Wydolność oddechowa, jak sama jej nazwa wskazuje, dotyczy układu oddechowego. Oznacza skuteczność, z jaką owy układ dostarcza tlen do krwioobiegu, a także stopień, w jakim krew zostaje natleniona. Odpowiednia wydolność oddechowa jest niezwykle istotna dla właściwej pracy całego ludzkiego organizmu. Wiele zależy zwłaszcza od tego, czy nasze płuca pozostają w dobrej kondycji. Dlatego też warto dbać o to, aby nasz układ oddechowy funkcjonował jak należy.
Kiedy zaś pojawiają się problemy w tym zakresie, konieczne może okazać się wykonanie różnego rodzaju badań, które pomogą lekarzowi specjaliście ocenić, czy wydolność oddechowa pacjenta jest w normie, a jeśli nie, to w jaki sposób należy ją podnieść. Brak wydolności na odpowiednim poziomie nazywany jest niewydolnością oddechową. Z tą ostatnią nie ma zaś żartów, ponieważ może wywołać w organizmie poważne spustoszenia, a w skrajnych przypadkach doprowadzić nawet do śmierci.
Garść informacji na temat płuc
Płuca to bez wątpienia najważniejsze organy całego układu oddechowego. To również one są najbardziej istotne, jeśli mowa o wydolności oddechowej organizmu. Zlokalizowane są w klatce piersiowej człowieka zajmując duży jej obszar. Budowa płuc jest charakterystyczna. Składają się one z niewielkich pęcherzyków (pęcherzyków płucnych). Zdrowy człowiek posiada dwa płuca – lewe i prawe. Aby przy codziennych aktywnościach były one bezpieczne, płuca ochraniane są przez żebra, zarówno z przodu, jak i z tyłu. Pełnią one dwie zasadnicze funkcje. Po pierwsze, pozwalają nam oddychać, a po drugie, filtrują pobierany z zewnątrz tlen z wszelkich zanieczyszczeń, jak na przykład dym papierosowy, bakterie czy alergeny.
Niewydolność oddechowa – kiedy układ oddechowy nie funkcjonuje prawidłowo
Niewydolność oddechowa to dla organizmu poważny problem, ponieważ krew nie zostaje odpowiednio natleniona. Jest to stan, który może nawet zagrozić życiu. Wyróżnia się dwa jej rodzaje: niewydolność ostrą oraz niewydolność przewlekłą. Choć pierwszy rodzaj tej przypadłości brzmi dużo bardziej poważnie, to w rzeczywistości daje lepsze rokowania. Jeżeli uda się szybko zareagować i podjąć właściwe działania, to skutki niewydolności o ostrym charakterze można jeszcze odwrócić.
W dużo gorszej sytuacji pozostają więc często Ci pacjenci, którym przyszło się zmagać z niewydolnością przewlekłą. Cechuje się ona tym, że nie pojawia się nagle, ale męczy organizm już od dłuższego czasu, powoli przybierając na sile. Z uwagi na to, nie jest możliwe przywrócenie go do stanu sprzed choroby. Niewydolność ostra dopada chorego nagle. Jej przebieg jest gwałtowny i może być spowodowany na przykład przedostaniem się do dróg oddechowych ciała obcego.
Powodem tego rodzaju niewydolności może być również stan astmatyczny (wtedy utrzymuje się ona kilka godzin). Jeśli chodzi zaś o niewydolność przewlekłą, to może ona trwać nawet kilka lat. Jej przyczyną może być między innymi przewlekła obturacyjna choroba płuc (w skrócie POChP). Ze względu na zaburzenia gazometryczne niewydolność oddechową można podzielić też na:
- niewydolność częściową;
- niewydolność całkowitą.
Sport na wydolność oddechową
Jeśli chcemy zadbać o nasz układ oddechowy, zanim jeszcze wystąpią z nim jakiekolwiek problemy, postawmy na sport. Wykonując ćwiczenia tlenowe mamy szansę zwiększyć pojemność naszych płuc i sprawić, że ich wydolność wzrośnie. Wśród tego rodzaju ćwiczeń najlepiej sprawdzają się zwłaszcza tak popularne obecnie bieganie czy jazda na rowerze.
Właściwym wyborem może okazać się również pójście na basen. Systematyczne pływanie również doskonale działa na wydolność oddechową organizmu. Zaletą treningów aerobowych jest również fakt, że pozwalają one jednocześnie wzmocnić przeponę (która także bierze udział w oddychaniu) i sprawić, że poprawie ulegnie nasza kondycja.
Gazometria – czyli badanie wydolności oddechowej
Gazometria to najczęściej wykonywane przez specjalistów badanie laboratoryjne w przypadku, kiedy istnieje podejrzenie, że z wydolnością oddechową pacjenta dzieje się coś niedobrego. Podstawą owego badania jest sprawdzenie stopnia prężności tlenu i dwutlenku węgla w płucach. Jeśli okaże się, że wyniki gazometrii nie są zadowalające, lekarz może zalecić tlenoterapię lub zasygnalizuje konieczność podłączeni pacjenta do respiratora, który ułatwi oddychanie. Badanie, o którym mowa, wykonuje się poprzez pobranie krwi.
Na to zaś są dwa sposoby. Krew może zostać pobrana z czubka palca bądź z ucha (wtedy mówimy o krwi włośniczkowej). Drugim sposobem jest pobór krwi tętniczej. I to właśnie druga ze wspomnianych metod postrzegana jest przez specjalistów jako dająca lepsze, bo bardziej wiarygodne rezultaty. Krew pobiera się z tętnicy promieniowej albo udowej. W przeciwieństwie do poboru z ucha czy z palca, który może przeprowadzić technik laborant, poboru krwi tętniczej dokonuje lekarz.
Za sprawą gazometrii możliwe jest między innymi wykrycie takich schorzeń, jak astma czy wspomniana już wcześniej przewlekła obturacyjna choroba płuc, czyli przyczyn niewydolności oddechowej.
