Martwica, inaczej zgorzel, nekroza, to stan, w jakim dochodzi do obumierania tkanek organizmu z powodu niedotlenienia, niedokrwienia, choroby bądź urazu. Martwica powoduje nieodwracalne skutki oraz może chociażby zagrażać życiu. Obejmuje skórę, narządy wewnętrzne oraz zwłoki.
Co to jest martwica?
Martwica, odmiennie nekroza, jest stanem, w jakim ma miejsce obumarcie tkanek bądź organów. Składa się na nią ciąg zmian, jakie następują po śmierci komórki w efekcie niedotlenienia, niedokrwienia, zarażenia, urazu, zadziałania czynnika trującego, sztucznego bądź cieplnego. Przyczyną martwicy jest przeważnie syntetyczny bądź automatyczny uraz, np. zmiażdżenie, poparzenie bądź długotrwały nacisk na tkankę, jaki doprowadza do zatrzymania przepływu krwi, i tymże samym do niedostarczenia tlenu oraz substancji wzmacniających do komórek w konkretnym obszarze ciała. Odmienną podstawą są zarażenia wirusami – przeważnie beztlenowymi bakteriami z grupy Clostridium, jakie doprowadzają do rozkładu bądź gnicia tkanek w miejscu wniknięcia.
Martwica: jakie zmiany zachodzą w komórce?
Mikroskopowo zachodzą w komórce następujące zmiany – najpierw zwiększa ona własne rozmiary, mitochondria obrzmiewają, jądro komórkowe sukcesywnie rozpuszcza się, przez schorzenie czynności pompy jonowej w komórce dochodzi do składania się sodu oraz wody, organella komórkowe rozpadają się. W ostatnim etapie komórka rozpuszcza się. Makroskopowo martwa tkanka jest jednorodna, matowa oraz żółtawa. Co więcej, jej barwa może podlegać zmianie gdy ponadto wystąpią mechanizmy gnilne. Martwica występuje w trzech typach: suchej, mokrej oraz gazowej.
Martwica sucha jest toż odmiana najmniej inwazyjna, gdyż przebiega bez zarażenia bakteriami. Jednakże, gdy jest źle leczona może wejść w formę mokrą. Forma choroby mokra przebiega z chorobą bakteryjną, identycznie jak sporadycznie spotykana martwica gazowa. Martwica okazuje się niewątpliwie zmianami skórnymi, lecz w procesie może pojawić się również obrzęk, ból oraz świąd skóry. W ostatnim stadium niezwykle niejednokrotnie dochodzi do zaniku czucia w obszarze uszkodzonego miejsca. Pozostałe symptomy, jakie mogą się pojawić to sączenie się powstałych ran, podniesiona temperatura.
Martwica – kiedy do niej dochodzi?
Martwica pojawia się przeważnie jako efekt urazów, gdy w miejscu zniszczenia dochodzi do mechanizmu obumierania tkanek. Jej bezpośrednią podstawą są fizyczne bądź chemiczne zniszczenia, jakich nie można wyleczyć czy mechanizm tenże jest niezwykle trudny oraz złożony. Przeważnie występuje martwica skrzepowa. W tenże sposób obumierają przede wszystkim komórki tzw. niewydzielnicze, jakie zostały pozbawione dopływu utlenowanej krwi. Dzieje się tak na przykład w wypadku zawału serca. Miocyty pozbawione tlenu podlegają obumarciu. Tkanki serca w rezultacie podlegają kondensacji, obniża się ich objętość, natomiast zajęty poprzez martwicę fragment mięśnia przestaje działać.
W martwicy rozpływnej występuje pełne rozpuszczenie zniszczonej tkanki (poprzez oddziaływanie enzymów), jaka zmienia się w mokrą oraz gęstą masę. Może pojawić się w wypadku wirusowego zapalenia wątroby bądź zniszczeń mózgu. Kolejnym rodzajem martwicy jest zgorzel. Dochodzi wtedy do rozkładu tkanek w efekcie działania bakterii. Zgorzel dzielimy na suchą, wilgotną oraz gazową. W postaci suchej nie dochodzi do zarażenia bakteriami (więc określamy ją zgorzelą rzekomą), lecz przy braku właściwego leczenia może zmienić się ona w formę mokrą, co znaczy, iż w obszarze zniszczenia wniknęły już szkodliwe wirusy. Mechanizm niejednokrotnie pobudzają bakterie, jakie przedostały się do rany oraz zaczęły etapowe niszczenie otaczających ją tkanek. Do martwicy skóry dochodzi w wypadku poparzeń, odmrożeń, lecz także złej pielęgnacji odleżyn.
Martwica – symptomy
Martwica może się pojawić w efekcie urazów. Dokładnie jest to obumieranie tkanek w miejscu zniszczenia. Nekroza, więc martwica występuje na skutek braku dopływu krwi do osłabionych tkanek, natomiast w pozostałej formie dolegliwości do rany dostają się bakterie, jakie wywołują niszczenie tkanek. W jakich wypadkach może się pojawić martwica? Nekroza jest rozpoznawana przy poparzeniu bądź odmrożeniu skóry, przy zmiażdżeniu, lecz także w sytuacji, gdy są źle leczone oraz pielęgnowane odleżyny.
Leczenie martwicy
Specjalista winien tak kierować chorym, żeby martwica skóry nie miała prawa zaistnieć. Gdy dojdzie do urazu, ranę należy niezwłocznie zaopatrzyć. Dermatolog lub inny lekarz winien wyciąć jej brzegi oraz wyeliminować z niej ciała obce. Gdy wykaże się, iż w ranie są tkanki martwicze oraz wydzielina zapalna, należy je wyeliminować mechanicznie. W poniektórych wypadkach niezbędne jest także wykorzystanie antybiotykoterapii. Gdy chory zgłasza się do specjalisty już z martwicą, wszystko zależy od owego, w jakim stadium rozwoju znajduje się choroba. Gdy zgorzel nie rozwinęła się zbyt bardzo, można efektywnie wyleczyć ją antybiotykoterapią, opcjonalnie wspierając ją operacyjnym wycięciem martwych tkanek. Zbyt późno podjęte leczenie może poprowadzić do powikłań, i chociażby śmierci.
