Drenaż ucha jest zabiegiem chirurgicznym wykonywanym przez otolaryngologa w celu otwarcia jamy bębenkowej. Zwykle wykonywany w połączeniu z omijaniem jamy ucha środkowego i nacięciem błony bębenkowej. Ucho ludzkie jest bardzo delikatnym aparatem zdolnym do rozróżniania tysięcy różnych dźwięków, określając ich źródło i odległość od niego. Bez słyszenia tworzenie mowy jest niemożliwe. Dziecko, które nie usłyszy od dzieciństwa, nie będzie mogło mówić w przyszłości. Nawet niewielka utrata słuchu w jednym uchu powoduje wiele niedogodności np. określenie kierunku źródła dźwięku staje się niemożliwe.
Wskazania do stosowania drenażu ucha
Drenaż ucha stosowany przy wysiękowym zapaleniu ucha środkowego, w przedłużonym lub nawracającym stadium. Jak w przebiegu innych chorób towarzyszy temu akumulacja nieprawidłowego wysięku w uchu środkowym, jeśli nie ma możliwości usunięcia zawartości z jamy bębenkowej. Interwencja ta umożliwia ewakuację lepkiego wysięku ze wszystkich części jamy ucha środkowego, zmniejsza prawdopodobieństwo nawrotu i zapobiega rozwojowi powikłań.
Cechy przebiegu wysiękowego zapalenia ucha
Wysiękowe zapalenie ucha środkowego jest procesem zapalnym w jamie ucha środkowego i trąbce słuchowej z nagromadzeniem płynu. W początkowej fazie chory jest zaniepokojony nieznaczną utratą słuchu. Następnie w uchu, gromadzi się płyn wysiękowy, i osoba odczuwa ciśnienie i szum w uchu. W następnym etapie zawartość jamy bębenkowej staje się lepka i gęsta. W tym okresie wydzielina jest niezwykle trudna do usunięcia, dlatego laryngolog stosuje interwencję chirurgiczną w postaci drenażu ucha. Należy zauważyć, że rozwój choroby może zatrzymać się na dowolnym etapie, ale nawet w obecności kleistego zapalenia ucha środkowego możliwy jest nawrót wysiękowego zapalenia.
Choroby zapalne ucha środkowego
Najczęstszą przyczyną utraty słuchu są choroby zapalne ucha środkowego, które jest wgłębieniem umiejscowionym wewnątrz kości skroniowej. Od strony przewodu słuchowego jest oddzielone od otoczenia przez bębenek. Za błoną bębenkową znajduje się powietrze, którego ciśnienie zwykle powinno być równe ciśnieniu otoczenia. Tylko pod tym warunkiem ucho środkowe funkcjonuje normalnie, dostarczając dźwięk z bębenka do ucha wewnętrznego.
Wlot powietrza w uchu środkowym jest zapewniany przez trąbkę słuchową. Trąbkę, czyli organ, który łączy ucho i nosogardziel. Upośledzona wentylacja przewodu słuchowego prowadzi do podciśnienia wewnątrz ucha środkowego. To z kolei może prowadzić do tworzenia się płynu w jamie ucha środkowego, umiarkowanego wysiękowego zapalenia ucha. Infekcja płynu powoduje ropne zapalenie ucha środkowego.
Czym jest drenaż ucha?
Najczęściej leczenie zapalenia ucha środkowego polega na przyjmowaniu leków przepisanych przez laryngologa. Jednak w niektórych przypadkach pomyślne leczenie wymaga chirurgicznego przywrócenia napowietrzenia jamy ucha środkowego, czyli drenażu ucha. Zabieg polega na zainstalowaniu rurki napowietrzającej w błonie bębenkowej. Wskazaniem do drenażu ucha jest ciężki lub długotrwały przebieg ostrego ropnego zapalenia ucha środkowego, przedłużone, czyli trwające miesiąc lub więcej wysiękowe zapalenie ucha, nawracające zapalenie ucha środkowego, przedłużona dysfunkcja przewodu słuchowego.
Interwencja jest wykonywana na sali operacyjnej w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym. Zabieg jest przeprowadzany za pomocą specjalnych mikro narzędzi oraz mikroskopu. Pierwszym etapem jest nacięcie błony bębenkowej. Nacięcie około 2 mm, jest wykonywane w tej części błony bębenkowej. Gdzie wykluczone jest uszkodzenie struktur ucha środkowego. Jeśli w jamie ucha znajduje się płyn, lekarz usuwa go przez nacięcie za pomocą aspiratora próżniowego. Zazwyczaj drenaż ucha zajmuje 5-10 minut. Jeśli to konieczne, operację można łączyć z innymi interwencjami, takimi jak usunięcie migdałków.
Istnieje wiele różnych modeli rurek drenażowych, różniących się między sobą kształtem i materiałem np. tytan, polipropylen, silikon. Większość rurek ma wewnętrzną średnicę 1 – 1,5 mm, co jest wystarczające do ich normalnej pracy.
Okres pooperacyjny po drenażu ucha
Pacjenci wypisywani zostają ze szpitala kilka godzin po wykonaniu operacji drenażu ucha. W niektórych przypadkach lekarze zalecają stosowanie antybakteryjnych kropli do uszu. Rurka drenażowa w większości przypadków nie powoduje żadnych subiektywnych odczuć w uchu a pacjenci zauważają poprawę słuchu zaraz po operacji. Przez cały okres posiadania rurki drenażowej należy chronić ucho przed dostaniem się wody podczas kąpieli i mycia głowy.
Kilka dni po zainstalowaniu rurki chory powinien zgłosić się do otorynolaryngologa w celu przeprowadzenia badania kontrolnego. Podczas badania lekarz określi położenie rurki, jej drożność i funkcjonalność, a także wyznaczy badanie do oceny słuchu. Przy długotrwałym noszeniu rurki drenażowej konieczne jest przeprowadzanie badań raz na kilka miesięcy.
Usunięcie rurki drenażowej następuje po przywróceniu funkcji ucha wewnętrznego. U dorosłych, usunięcie rurek może odbywać się w gabinecie otolaryngologa, u dzieci lepiej jest je usunąć na sali operacyjnej w warunkach krótkotrwałego znieczulenia ogólnego. W większości przypadków rurki drenażowe do krótkotrwałego noszenia same wypadają po 6-12 miesiącach od instalacji. Błona bębenkowa goi się całkowicie w ciągu 2-3 tygodni po usunięciu rurki.
Podsumowanie zasadności wykonywania drenażu ucha
Nagromadzenie wysięku lub innego płynu w jamie bębenkowej może prowadzić do poważnych powikłań i niepożądanych konsekwencji. Jednocześnie szybka interwencja chirurgiczna pomaga wydalić zawartość jamy bębenkowej, zatrzymać postęp choroby i zapobiec możliwym powikłaniom: zapalenie ucha środkowego, nawrót choroby, zapalenie opon mózgowych.
Podsumowując, należy zauważyć, że drenaż ucha jest bezpieczną, skuteczną, a w niektórych przypadkach niezbędną procedurą, która pozwala szybko i skutecznie rozwiązać wiele problemów ucha środkowego.
