Zespół nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD)

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD) stwarza wiele problemów wychowawczych. Rodziców może martwić nieodpowiednie zachowanie dziecka, osiąganie złych ocen w szkole. Mogą też odnieść wrażenie, że są złymi rodzicami, ponieważ nie mogą zapanować nad jego postępowaniem. Te uczucia są całkiem zrozumiałe, ale nieuzasadnione. ADHD jest chorobą i nie jest wynikiem nieodpowiedniego rodzicielstwa. ADHD można skutecznie leczyć, a rozumiejąc stan dziecka, można mu pomóc

Co to jest zespół nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD)?

Dzieci z ADHD mają trudności z koncentracją i dlatego nie zawsze radzą sobie z zadaniami edukacyjnymi. Robią błędy przez nieuwagę, i nie słuchają poleceń. Czasami mogą być nadmiernie mobilni, wykonują wiele niepotrzebnych czynności, zamiast koncentrować się na zajęciach lekcyjnych. Takie zachowanie jest niedopuszczalne w klasie i stwarza problemy zarówno w szkole, jak i w domu. Takie dzieci często mają niskie wyniki w nauce. Często uważane za złośliwe, nieposłuszne, panuje opinia, że terroryzują rodzinę i rówieśników w szkole.

Jednocześnie sami mogą cierpieć z powodu niskiej samooceny, trudno jest im zaprzyjaźnić się z innymi dziećmi. Zaburzenie to jest zwykle określane na podstawie nadpobudliwości i utrzymujących się problemów z koncentracją. Dzieci z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej są często poruszone i pobudzone, działając impulsywnie. Oznacza to, że nie myślą o konsekwencjach swoich działań. Wykonują zadania pod wpływem stresu, nie myśląc o konsekwencjach i poprawności i łatwo rozpraszają ich elementy otoczenia lub własne myśli.

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD) – przyczyny

Zostało naukowo udowodnione, że pochodzenie zespołu nadpobudliwości jest związane z upośledzeniem funkcji mózgu w obszarze kory przedczołowej. A także jej powiązaniami ze zwojami podstawnymi. ADHD uważany jest za złożone zaburzenie neurobiologiczne z różnymi podtypami. Niemożliwe jest zidentyfikowanie jednej przyczyny, jednak według badań przyczyny ADHD są głównie związane z czynnikami genetycznymi (70%).

Badania naukowe pokazują, że ryzyko zachorowania u członka rodziny, który ma już przypadki ADHD. Jest pięciokrotnie wyższe niż ryzyko osób bez rodzinnej historii ADHD. Czynniki środowiskowe są również częścią możliwych przyczyn choroby. Istnieją czynniki ryzyka w sytuacjach krytycznych podczas ciąży, porodu lub okresu poporodowego. Związane z przypadkami nadużywania substancji psychoaktywnych przez matkę, przedwczesnym porodem, encefalopatią niedotlenienia-niedokrwienną lub niską masą ciała przy urodzeniu.

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD) – objawy

Objawy związane z uwagą i koncentracją:

• Trudności z koncentracją i reagowaniem na bodźce: dzieje się tak z powodu zmniejszenia aktywności funkcjonalnej i słabego rozwoju kory przedczołowej, co nie pozwala im prawidłowo przetwarzać informacji i korzystać z mechanizmów neuronowych. Są one niezbędne do zrozumienia działania, aby rozpocząć jego wdrażanie i uniknąć zakłóceń i błędów.
• Nieodpowiednie zachowania: przejawiające się w trudnościach z uporządkowaniem codziennych spraw, dlatego trudno jest im przejść do zadania i nie rozpraszać się.
• Z reguły często zapominają: nie pamiętają, co zrobili z kurtką, gdzie zostawili pieniądze, zapomnieli o zadaniach i innych ważnych sprawach.
• Niemożność słuchania i śledzenia rozmowy. Ich mózgom trudno jest przetworzyć otrzymane bodźce, a zatem nie mogą przestrzegać zasad lub instrukcji podanych w klasie, ustalonych przez grę lub w rodzinie.
• Niska motywacja podczas wykonywania zadań. Ta funkcja wiąże się z trudnością skupienia się na konkretnym działaniu (nie ma to nic wspólnego z poziomem inteligencji dziecka i nie jest związane z faktem, że jest ono leniwe). Faktem jest, że jego mózg nie jest w stanie stłumić bodźców zewnętrznych i skoncentrować się na jednym działaniu, dlatego można zauważyć, że dzieci te nie wykazują skuteczności w wykonywaniu znanych i powtarzalnych zadań.

Objawy związane z impulsywnością:

• Trudności z samokontrolą lub niemożnością powstrzymania niewłaściwego zachowania: dzieci z ADHD często działają spontanicznie. Dlatego trudno im kontrolować nie tylko swoje zachowanie, ale także emocje i myśli.
• Często są zbyt impulsywni, najpierw mówią lub działają potem dopiero myślą: nie są w stanie przewidzieć konsekwencji swoich działań, brakuje im silnej struktury mózgu, która pozwala na analizę sytuacji. Więc rzeczy, które mówią lub robią, są często nieistotne.
• Niewystarczające planowanie podczas wykonywania codziennych zadań: ta impulsywność prowadzi takie dzieci do frustracji, to znaczy większość doświadczeń życiowych staje się dla nich rozczarowaniem, ponieważ wyniki nie pokrywają się z oczekiwaniami.
• Niskie wyniki w szkole: nie są w stanie dostosować się do reguł. Ich wyniki w nauce są ściśle związane z brakiem samokontroli, co powoduje, że nie poświęcają uwagi zadaniom, które ich nudzą i za które nie otrzymują dobrej oceny.
• Mają trudności z komunikacją i nawiązywaniem przyjaźni: nie wywołują współczucia, doświadczają trudności w komunikacji niewerbalnej (np. gniewny wyraz twarzy).
• Nie mogą brać udziału w grze lub sporcie: nie wahają się, aby wziąć udział w walce, a to, dlatego, że mózgi tych dzieci nie są w stanie przeanalizować sytuacji i przewidzieć konsekwencji.
• Potrafią wykonywać niebezpieczne akcje: nie są świadome zagrożenia lub ryzyka związanego z ich działaniami.

Objawy związane z nadpobudliwością:

• Wygląda na to, że są w ciągłym ruchu: nadpobudliwość jest modelem zachowania, w którym dziecko ma trudności w kontrolowaniu poziomu aktywności fizycznej i utrzymania stanu spoczynku. Te dzieci potrzebują więcej aktywności fizycznej niż ich rówieśnicy i wykazują nieodpowiednie zachowanie.
• Stały ruch nóg i ramion: nieświadome ruchy, takie jak kołysanie, ciągły ruch w klasie lub w miejscu.
• Trudno im rozpocząć nowe zadanie: nawet, jeśli wydaje im się to interesujące.
• Nie mają cierpliwości, nie mogą wykonywać cichych zadań ani zadań związanych z koncentracją: nadpobudliwe zachowanie oznacza, że jest niekontrolowane i towarzyszy im trudność w koordynacji ruchowej z powodu objawów neurologicznych.

Objawy emocjonalne i związane z relacjami:

• Silne wahania nastroju: takie dzieci mogą być bardzo kontrowersyjne. Jeśli są teraz szczęśliwi to w następnej minucie czują się zirytowani, źli i sfrustrowani.
• Objawy niepokoju i niskiej samooceny: objawy te mogą rozwinąć się w wyniku niezdolności do adaptacji społecznej i odrzucenia przez inne dzieci, które same prowokują. Często oceniają siebie, jako gorszych niż ich rówieśnicy i czują się nierozumiani.

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD) – diagnostyka

Jeśli istnieje podejrzenie, że dziecko cierpi na zespół nadpobudliwości psychoruchowej i deficyt uwagi, rodzice powinni skontaktować się z pediatrą. Lekarzem, który skieruje dziecko na konsultację do lekarza specjalisty: neuropatologa dziecięcego, lub psychiatry dziecięcego. W razie potrzeby lekarz specjalista przeprowadza diagnostykę we współpracy z innymi specjalistami.

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD) – leczenie

Leki stymulujące działają przez krótki okres czasu i jako pierwsze są przepisywane w leczeniu ADHD.  W wyniku leczenia 70% dzieci z tym syndromem poprawiło zachowanie i zwiększyło zdolności poznawcze. Poprawa znajduje odzwierciedlenie w spadku aktywności psychomotorycznej i agresji. W zwiększeniu koncentracji, poprawie pamięci i sukcesie w szkole. Niektóre dzieci nadal mają pewien poziom problemów społecznych i trudności w nauce. Profil bezpieczeństwa leków pobudzających jest bardzo wysoki.

Powszechnie stosuje się kilka rodzajów leków pobudzających, najczęściej decyduje o nich psychiatra. Najczęstszymi działaniami niepożądanymi jest:

• utrata apetytu i bezsenność,
• bóle głowy,
• brzucha,
• apatia i nerwowość,
• w późniejszych etapach leczenia może wystąpić stan depresji.

Mniej częstym działaniem niepożądanym jest zatrzymanie przyrostu masy ciała, u niektórych dzieci objawy ADHD zwiększają się po odstawieniu leku.