Passiflora (marakuja) jest bardzo efektownym kwiatem. Jej zdrowotne właściwości znali już amerykańscy Indianie, wykorzystując ją jako środek uspokajający, łagodzący, znieczulający oraz przeciwkaszlowy.
Passiflora (marakuja) jest wyjątkowo interesującym kwiatem. Jej zdrowotne właściwości znali już amerykańscy Indianie, stosując ją jako środek wyciszający, uspokajający, przeciwbólowy i przeciwkaszlowy. Rysunki męczennicy, jakie zostały w wieku XVIII przywiezione przez misjonarzy z Meksyku do Europy, fascynowały nie jednego człowieka. Pewien Włoch – Jacomo Bosio – zrozumiał oraz skojarzył konkretne składniki kwiatu z symbolami Męki Pańskiej: korona cierniowa, młoty, gwoździe, dzidy oraz sznury. Nazwa rośliny pochodzi od łacińskich słów: passio – cierpienie oraz flos – kwiat. W Polsce figuruje pod nazwa „męczennica”.
Masa rodzajów
Jest około pół tysiąca rodzajów passiflory. Różnią się od siebie barwą oraz kształtem kwiatu. W Europie uprawia się je m. in. w celach dekoracyjnych.
Gatunkiem stosowanym w lecznictwie jest męczennica cielista – Passiflora incarnata o cudownie pachnących, białych czy biało-różowych, cieniowanych kwiatach.
Passiflora – właściwości zdrowotne
Badania farmakologiczne skupiają się zwłaszcza na funkcjonowaniu substancji na ośrodkowy system nerwowy (OUN). Niezliczone testy dowiodły, iż męczennica ma wpływ przeciwdrgawkowy, łagodzący, przeciwlękowy i wspierający leczenie uzależnień od alkoholu, nikotyny (papierosy) oraz tetrahydrokannabinolu (THC – narkotyk pochodzenia konopnego). Męczennica cielista oddziaływuje z układem GABA-ergicznym w hipokampie, jednak nie odkryto mechanizmu, pozwalającego niezaprzeczalnie określić jaki jest proces funkcjonowania.
Okazuje się, iż męczennica cielista może zdecydowanie polepszyć jakość snu. Niezliczone badania dowodzą, iż męczennica cielista przedłuża fazę REM, w związku z czym osoby badane budziły się zdecydowanie bardziej zrelaksowane oraz energiczne. Wedle najnowszych informacji najkorzystniejszy wpływ okazuje się mieć herbatka z liści męczennicy. Osoby badane to ochotnicy w wieku 18-65 lat. 41 osób piło herbatkę z liści męczennicy cielistej, natomiast część z liści pietruszki (próba placebo). Wszyscy systematycznie prowadzili dzienniki snu. Ponadto, część badanych osób była systematycznie badana za pomocą polisomnografu. Zauważono korzystny wynik na rzecz herbatki.
Passiflora
Męczennica w korzystny sposób wpływa na osoby z ADHD. Zespół nadpobudliwości ruchowej z niedoborem uwagi dotyczy ok. 3-5% dzieci w wieku szkolnym. Środki pierwszego kontaktu to stymulanty (metylofenidat), lecz ok. 30% leczonych nie odpowiada na lek, lub nie przejawia korzystnych rezultatów leczenia. W 8-tygodniowym badaniu wzięły udział 34 osoby (dzieci). Badanych podzielono na 2 grupy.
Pierwsza przyjmowała środek zrobiony z męczennicy w ilościach 0,04 mg/kg, tymczasem inna metylofenidat w dawce 1 mg/kg. Stany badano na bazie wywiadów z rodzicami oraz nauczycielami chorych dzieci i przez psychiatrę. Okazuje się, iż różnic nie udowodniono. Męczennica cielista może zatem, być opcją dla metylofedinatu. Okazuje się jednakże, iż metylofedinat, w przeciwieństwie do męczennicy przejawia działania szkodliwe, takie jak: brak łaknienia lub ogólna nerwica, kłopoty ze snem.
Z nadziemnych części męczennicy izoluje się benzoflawon (BZF). Jest to środek umożliwiający delikatne odstawienie substancji trujących (alkohol, papierosy, pewne narkotyki). Badania przeprowadzano na myszach oraz przez następnych 7 dni podawano im winian nikotyny w dawce 2 mg/kg i mieszaninę nikotyny oraz BZF w dawkach 1, 5, 10 oraz 20 mg/kg. Ostatniego dnia badania, godz. po podaniu nikotyny oraz BZF we wszystkich grupach dołączono nalokson w dawce 2 mg/kg.
BZF jest naturalnym wrogiem sensorów opioidowych (subtelnie wchodzi w czujniki, lecz charakterystyczna konformacja chemiczna nie pozwoli na pełne przedostanie się substancji przez czujnik, co znaczy, iż te, chwilowo pozostają zatrzymane, w związku z czym, żadna inna substancja nie może przez nie przejść). Zatrzymany jest ośrodek nagrody w mózgu. Myszy przyjmujące benzoflawon, nie odczuwały zatem, głodu, w przyrównaniu do tych, jakie otrzymywały samą nikotynę. Chociażby jednorazowa dawka BZF chroniła myszy przed symptomami odstawienia nikotyny. Znaczy to, iż męczennica cielista doskonale sprawdza się w leczeniu uzależnień oraz obowiązkowo winni sięgnąć po nią palacze.
Męczennica jest efektywna w leczeniu półpaśca, chorobie Parkinsona, pewnych typach lekoopornej epilepsji.
Passiflora – wykorzystanie
Z łatwością osobiście można zrobić wywar z męczennicy. Starczy zebrane ziele zalać wrzącą wodą do połowy szklanki (120 ml), przykryć oraz po ok. 15 min. odcedzić. Pić należy na ok. 25-30 min. przed snem. Dla smaku można dodać odrobinę miodu czy syropu z dzikiej róży lub jarzębiny. Napar można trzymać w chłodnym oraz suchym miejscu pod szczelnym przykryciem (np. w lodówce), jednakże nie dłużej aniżeli przez 2-3 dni. Nie mogą używać jej osoby prowadzące urządzenia mechaniczne lub choroby w ciąży, i również osoby zmagające się z dolegliwościami układu krążeniowego. Dobrze wiedzieć, iż męczennica zmniejsza ciśnienie krwi. Męczennicę, można swobodnie łączyć z dziurawcem oraz chmielem.
