Baby blues pojawia się aż u około od 50 do 80% kobiet po porodzie, najczęściej wśród młodych matek. Zwykle błędnie określane mianem depresji poporodowej, potrafi skutecznie utrudnić funkcjonowanie i opiekę nad dzieckiem świeżo upieczonej mamy. Jak rozpoznać u siebie lub bliskiej osoby objawy baby blues, jak sobie z nim radzić i czy można mu zapobiec? Odpowiadamy w poniższym tekście.
Czym jest baby blues?
Baby blues, często nazywany smutkiem poporodowym, pojawia się zazwyczaj około pięć do sześciu dni po porodzie i jest niezwykle specyficznym stanem emocjonalnym, wynikającym z obawy przed nowymi obowiązkami i nieznaną, zupełnie nową rolą matki, w jaką kobieta musi się wcielić z dnia na dzień. Często mylona jest z depresją poporodową, jednak różni się od niej znacznie, bowiem przykre objawy nie są tak silne i trwają znacznie krócej. Nie wymagają także leczenia farmakologicznego, ponieważ baby blues nie jest uważany za jednostkę chorobową, w przeciwieństwie do następującej po porodzie depresji. Baby blues jest często określany jako zespół lub syndrom łączących się ze sobą objawów wynikających z ogólnego obniżenia nastroju.
Jak długo może trwać baby blues?
Stan wahań nastroju po porodzie zazwyczaj trwa do dwóch tygodni, jednak zdarza się, że objawy utrzymują się nawet miesiąc. Dotknięta nim kobieta potrzebuje niezwykłego wsparcia ze strony bliskich, ponieważ baby blues niezwykle łatwo przekształcić może się w depresję poporodową.
Przyczyny baby blues
Przez panujące wśród społeczeństwa przekonanie, że każda dobra matka jest w stanie zrobić dla dziecka wszystko, poświęcić siebie w pełni oraz, niezależnie od sytuacji, czerpać ogromną radość z macierzyństwa – kobiety po porodzie często odczuwają ogromną presję, przymus spełniania cudzych oczekiwań by zasłużyć na miano wspaniałej mamy i uniknąć stygmatyzowania. Niemożność sprostania tak wygórowanym oczekiwaniom zaraz po narodzinach dziecka prowadzi do nasilenia się samokrytycyzmu u matki, czego efektem jest pojawienie się baby blues. Nawet po okresie radosnej ciąży i wyczekiwaniu nowego członka rodziny, ogromne zderzenie z rzeczywistością, jakie przeżywają matki zaraz po narodzinach, może okazać się zbyt przytłaczające – z tego powodu baby blues występuje najczęściej u matek młodych, rodzących pierwszy raz.
Z punktu widzenia medycznego natomiast, baby blues jest efektem wahań hormonalnych, jakich doświadcza ciało kobiety po porodzie. W ostatnim trymestrze ciąży we krwi wzrasta poziom kortykotropiny, hormonu wytwarzającego się w sytuacjach stresowych. Reguluje on poziom kortyzlozu – hormonu stresu – i wydziela się w znacznych ilościach zwłaszcza przed porodem, by przygotować kobietę na przykre emocje z nim związane. Tuż po narodzinach dochodzi do gwałtownego obniżenia się poziomu kortykotropiny, co prawdopodobnie prowadzi do nagłego spadku nastroju i poczucia nie możności cieszenia się z macierzyństwa przez kobietę. Gdy jakiś czas po porodzie poziom hormonów wraca do normy, objawy baby blues powoli ustępują.
Objawy baby blues
Kobiety dotknięte syndromem baby blues zazwyczaj odczuwają:
- narastający smutek wraz z przygnębieniem;
- niepokój i poczucie przytłoczenia związane z nie radzeniem sobie z nowymi obowiązkami;
- poczucie winy, wynikające z przekonania, że jest się złą matką;
- problemy z pamięcią oraz koncentracją;
- wzmożoną nerwowość, płaczliwość oraz bezsenność;
- ciągłą irytację, złość;
- poczucie stałego zmęczenia, wyczerpania psychicznego i fizycznego;
- silne wahania nastroju.
Czy można zapobiec baby blues?
Ze względu na fakt, że baby blues pojawia się między innymi z powodu wahań hormonalnych związanych z porodem, zapobiegnięcie mu jest praktycznie niemożliwe. Chcąc jednak zmniejszyć prawdopodobieństwo jego wystąpienia, rodzice powinni jeszcze przed porodem rozważyć najistotniejsze kwestie dotyczące zbliżającego się wydarzenia, by kobieta zaraz po nim nie odczuła nagłego braku wsparcia.
Warto ustalić udział dziadków lub opiekunki w zajmowaniu się dzieckiem, tak by mama miała choć krótką chwilę tylko dla siebie. Jeżeli jest to możliwe, ojciec dziecka powinien wziąć kilkudniowy urlop, aby wesprzeć matkę. Dać jej poczucie bezpieczeństwa, którego także potrzebuje. Dobrze jest również uświadomić sobie, że poczucie przytłoczenia nową sytuacją jest zupełnie normalne. Nie świadczy o tym, że kobieta jest wyrodną matką. Dzięki temu, jeśli baby blues się pojawi, nie będzie bała się o tym powiedzieć, a rozmowa o uczuciach przyniesie jej ulgę i znacznie przyspieszy ustępowanie objawów.
Co zrobić, kiedy baby blues już się pojawiło?
Baby blues nie jest chorobą, ale to nie znaczy, że powinno być bagatelizowane. Kobietę, u której występują objawy smutku poporodowego, powinno otoczyć się szczególną opieką. Zwracać uwagę na jej słowa oraz zachowania i okazywać zrozumienie dla jej uczuć. Dobrze jest odciążyć ją przez jakiś czas z niektórych obowiązków, podzielić je między domowników, co zmniejszy poczucie przytłoczenia nową sytuacją. Nie należy takiej kobiecie podawać żadnych środków farmakologicznych. Ni można podawać również środków poprawiających samopoczucie bez konsultacji z lekarzem specjalistą. Mogą one bowiem nawet pogorszyć stan matki i wpływać na pokarm.
Należy zwrócić uwagę, by kobieta dotknięta baby blues nie zamykała się na kontakt z innymi ludźmi. Nie izolowała od świata zewnętrznego. Absolutnie nie można pogłębiać jej poczucia winy za samopoczucie. Nietaktowne uwagi na temat jej nieradzenia sobie z obowiązkami mogą pogłębić przykry stan i spowodować depresję poporodową. Należy natomiast nakłaniać ją do rozmów o swoich uczuciach. Przypominać, że baby blues w końcu minie, że nie jest złą matką ani człowiekiem. Okazać bezwzględne zrozumienie dla towarzyszącego jej smutku.
