Oczopląs są to mimowolne ruchy gałek ocznych albo ich rytmiczne drgania w płaszczyźnie poziomej, pionowej albo też ruchy obrotowe gałek ocznych. Podkreślić należy, że ruchy te mogą mieć charakter zmienny albo stały, który uzależniony jest od kierunku spojrzenia. Kierunek oczopląsu określany jest przez jego szybką fazę. Występowanie określonego symptomu może być normą albo też świadczyć o wrodzonej albo nabytej chorobie.
Nie bacząc na podłoże powstaje on na skutek pobudzenia receptorów, które znajdują się w narządzie przedsionkowym, który jest częścią ucha wewnętrznego. Oczopląs o charakterze patologicznym nie pojawia się zbyt często, dlatego też jego wystąpienie wymaga zawsze konsultacji z lekarzem, który przedstawi propozycję odpowiedniej diagnostyki, a także ewentualne leczenie. W działaniach praktycznych osoby z niefizjologicznym drganiem gałek ocznych kierowani są do lekarza neurologa albo otolaryngologa.
Oczopląs – rodzaje i przyczyny
Podstawowy podział oczopląsu to podział na oczopląs fizjologiczny oraz patologiczny. Pierwszy z wymienionych to taki, w którym uwzględnia się oczopląs okoruchowy zwany inaczej optokinetycznym oraz fiksacyjny. Oczopląs fizjologiczny jest prawidłową reakcją organizmu. Oczopląs optokinetyczny jest obecny u każdego człowieka w sytuacji, w której patrzy on na szybko poruszające się przedmioty. W życiu codziennym taka sytuacja ma miejsce podczas jazdy samochodem albo pociągiem. Nie występowanie oczopląsu okruchowego jest patologią i świadczy o obecności uszkodzenia w centralnym układzie nerwowym. Jest to nieprawidłowość i uszkodzenie dróg nerwowych transmisji bodźców wzrokowych.
Oczopląs patologiczny może być wynikiem wielu chorób dotyczących nie tylko obszaru mózgowego oraz nieprawidłowości neurologicznych. Biorąc pod uwagę miejsce uszkodzenia wyróżnia się trzy grupy patologii: pochodzenia obwodowego (błędnik), ocznego oraz ośrodkowego.
Problem mający pochodzenie ośrodkowe powstaje na skutek uszkodzenia centralnego układu nerwowego osoby chorej. Chorobami układu neurologicznego, które przebiegają z niewłaściwymi drganiami gałek ocznych to uszkodzenia w obszarze podstawy czaszki i jądra nerwu odwodzącego, ponadto choroby móżdżku, uszkodzenia śródmózgowia czy też stwardnienie rozsiane.
Przyczyną powstania oczopląsu przedsionkowego są różne uszkodzenia pojawiające się w obszarze ucha wewnętrznego, w głównej mierze błędnika. Wśród najczęstszych powodów destrukcji określonych struktur wymienia się zapalenie błędnika oraz jego nerwu. Inne laryngologiczne przyczyny drgania oczu to urazy ucha wewnętrznego, toksyczne uszkodzenia błędnika, osteoskleroza błędnikowa, choroba Meniere’a, niedokrwienie ucha wewnętrznego, nowotwór ucha wewnętrznego.Przyc
Przyczyny oczopląsu
Oczopląs o charakterze błędnikowym ma charakter drobnofalisty, a także zmienia swoje nasilenie w związku z kierunkiem spojrzenia. Cechą wyróżniającą jest tutaj osłabienie drgań gałek ocznych po zamknięciu oczu.
Oczopląs mający pochodzenie oczne pojawia się w przypadku dolegliwości posiadających defekt gałek ocznych. Najczęściej występujące przyczyny określonych drgań patologicznych to wrodzone nieprawidłowości gałek ocznych, bielactwo, guzy skrzyżowania nerwów wzrokowych. W procesie przebiegu wyżej określonych guzów zauważa się czasami oczopląs, kręcz szyi, a także potrząsanie głową w poziomie lub pionie, w przypadku dzieci słabowidzących od 6 miesiąca życia do około 4 roku życia.
Oczopląs ma tutaj formę stałych ruchów głowy oraz gałek ocznych. W rzadkich przypadkach oczopląs mający pochodzenie oczne wykazuje się formą ukrytą, w której drgania pojawiają się tylko w momencie ukrycia jednej gałki ocznej i znikają w momencie kiedy oczy są otwarte.
Do oczopląsu mogą także prowadzić uboczne działanie niektórych preparatów, które zażywane są przez pacjenta. Do leków, które powodują tego rodzaju dolegliwości należą preparaty przeciwdrgawkowe, a także sedatywne. Środki farmaceutyczne wykorzystywane są przede wszystkim w leczeniu zaburzeniach snu, choroby afektywnej dwubiegunowej, padaczki, a ponadto stanach pobudzenia.
Biorąc pod uwagę typy ruchów gałek ocznych oczopląs dzielimy na: oczopląs skaczący (drgania gałek w jedną stronę przebiegają szybciej niż w drugą) oraz oczopląs wahadłowy (rytmiczne drganie gałek ocznych w przeciwstawnych kierunkach tak samo szybko – lewa, prawa lub góra, dół).
Podkreślić należy ponadto fakt, ze niewłaściwe drgania gałek ocznych mogą przyczyniać się do pogorszenia ostrości wzroku (szczególnie widzenia w dal).
Oczopląs – diagnostyka oraz leczenie
Określenie oczopląsu patologicznego oparte jest o dokładnie przeprowadzony wywiad, badanie ogólnolekarskie ze szczególnym uwzględnieniem badania neurologicznego oraz badaniu okulistycznym. Działania lecznicze zależą od przyczyny powstania schorzenia. W zależności od stanu osoby chorej, a także innych symptomów klinicznych bardzo przydatne jest przeprowadzenie badań obrazowych, takich jak na przykład rezonans magnetyczny lub tomografia komputerowa. Bardzo często potrzebna jest także konsultacja o charakterze neurologicznym, a także otolaryngologiczna.
Oczopląs o charakterze niefizjologicznym jest symptomem niepokojącym, gdyż wymaga odpowiedniej diagnostyki. Każda osoba, która skarży się na drgania, a także niekontrolowane ruchy gałek ocznych, koniecznie powinna udać się do lekarza medycyny rodzinnej, który proporcjonalnie do problemu zaproponuje najlepszy sposób działania i skieruje chorego do właściwego specjalisty.
Działania lecznicze dotyczące oczopląsu patologicznego zależne są od przyczyny określonego schorzenia. Takim typem problemów zajmują się najczęściej neurolodzy, okuliści, neurochirurdzy lub też otolaryngolodzy. W sytuacji, w której nie można poznać przyczyny oczopląsu, wskazane jest leczenie objawowe, które ma na celu zniesienie lub też osłabienie niewłaściwych ruchów gałek ocznych. Najczęściej wykorzystywane techniki w terapii to porażenie mieści gałkoruchowych oraz wykorzystanie okularów pryzmatycznych (stosowane w przypadku osób mających oczopląs z kompensacyjnym ustawieniem głowy).
