Zachłystowe zapalenie płuc jest procesem zapalnym w płucach, które rozwija się w wyniku obecności ciał obcych lub płynów w drogach oddechowych. U osób dorosłych oznacza uszkodzenie płuc wywołane przedostaniem się do dróg oddechowych średniej lub dużej zawartości żołądka (wymioty, sok żołądkowy). Terapia choroby musi rozpocząć się natychmiast.
Zachłystowe zapalenie płuc – przyczyny
Zachłystowe zapalenie płuc u dorosłych występuje najczęściej w następujących sytuacjach:
- Zaburzona świadomość w wyniku zatrucia alkoholowego
- Przedawkowanie narkotyków
- Uraz centralnego układu nerwowego
- Znieczulenie ogólne
- Udar
- Patologia przełyku
- Refluks żołądkowo-przełykowy
- Suche błony śluzowe
- Stan po gastrektomii
- Stwardnienie rozsiane
- Choroba Parkinsona
- Zatrucie pokarmowe, któremu towarzyszą wymioty
- Wprowadzenie rurki dotchawicznej
- Wprowadzenie sondy nosowo-żołądkowej.
Należy zauważyć, że nawet u całkowicie zdrowych ludzi czasami dochodzi do zachłyśnięcia. Dla powstania zachłystowego zapalenia płuc ważna jest nie tylko ilość zawartości treści, ale także jego charakterystyka (kwasowość, obecność obcych cząstek o dużych rozmiarach, czy zawartość jest zainfekowana, czy nie). Sok żołądkowy ma niskie pH, a na skutek aspiracji agresywnie atakuje dolne drogi oddechowe. Jest to ważny czynnik w rozwoju zapalenia płuc. Kiedy zainfekowany aspirat dostaje się do narządów oddechowych, mechanizmy obronne organizmu nie zawsze są w stanie poradzić sobie z tą sytuacją i przenoszą patogeny do płuc.
Zachłystowe zapalenie płuc
U dzieci zachłyśnięcie smółką, połknięcie obcego ciała przez dziecko i karmienie na siłę mogą być przyczyną choroby. Duża ilość materiału zachłystowego, duże cząstki zatkają światło dróg oddechowych, powodując stagnację śluzu oskrzelowego, przyczyniając się do rozwoju niedodmy i zwiększając ryzyko rozwoju zakaźnego procesu w płucach.
Bezpośrednim czynnikiem sprawczym są bakterie, te, które normalnie zamieszkują górne drogi oddechowe, są warunkowo patogenne. Połowa przypadków choroby jest spowodowana przez bakterie beztlenowe (bakterie, które nie potrzebują tlenu do rozmnażania się i wzrostu) i, z reguły, nie jest jeden gatunek, ale kilka naraz. U 40% chorych bytują kombinacje beztlenowców i tlenowych (bakterie, których utrzymanie bez tlenu jest niemożliwe), i tylko u 1 na 10 tylko tlenowce. Głównymi beztlenowcami powodującymi aspiracyjne zapalenie płuc są Prevotella, Fusobacteria, Bacteroids, Veillonella i Streptococcus intermedius.
Zachłystowe zapalenie płuc – objawy
Zachłystowe zapalenie płuc charakteryzuje się szybkim rozwojem, dlatego wymaga natychmiastowego leczenia. Po zachłyśnięciu pierwsze objawy choroby mogą pojawić się kilka dni później. Osoba odczuwa ogólne złe samopoczucie, pojawia się suchy kaszel, wzrasta temperatura ciała. Ponadto objawy nasilają się:
- Pogorszenie samopoczucia
- Podczas kaszlu, ropne treści są czasami oddzielane krwią
- Trudności w oddychaniu
- Ból w klatce piersiowej
- Temperatura ciała wzrasta do stanów krytycznych
- Rozwija się niedociśnienie tętnicze.
Ta infekcja przechodzi przez 4 etapy jej rozwoju:
- Zapalenie płuc
- Martwicze zapalenie płuc
- Etap ropienia
- Ropień.
Proces patologiczny zlokalizowany jest głównie w dolnych płatach płuc po prawej stronie (jeśli osoba była w momencie zachłyśnięcia w pionie) lub w tylnych segmentach górnych płatów, (jeśli aspiracja wystąpiła w pozycji poziomej). Jeśli dana osoba nie otrzyma pomocy w odpowiednim czasie, konsekwencje zagrażają życiu. Kilka tygodni po wystąpieniu zapalenia płuc rozwija się obrzęk płuc i martwicze zapalenie płuc. Ponadto występuje ropień płucny i ropniak. Skomplikowane zapalenie płuc wywołane zachłyśnięciem jest śmiertelne.
Zachłystowe zapalenie płuc: diagnoza
Ważnym czynnikiem w rozpoznawaniu zachłystowego zapalenia płuc są objawy. U dorosłych leczenie będzie zalecane na podstawie wyników diagnozy. Aby zidentyfikować zachłystowe zapalenie płuc, konieczne jest opisanie lekarzowi nie tylko tego, jak się w danym momencie dana osoba się czuje, ale także należy opowiedzieć o epizodzie zachłyśnięcia w przeddzień wystąpienia pierwszych objawów. Mając pełną informację o rozwoju choroby, lekarz szybko określi taktykę dalszych działań, która zaoszczędzi cenny czas.
Aby potwierdzić diagnozę, lekarz zleca badanie rentgenowskie, dzięki któremu można zidentyfikować obszary zapalenia i ocenić stopień uszkodzenia. Badanie bakteriologiczne plwociny pozwala na określenie rodzaju patogenu, który jest niezbędny do wyznaczenia odpowiednich leków przeciwbakteryjnych. Dodatkowe badania jakie mogą zostać zlecone to: bronchoskopia (podczas tego badania możliwe jest przeprowadzenie i pobranie plwociny oraz pobranie wody z oskrzeli). A także drenaż jamy opłucnej, a następnie badanie płynu opłucnowego (z ropniakiem).
W celu ustalenia przyczyn, które spowodowały zachłystowe zapalenie płuc, chory zostanie skierowany na konsultacje do specjalistów: neuropatologa, gastroenterologa, otolaryngologa, dentysty i innych.
Zachłystowe zapalenie płuc – leczenie
Leczenie zachłystowego zapalenia płuc obejmuje metody mające na celu wyeliminowanie zespołu ostrej niewydolności oddechowej. W niektórych przypadkach chory jest przenoszony na intensywną terapię w celu normalizacji stanu. W ciężkich przypadkach interwencje prowadzone są przez kilka dni w celu poprawy wymiany gazowej płuc.
Leczenie farmakologiczne obejmuje stosowanie leków przeciwbakteryjnych. Przed uzyskaniem wyników badań bakteriologicznych lekarz zaaplikuje antybiotyki o szerokim spektrum działania. Jeśli są nieskuteczne, użyje innych grup antybiotyków. Dodatkowo wdrażane jest leczenie objawowe: stosuje się leki przeciwgorączkowe i leki na kaszel. Aby wzmocnić organizm przepisane zostaną preparaty multiwitaminowe i immunomodulujące. Leczenie zachłystowego zapalenia płuc musi być prowadzone w szpitalu, biorąc pod uwagę ryzyko szybkiego rozwoju poważnych powikłań.
Jeśli zachłyśniecie ciałem obcym stało się przyczyną zapalenia płuc, lekarz najpierw wykonuje bronchoskopię, a ciało, które zatka oskrzela, usuwa endoskopem. Przywrócenie napowietrzenia dróg oddechowych jest ważnym krokiem do odzyskania zdrowia. Jeśli stan chorego jest poważny, wykonywana jest tlenoterapia lub sztuczna wentylacja płuc.
