Klaustrofobia to strach przed zamkniętymi przestrzeniami, przebywanie w zamkniętych przestrzeniach. Klaustrofobia jest złożonym zaburzeniem psychicznym, które prowadzi do poważnych problemów w życiu codziennym. Rozwój fobii nawet na początkowych etapach może prowadzić do długotrwałej depresji, na tle, której rozwijają się inne choroby. Aby nie należeć do chorych doświadczających takich trudności, zaleca się poddanie klasycznemu leczeniu we wczesnych stadiach wykrywania objawów.
Klaustrofobia – przyczyny
Klaustrofobia jest objawem psychopatologicznym, który jest złożonym lękiem przed przebywaniem w ciasnych przestrzeniach. Wraz z agorafobią (strach przed otwartymi przestrzeniami, zatłoczonymi miejscami publicznymi) należy do najczęstszych fobii ludzkości. Na pierwszym etapie osoba doświadcza strachu dotyczącego konkretnej przestrzeni, nie doświadczając dyskomfortu w innych zamkniętych przestrzeniach.
Stopniowo wielkość fobii rośnie i obejmuje wszystkie pojedyncze obiekty. Struktura strachu jest całkowicie irracjonalna. Sam chory zdaje sobie sprawę, że ryzyko wystąpienia negatywnych zdarzeń przy wejściu do zamkniętego obszaru jest bardzo niskie i nie wykracza poza granice błędów statystycznych. Niemniej jednak osoba nie może się uwolnić i odczuwa przerażający dyskomfort, który przeradza się w ataki paniki, gdy znajdzie się w takich warunkach.
Alternatywną teorią dotyczącą przyczyn klaustrofobii jest ewolucyjne podejście genetyczne. Zwolennicy tej metody wyjaśniają powstawanie fobii w wyniku rozwoju ewolucyjnego, w którym obawy służą, jako przykład podstawowych reakcji adaptacyjnych. Wejście do zamkniętej przestrzeni służy, jako jasny symbol zwierzęcia, które znajduje się w sytuacji, w której ryzyko uduszenia jest wysokie. Zgodnie z teorią, gdy tylko chory zaczyna doświadczać fobii, „powraca” na nieco wcześniejszy etap rozwoju i doświadcza problemów genetycznych. Istniejące teorie mają tendencję do postrzegania klaustrofobii, jako odruchu wrodzonego i nabytego.
Klaustrofobia – objawy
Obecność klaustrofobii jest wykrywana niespodziewanie i stanowi silny stres dla osoby. Symptomy wyglądają tak samo u wszystkich ludzi. Wchodząc do pokoju (zwłaszcza, jeśli jest mały i ma minimalną liczbę okien), osoba zaczyna odczuwać rosnący niepokój. Po wejściu do pokoju chory prosi o pozostawienie otwartych drzwi i nieświadomie stara się być bliżej wyjścia. Jeśli strach się powiększy, można zdiagnozować następujące objawy:
- Rosnące i intensywne bicie serca.
- Poważna duszność, która występuje w przypadku braku stresu fizycznego.
- Bladość.
- Zawroty głowy.
- Zwiększona potliwość.
- Dreszcze i nieustanne drżenie.
- Uczucie zagrożenie nie do pokonania.
Jednym z najważniejszych objawów jest chęć uniknięcia zamkniętych przestrzeni. Jest to przykład standardowej reakcji obronnej organizmu i właśnie dzięki niej można szybko i określić obecność fobii u ludzi. Przyczynami identyfikacji klaustrofobii mogą być organiczne zaburzenia psychiczne, zmiany chorobowe mózgu, napady padaczkowe. W trakcie choroby mogą występować złudzenia i halucynacje. Często klaustrofobia rozwija się na podstawie innej choroby (zaburzenia neuropatyczne, schizofrenia).
Klaustrofobia – diagnostyka
Specyfika klaustrofobii, a także wiele innych zaburzeń psychicznych, leży w złożoności diagnozy. Choroba może zostać pomylona z inną dolegliwością lub zignorowana, jako jednorazowe zdarzenie. W praktyce medycznej przyjęto pewne kryteria, dzięki którym psychologowie i psychiatrzy mogą określić obecność zaburzenia.
- Rozmowa. Prosta, ale jedna z najskuteczniejszych metod diagnostycznych klaustrofobii. Wymaga profesjonalizmu od specjalisty i stworzenia komfortowego środowiska dla pacjenta. W wyniku zorganizowanego dialogu lekarz może ujawnić obecność pewnych kryteriów identyfikujących zaburzenie:
- Zjawiska fizjologiczne (dreszcze, miejscowe ochłodzenie kończyn, tachykardia, migrena, zaburzenia rytmu oddechowego, pocenie się).
- Znaki zewnętrzne (początek zmian w zamkniętym pomieszczeniu, niestabilny chód, drżenie, otępienie i wyrażone podniecenie).
- Do diagnozowania i identyfikacji stopnia rozwoju fobii używane są specjalistyczne kwestionariusze psychologiczne (w celu określenia stopnia lęku), a także skali reaktywnego i osobistego lęku. Na wysokie ryzyko rozwoju klaustrofobii wskazuje wynik uzyskany powyżej 45 punktów, a jeśli wynik jest większy niż 70, to można mówić o poważnym rozwoju fobii, któremu towarzyszą ataki paniki.
Klaustrofobia – leczenie
Proces leczenia klaustrofobii jest złożony i niejednoznaczny. Każda osoba może reagować na leczenie na różne sposoby. Chory, u którego występuje takie zaburzenie, powinien przejść specjalistyczne badania i fazy leczenia. Głównym zadaniem, które należy rozwiązać, jest odwrócenie uwagi chorego od istniejącego bodźca. Aby to zrobić, najlepiej jest rozpocząć rozmowę na tematy abstrakcyjne, zwłaszcza, jeśli te tematy są interesujące dla tej osoby.
Chory cierpiący na klaustrofobię nie wymaga leczenia szpitalnego. Doświadczony psycholog pomoże zredukować doświadczenia do minimum w 5-10 sesjach. Podczas pracy z pacjentem psychoterapeuta odpycha indywidualne cechy osoby. W zależności od liczby wskaźników wybiera metody leczenia i mechanizmy oddziaływania na osobę. W wyniku kompleksowej diagnozy psychologicznej specjalista otrzymuje niezbędny zestaw danych do przyszłej pracy.
Identyfikując fakt, że decydujący moment powstawania stabilnej klaustrofobii jest pewnego rodzaju przerażającym skojarzeniem, konieczne jest przeprowadzenie i przepisanie specjalistycznej psychoterapii behawioralnej. W wyniku ukierunkowanej pracy lekarz stopniowo eliminuje powstający odruch patologiczny i tworzy nowy, reagujący na zamkniętą przestrzeń bez poważnych konsekwencji. Rozpoczęciu leczenia i wszystkim kolejnym etapom towarzyszy stała praca z psychologiem, który stara się określić przyczyny choroby i je wyeliminować. Ze względu na złożoną pracę klaustrofobię można pokonać w dość krótkim czasie.
