Tracheotomia jest jednym z najstarszych zabiegów o charakterze chirurgicznym. Wykonywana ona była już czasach starożytnych, a pierwszy raz miał ją prawdopodobnie przeprowadzić Asklepiades, medyk żyjący w na przestrzeni II oraz I wieku przed naszą erą.
Tracheotomia jest czynnością zabiegową polegającą na rozcięciu tchawicy. Bardzo często przeprowadzana jest w trybie pilnym, gdy konieczne jest ratowanie życia ludzkiego. Jakie jeszcze przypadki są wskazaniem do przeprowadzenia zabiegu tracheotomii? Czy po jej wykonaniu można powrócić do zwyczajnego funkcjonowania?
Tracheotomia – wskazania
Tracheotomia jest zabiegiem przeprowadzanym w celu uratowania życia człowieka. Jest to tak zwana tracheotomia nagła. Występują także inne przypadki wykorzystania określonego zabiegu, który w tym aspekcie określany jest mianem tracheotomii nienagłej. Ogólnie rzecz biorąc, tracheotomia wykonywana jest w sytuacji, w której niezbędne jest wprowadzenie oddychania zastępczego, a mianowicie gdy pojawia się:
- obrzęk krtani oraz duszności,
- ciężkie urazy czaszki,
- poparzenia, które dotknęły górnych dróg oddechowych,
- nowotwór krtani,
- uraz, który powoduje zwężenie światła krtani,
- inne elementy przeszkadzające zlokalizowane w krtani, na przykład obecność ciała obcego,
- wydzielina oskrzelowa zalegająca w nadmiernych ilościach,
- konieczność zapewnienia przewlekłej sztucznej wentylacji płuc,
- przedłużona inkubacja,
- przed przeprowadzeniem laryngektomii o charakterze częściowym bądź też całkowitym
Tracheotomia – w jaki sposób jest wykonywana?
Określony zabieg polega na otwarciu przedniego fragmentu (ściany) tchawicy oraz wprowadzeniu do jej obszaru rurki w celu zapewnienia w ten sposób oddychania. To wpływa na umożliwienie dopływu powietrza do płuc z pominięciem normalnej drogi (nos, gardło oraz krtań). Dla przeprowadzenia określonego zabiegu, w pierwszej kolejności należy rozciąć w sposób pionowy bądź poziomy, skórę zlokalizowaną poniżej chrząstki pierścieniowatej krtani.
W dalszym aspekcie lekarz dokonuje przecięcia mięśni powierzchniowych szyi, a ponadto mięśni podgnykowych i w konsekwencji dociera do tarczycy. Wykorzystując skalpel, najczęściej w drugiej bądź trzeciej chrząstce wycina się otwór na wzór okienka (tracheostomia), przez który dokonuje się wprowadzenia rurki.
Tracheotomia – powikłania
Mimo faktu, za pośrednictwem zabiegu tracheotomii ratuje się ludzkie życie. Należy uwzględnić to fakt, że określone działanie może wywołać również poważne konsekwencje. Mogą w tym przypadku wystąpić znaczne powikłania. Biorąc pod uwagę czas wystąpienia, dzielą się one w następujący sposób:
- natychmiastowe – odma śródpiersiowa bądź też odma opłucnowa, uszkodzenie większych naczyń, przetoka tchawiczo – przetokowa, a ponadto krwawienie,
- wczesne – wymienia się w tym przypadku takie powikłania jak wysuniecie rurki użytej do tracheotomii, zatkanie jej wydzieloną, obrzęk płuc, zatrzymanie oddychania,
- późne – może tutaj pojawiać się krwawienie z przetoki, zwężenie tchawicy, przetoka tchawiczo-skórna, przetoka tchawiczo-przełykowa i inne.
Inne rezultaty mające charakter uboczny występujące po przeprowadzonym zabiegu tracheotomii to problemy z przełykaniem. Dodatkowo problemy z ukształtowaniem się ziarniaków, zwężenie tchawicy w wyniku blizny powstałej po tracheotomii, martwica części tchawicy, a także różnego rodzaju infekcje.
Czynniki mogące przyczynić się do zwiększenia niebezpieczeństwa pojawienia się powikłań to na przykład:
- otyłość,
- palenie papierosów,
- niedożywienie,
- przyjmowanie niektórych preparatów leczniczych na receptę bądź bez recepty.
Tracheotomia – kiedy stałe rozwiązanie?
Po podjęciu działań chirurgicznych polegających na przeprowadzeniu tracheotomii, w sytuacji gdy jest już możliwe normalne oddychanie, wprowadzona rurka może zostać usunięta. Istnieje jednak niebezpieczeństwo, w którym normalny proces oddychania nie jest możliwy przez dłuższy okres czasu (około 10-14 dni) po zabiegu operacyjnym. Na początku gdy rurka wykorzystana podczas zabiegu tracheotomii jest dość gruba może to powodować trudności w mówieniu.
Poprawa sytuacji następuje po wymianie na cieńszą. Podobna sytuacja ma miejsce w odniesieniu do spożywania pokarmów. Doustne żywienie będzie sprawiało problem dopóki rurka nie ulegnie wymianie na mniejsza.
W sytuacji gdy rurka wprowadzona w wyniku zabiegu tracheotomii zostanie z pacjentem dłużej lub na zawsze (wycięcie krtani bądź jej fragmentu). Zarówno osoba, u której przeprowadzono zabieg, jak i najbliższa rodzina zostaną odpowiednio przeszkoleni w zakresie postępowania z tym elementem. A także zabiegów pielęgnacyjnych skóry w obszarze tracheostomii. Warto podkreślić również fakt, że po określonym zabiegu pacjent staje się bardziej podatny na różnego rodzaju infekcje.
Dzieje się tak dlatego, gdyż powietrze przechodząc przez proces oddychania omija nos oraz gardło i dostaje się bezpośrednio do płuc. Nie ma w tym przypadku możliwości na przykład na ogrzanie się. Następna przeszkoda z tym związana to mowa. Trzeba nauczyć się jak wydobywać dźwięk w inny sposób niż dotychczas, a mianowicie z wykorzystaniem procesu odpijania.
