Hiperwentylacja to najprościej ujmując stan, podczas którego chory zaczyna nagle zbyt głęboko i szybko oddychać, czyli zaburzenie wentylacji płuc. Jest silnie związana z atakami paniki, w związku z czym często dotyka osób posiadających problemy z opanowaniem stresu, chorujących na nerwicę lub depresję. Może być również objawem chorób układu sercowo-naczyniowego lub układu oddechowego. Jakie są przyczyny, objawy oraz sposoby leczenia tej choroby? Odpowiedź znajdziecie Państwo w niniejszym artykule.
Hiperwentylacja – przyczyny
Hiperwentylacja posiada najczęściej podłoże psychogenne. Czyli występuje u osób borykających się z nerwicą lub depresją. Podczas sytuacji stresowej u takich osób następuje tzw. atak paniki. Nie jest to jednak regułą. Ataki paniki, czyli zaburzenia oddychania, mogą także wystąpić u osób zdrowych, w sytuacjach skutkujących dużą ilością stresu. Oddech takiej osoby znacznie przyspiesza, ze względu na większe zapotrzebowanie energetyczne, czyli gdy potrzebujemy więcej tlenu.
Problemy z oddychaniem mogą również pojawić się na dużych wysokościach czyli np, podczas wspinaczki górskiej czy lotu samolotem. Inne możliwe powody to: doświadczenie silnego bólu np. urazu czaszki, chorowanie na astmę, zakażenia, choroba lokomocyjna, dysfunkcje serca np. zawał, hipoksja (niedobór tlenu w tkankach), zapalenie mózgu, zwyrodnienia układu nerwowego, ciąża (organizm przyszłej matki zmienia się na skutek rozwoju płodu i układ oddechowy musi się dostosować), inne choroby układu sercowo-naczyniowego, inne choroby układu oddechowego.
Hiperwentylacja – objawy
Z hiperwentylacją, czyli procesem zaburzenia oddychania, mamy do czynienia w momencie, gdy chory bierze więcej niż 20 oddechów na minutę i wydycha duże ilości tlenu. Do pęcherzyków płucnych dociera zbyt dużo powietrza, a ilość usuwanego dwutlenku węgla jest zbyt szybka, przekracza tempo jego produkcji. Skutkiem obniżenia poziomu CO2 jest podwyższenie pH krwi. Prowadzi to niestety to jeszcze większego pogłębienia ataku, a w przypadku zbyt długiego czasu jego trwania może nastąpić utrata przytomności.
Innymi objawami hiperwentylacji są dolegliwości związane z nieprawidłowym oddychaniem. Wyróżnić można tutaj: zawroty głowy, ból głowy, otępienie, przyspieszony rytm serca, drgawki, brak czucia w kończynach i okolicach ust, zaburzenie widzenia oraz w skrajnych przypadkach wspomniana wcześniej utrata przytomności. Problemy z oddychaniem dostarczają wiele stresu, dlatego też ataki te są dość trudne do powstrzymania. Chorzy mają wrażenie że się duszą lub myślą, że doświadczają stanu przedzawałowego.
Atak hiperwentylacji najczęściej trwa nawet od kilku do kilkunastu minut i może mieć różne nasilenie. Występują także przypadki kilkugodzinne. Hiperwentylacja może nastąpić podczas różnych stresowych sytuacji czy też intensywnego wysiłku fizycznego. Każdy z ataków, nawet pojedynczy powinien być powodem do niepokoju. Mogą bowiem wskazywać na liczne choroby serca, płuc lub układu oddechowego. Osoby doświadczające ataków regularnie odczuwają duże zmęczenie, znużenie, mają problemy z koncentracją, a nawet zaburzenia pamięci.
Hiperwentylacja
Jako ciekawostka warto wspomnieć, że hiperwentylacja nie musi być niebezpieczna. Często stosowana jest przez profesjonalnych nurków w celu usunięcia z organizmu nadmiaru dwutlenku węgla oraz gazów ciężkich. W ten sposób przygotowują swoje pęcherzyki płucne w taki sposób, aby mogli nabierać więcej powietrza. Należy jednak pamiętać iż długotrwała hiperwentylacja jest niezwykle niebezpieczna. Stan hiperwentylacji, powoduje bowiem zbyt duże wahania poziomu dwutlenku węgla.
Może to prowadzić do zasadowicy oddechowej. Jest to zakłócenie równowagi kwasowo-zasadowej, czyli zmiana wspomnianego wcześniej pH krwi. Ma to bezpośredni wpływ na układ nerwowy, powoduje mrowienie oraz drętwienie kończyn oraz twarzy, zwłaszcza w okolicy ust. W przypadku bardzo długie ataku następuje nawet zwężenie naczyń krwionośnych mózgu, czyli przez mózg nie przepływa wystarczająca ilość krwi. Według badań poziom przepływu krwi zwiększa się o 30-40%. Jak można się domyślić może nastąpić niedokrwienie mózgu, co skutkuje problemami z widzeniem, zawrotami głowy, a w skrajnym przypadku utrata świadomości i omdlenie.
Hiperwentylacja – pierwsza pomoc i sposoby leczenia
Widząc osobę doświadczającą ataku należy starać się ją uspokoić. Warto nakłonić taką osobę do równoczesnego oddychania z tobą. Starajmy się aby taka osoba oddychała nosem przy zamkniętych ustach. W ten sposób spowolnisz tempo oddechu chorego. W takiej sytuacji najważniejszy jest spokój, nie można dodatkowo stresować takiej osoby. Nie zaleca się aby podchodziła do niej więcej niż jedna osoba. Choremu może pomóc oddychanie przez papierową torebką lub złożone dłonie.
Zależy nam tutaj, aby zwiększyć stężenie dwutlenku węgla we wdychanym powietrzu, przeciwdziałające utracie przytomności. Jeśli atak nie jest poważny i obserwujemy jego łagodzenie nie ma konieczności wzywania pogotowia. Warto jednak polecić takiej osobie wizytę u lekarza. Zdiagnozowanie przyczyny ataków jest bowiem niezwykle ważne. Jeśli dotyczy stanów lękowych niezwykle pomocna będzie konsultacja z psychologiem, psychiatrą. Ważne jest opracowanie sposobów na radzenie sobie ze stresem lub znalezienie sposobu na unikanie tego typu sytuacji. Hiperwentylacja może oznaczać choroby układu oddechowego lub sercowo-naczyniowego czy też niedobory magnezu i wapnia.
Chorzy powinni usprawnić kontrolę swojego oddechu. Z pomocą przychodzi tutaj uprawianie sportu, który pomaga zarówno kontrolować oddech jak i redukować stres. Warto spróbować również medytacji lub jogi. Objawów nie można przede wszystkim ignorować. Mogą pogorszyć stan psychiczny chorego lub doprowadzić do zbyt późnego zdiagnozowania innych chorób. Osoby doświadczające hiperwentylacji muszą szczególnie dbać o swoje zdrowie. Prócz zdrowia psychicznego należy zadbać o zdrową dietę. Warto wykluczyć kofeinę oraz napoje energetyczne, czyli wszystkie elementy o działaniu pobudzające. Ważne jest również zrezygnowanie z palenia papierosów.
