Czerniak to najzłośliwszy nowotwór skóry oraz błon śluzowych, wywodzący się z melanocytów znamion barwnikowych bądź niezmienionej skóry. Występuje w efekcie ich zbytniego powstawania na skutek prezentacji na światło ultrafioletowe, oraz przynosi przedwczesne przerzuty zarówno drogą naczyń chłonnych jak również krwionośnych.
Czerniak skóry wywodzi się z komórek wytwarzających kolor skóry – melanocytów, jakie uległy złośliwej zamianie. Przeważnie pojawia się na skórze, lecz także w obszarze ust, nosa lub gałek ocznych. Zwykle występuje na stopach oraz tułowiu. Czerniak nie jedynie rozrasta się na przestrzeni skóry, lecz – co poważniejsze – wrasta w jej głębię oraz kiedy przekroczy barierę skóry (ma wówczas ok. 1 mm głębokości) dostaje się do naczyń krwionośnych, i potem za ich pomocą przedostaje się do całego systemu. Czasem starczą 3 miesiące, żeby napadł cały organizm.
Jak szybko rośnie czerniak?
Czerniak wyróżnia się gwałtownym wzrostem i wczesnymi oraz dużymi przerzutami, jakie są ciężkie w leczeniu farmakologicznym. Jednak, wyeliminowanie czerniaka, gdy dolegliwość nie jest jeszcze rozwinięta, natomiast działanie specjalistów ogranicza się praktycznie do usunięcia znamienia, pozwoli na wyleczenie niemal 100% pacjentów. Więc tak istotne jest jego natychmiastowe oraz właściwe zidentyfikowanie.
Naturalny pieprzyk może przeobrazić się w czerniaka w przeciągu paru miesięcy, następne parę miesięcy to jego rozwój w głębię skóry. Należałoby wiedzieć, iż nie jedynie rozmiar czerniaka, jaki obserwujemy na skórze jest ważny. Niezwykle istotne jest, czy czerniak urósł w głębię skóry. Czy przekuł się poprzez naskórek oraz skórę właściwą (jaka ma ok 1 mm) oraz doszedł do naczyń krwionośnych oraz limfatycznych. Naczyniami komórki rakowate dochodzą wpierw do węzłów chłonnych, jakie są najbliżej miejsca gdzie pojawił się czerniak.
Symptomy
W wypadku czerniaka, jak w rzadko którym nowotworze, rozpoznanie choroby na przedwczesnym etapie może być rezultatem systematycznej kontroli oraz znajomości symptomów czerniaka. Objawy raka skóry są w formie guza o odmiennym umaszczeniu (od bordowego do czarnego bądź jako forma pozbawiona pigmentu), kanciastym kształcie z nierównymi brzegami, różną grubością, niekształtnością oraz możliwymi owrzodzeniami. Specyficzne symptomy czerniaka, jednego z najpowszechniejszych nowotworów skóry to: owrzodzenie, świąd, krwawienie bądź zaczerwienienie dookoła znamienia. Wszystkie zmiany podejrzane w kierunku raka skóry trzeba usuwać. Zabieg może być wykonany poprzez lekarza ogólnego. Warunkiem jest zachowanie marginesu tkanek zdrowych.
Elementy zagrożenia
Do elementów zagrożenia powstawania czerniaka należy „fenotyp nordycki” (jasna karnacja skóry, jasne bądź rude włosy, niebieskie tęczówki). Z fenotypem tymże połączone są poparzenia słoneczne oraz zniszczenia skóry pod wpływem promieni słonecznych oraz światła UV. Tendencja do poparzeń słonecznych (i też poparzenia słoneczne w młodym wieku) jest przedstawiana jako istotny element zagrożenia powstawania czerniaka. Do pozostałych elementów zagrożenia należy zespół znamion dysplastycznych, występowanie tzw. plam soczewicowatych i zachorowania na czerniaka w rodzinie.
Jak rozpoznaje się czerniaka?
Każde znamię na skórze, jakie błyskawicznie rośnie, ma krzyw kształt, krwawi, świerzbi, jest zaczerwienione, ma niewielkie brzegi i/lub średnicę ponad 6 mm winno jak najszybciej zostać rozpoznane poprzez specjalistę dermatologa bądź lekarza onkologa. Lekarz podczas badania obejrzy zmianę dermatoskopem w ogromnym powiększeniu. Robi to oglądanie znamienia pod lupą, lecz jest znacznie dokładniejsze.
Badanie jest bezbolesne oraz nieinwazyjne, trwa kilkanaście sekund. Osoby z ogromną ilością zmian na skórze powinny systematycznie poddawać się badaniu skóry. Podczas takiego badania specjalista ogląda wszelkie pieprzyki oraz porównuje je z wcześniejszym zapisem (kontroluje). Dzięki temu wie, jaka zmiana wzrasta oraz się przekształca. Gdy lekarz uzna, iż pewna zmiana jest niepewna, skieruje nas na jej usunięcie. Wyeliminowanie znamienia trwa parę minut oraz odbywa się w znieczuleniu miejscowym. Po usunięciu pieprzyka zakładane są szwy, jakie zdejmuje się po kilkunastu dniach.
Czerniak: leczenie
Pierwszym krokiem leczenia czerniaka jest leczenie operacyjne. Polega ono na całkowitym wycięciu nowotworu. Wycięciu wraz z elementem zdrowej skóry wielkości 1 cm dla czerniaka o grubości do 2 mm. Kiedy grubość naciekania jest większa aniżeli 2 mm, eliminuje się 2-3 cm zdrowej skóry. Używanie marginesu większego aniżeli dwa centymetry obniża procent wznów miejscowych, lecz nie podnosi współczynników przeżycia. Lekarz musi wyeliminować też powięź powierzchowną, żeby mieć gwarancję, iż nie zostały w niej komórki rakowate.
Jeśli powiększone są węzły chłonne, także zostaną usunięte. Przy niewielkich guzach nie eliminuje się powięzi. Dokonuje się jedynie oceny węzła wartowniczego, więc pierwszego, jaki znajduje się na drodze naczyń chłonnych biegnących od strony guza w stronę regionalnego układu chłonnego. Następnym krokiem czynności jest zamknięcie powstałej rany. Jeśli lekarz musiał wyeliminować dużo skóry, niezbędny jest przeszczep skóry, jaką zazwyczaj pobiera się z uda.
