczewki: w stożku rogówki, przymgleniach oraz bliznach rogówki, przy astygmatyzmie, początkowej zaćmie, na skutek podwinięcia soczewki. Powodem podwójnego widzenia mającego charakter obuoczny są niedowłady mięśni, które poruszają oczami lub też mechaniczne ograniczenia w tym zakresie.
Przyczyniają się do niego następujące elementy: choroby ośrodkowego układu nerwowego, złamania albo guzy oczodołu, nadciśnienie tętnicze, urazy głowy, cukrzyca, miastenia, zatrucia preparatami albo związkami o charakterze toksycznym, zaburzenia konwergencji i inne. Podwójne widzenie mające charakter obuoczny może pojawiać się także w wyniku niewłaściwego dopasowania okularów, powstania zeza ukrytego, nerwic, przy obecności nieskorygowanych wad wzroku, a ponadto przy różnych zabiegach operacyjnych oczu i oczodołów, w tym także po operacjach zeza.
Podwójne widzenie – objawy
Podwójne widzenie jednooczne pojawia się niezależnie od tego, czy wykorzystuje się jedno oko czy oba do patrzenia. Gdy zasłoni się jedno oko podwójne widzenie nie ustępuje. Natomiast podwójne widzenie mające charakter obuoczny pojawia się tylko w sytuacji spoglądania obojgiem oczu jednocześnie. W tym przypadku zasłonięcie jednego oka sprawia, że podwójne widzenie znika.
Podwójne widzenie – diagnostyka
W sytuacji, w której dojdzie do pojawienia się pierwszych objawów dotyczących podwójnego widzenia, trzeba koniecznie zgłosić się do lekarza okulisty, który zajmie się przeprowadzeniem wyczerpującego wywiadu, a także zbada narząd wzroku. Takie działanie powinno przyczynić się do określenia wstępnego charakteru nieprawidłowości. Ponadto, istotna jest nie tylko sama kwestia dwojenia, ale też okoliczności wystąpienia problemu, objawy towarzyszące, czy dwojenie ma charakter stały czy też okresowy, poziomy czy pionowy.
Dla dokładniejszego i lepszego określenia rodzaju podwójnego widzenia, a także tego które mięśnie funkcjonują nieprawidłowo, okulista powinien przeprowadzić badanie, określane mianem równowagi mięśniowej oczu i widzenia obuocznego. Badanie to obejmuje takie elementy jak badanie widzenia obuocznego na synoptoforze wraz z określeniem różnicy w umiejscowieniu obrazów w poziomie, ruchomości biernej oraz czynnej gałek ocznych, dwojenia przy wykorzystaniu smugi świetlnej, równowagi mięśniowej, a także badanie wyrównawczego ustawienia głowy.
Biorąc pod uwagę symptomy, a także charakter dwojenia, można skierować osobę chorą na wiele badań mających charakter dodatkowy, takich jak badanie obrazowe głowy oraz oczodołów, ocenę kręgosłupa szyjnego, stanu naczyń, testy w kierunku schorzeń mięśniowych, chorób tarczycy, a ponadto zakaźnych. Bardzo często też niezbędna jest opinia lekarzy działających w innych specjalnościach, takich jak neurologia, onkologia, endokrynologia, chirurgia szczękowa oraz radiologia.
Podwójne widzenie – leczenie
Podwójne widzenie nie jest chorobą, a objawem wielu chorób, które czasami zagrażają nawet życiu. Działania lecznicze muszą rozpoczynać się od usunięcia przyczyny nieprawidłowości. W sytuacji, gdy dojdzie do znalezienia przyczynny podwójnego widzenia, osoba chora leczona jest przez właściwego lekarza specjalistę. Dla przykładu, gdy powodem podwójnego widzenia jest zapalenie mięśni na skutek choroby Graves-Basedowa, to wówczas działaniem leczniczym zajmuje się specjalista, określany mianem endokrynolog.
Istnieją przypadki gdzie podwójne widzenie spowodowane jest na skutek guza mózgu, to wtedy leczeniem zajmuje się neurolog bądź też neurochirurg, czasami specjalista z dziedziny onkologii. W tym przypadku zadanie okulisty sprowadza się do leczenia symptomów takich jak, ograniczenie albo eliminacja oraz usuwanie wyrównawczego ustawienia głowy.
W sytuacji, w której podwójne widzenie charakteryzuje się niewielkim stopniem zaawansowania można wówczas wykorzystać okulary pryzmatyczne. Mają one możliwość przesunięcia obrazu na plamkę z nieodpowiedniej lokalizacji na siatkówce, co przyczynia się do ustąpienia symptomów. Podwójne widzenie występujące w wyniku zeza porażeniowego. Leczone jest za pośrednictwem podania toksyny botulinowej A do mięśnia funkcjonującego przeciwstawnie do porażonego mięśnia w oku, które jest chore. Określona technika stosowana jest przede wszystkim w diplopii, która spowodowana jest porażeniem mięśnia prostego bocznego narządu wzroku.
