Kalendarzyk małżeński (tzw. metoda kalendarzowa czy metoda Ogino-Knausa) należy do naturalnych metod planowania rodziny. Jego podstawą jest samoobserwacja kobiety, zmian zachodzących w czasie cyklów miesięcznych. W celu dobrego rozeznania konieczne jest co najmniej przez rok systematyczne sprawdzanie codziennie jak przebiega cykl. Podstawą obliczania dni płodnych jest wyliczenie, że od dni płodnych do końca cyklu jest około dwóch tygodni. W przypadku regularnych, 28 cyklów jest to dość prawdopodobne. Zaś w cyklach nieregularnych mogą pojawiać się duże rozbieżności i trudność w określeniu dni płodnych.
Metoda rozpoznawania płodności oparte na kalendarzu
Metoda kalendarzyka małżeńskiego jest inaczej nazywana Metodą Ognio-Knausa. Należy do grupy najstarszych metod rozpoznawania płodności. Każda z nich polega na zapisie, ile trwają cykle menstruacyjne kobiety. Inne metody tego typu to np. Metoda Dni Standardowych. Większość tych typów w dzisiejszych czasach odeszło do lamusa.
Na czym polega Kalendarzyk Małżeński?
Kalendarzyk Małżeński polega na podstawowym założeniu prawidłowego (regularnego) przebiegu cyklu menstruacyjnego kobiety. Dzięki temu można obliczyć z dokładnością co do dnia moment jajeczkowania (owulacji) z bardzo dużą dokładnością. W regularnym cyklu jest to czas dokładnie w połowie trwania. Czas owulacji to moment kulminacyjny w czasie dni płodnych, który oznacza największe prawdopodobieństwo zajścia w ciążę. Ponieważ komórka jajowa żyje przez kilka dni (około 4) podobnie jak plemniki przebywające w śluzie (3 – 5 dni) dni płodne liczone są nie tylko na moment owulacji, ale plus/minus 5 dni (czyli do 5 dni przed i 5 dni po).
Jak obliczyć dni płodne za pomocą Kalendarzyka Małżeńskiego?
W celu dobrego określania dni płodnych konieczne jest obserwowanie cykli miesięcznych przez co najmniej rok. Pierwszy dzień płodny wylicza się odejmując 20 od ilości dni najkrótszego cyklu. Na przykład jeżeli cykl trwa 28 dni to pierwszym dniem płodnym będzie 8 dzień cyklu. Natomiast ostatni dzień to ilość dni to odjęcie 11 od ilości dni najdłuższego cyklu. Wówczas przy regularnym dwudziestoośmiodniowym cyklu będzie to 17 dzień. Dniem szczytu, czyli owulacji prawdopodobnie jest wówczas około 12 – 13 dnia cyklu.
Jeżeli cykle miesiączkowe są nieregularne, ale różnica mieści się w zakresie do 3 – 4 dni, prawdopodobieństwo właściwego oszacowania dni płodnych jest znacznie większa niż, gdy cykle różnią się o 5 i więcej dni, wówczas sytuacja staje się znacznie utrudniona. Np. gdy najkrótszy cykl trwa 26 dni, zaś najdłuższy 32, to według wyliczeń pierwszym dniem okresu płodnego może być 6 dzień cyklu zaś ostatnim – 21. Jest to bardzo duża rozpiętość.
Czy Kalendarzyk Małżeński jest skuteczną metodą regulowania płodności?
Kalendarzyk małżeński, podobnie jak inne metody zaliczane do naturalnych opartych na kalendarzu, szacuje się jako sposób efektywny w około 5 – 9 %. Ustalenie to dotyczy „idealnego” cyklu. Natomiast w typowym cyklu o mniejszej regularności – do 25 %.
Jest szereg czynników, które mogą zaburzać trafność obliczeń, co zmniejsza wiarygodność metody kalendarzyka małżeńskiego. Należą do niech między innymi:
- przeziębienie, grypa i inne choroby przebiegające z podwyższoną temperaturą ciała;
- chroniczne problemy ze snem (bezsenność, insomnia, nadmierna senność);
- chroniczne zmęczenie, brak odpowiedniego odpoczynku;
- zaburzenia w dobowym rytmie snu i czuwania (np. praca na zmianach, częste wyjazdy);
- używki (alkohol, papierosy, kawa itd.);
- zażywanie leków (szczególnie antybiotyków);
- częste sytuacje stresowe, problemy z relaksem;
- zaburzenia hormonalne (zarówno przejściowe jak i przewlekłe);
- zmiany strefy czasowej lub klimatycznej.
Zwiększenie skuteczności kalendarzyka małżeńskiego może nastąpić dzięki włączeniu dodatkowej metody, np. obserwacji śluzu czy też regularnego sprawdzania temperatury ciała. Poza tym ten rodzaj metody jest zdecydowanie bardziej skuteczny w przypadku dojrzałych pań, które mają doświadczenie w obserwacji cyklu oraz są konsekwentne i wytrwałe w codziennej samoobserwacji. Ponadto to metoda, którą mogą stosować kobiety, dla których poczęcie dziecka nie stanowi problemu, chcą jednak mieć większy wpływ na moment, w którym zajdą w ciążę.
Jakie są zalety i wady metody Kalendarzyka Małżeńskiego?
Do zalet metody kalendarzyka małżeńskiego należą przede wszystkim:
- całkowity brak ingerencji w ciało kobiety;
- jest to w 100 % naturalny sposób;
- brak skutków ubocznych dla zdrowia;
- jest dostępna dla wszystkich kobiet, niezależnie od wieku, wyznania czy czynników demograficznych;
- jest całkowicie bezpłatna, wymagająca jedynie regularności w zapisie wyników;
- nauka systematyczności oraz dyscypliny;
- polecana szczególnie paniom, które chcą naturalnie planować ciążę (wówczas współżycie jest preferowane w okresie dni płodnych w celu zwiększenia prawdopodobieństwa poczęcia potomka).
Natomiast jest również kilka czynników, które sprawiają, że metoda kalendarzyka małżeńskiego nie jest polecana. Należą do nich:
- brak stałego partnera seksualnego;
- nieregularne cykle menstruacyjne;
- problemy ze snem;
- karmienie piersią oraz inne sytuacje powodujące rozregulowanie gospodarki hormonalnej;
- wiek powyżej 40 roku życia;
- czas przed menopauzą (tzw. premenopauza);
- wysoki poziom stresu;
- częste zmiany miejsca pobytu powiązane ze zmianą stref czasowych czy klimatycznych;
- brak systematycznego zapisywania w trybie rocznym cyklów miesięcznych.
