Lęk wysokości (akrofobia) jest zjawiskiem nieracjonalnym i nie można go wyjaśnić logicznymi argumentami. Osoba narażona na tę chorobę nie jest w stanie kontrolować się w sytuacjach krytycznych i nie rozumie, jak przestać się bać wysokości.
Czym jest lęk wysokości?
W praktyce medycznej lęk wysokości występuje w podziale:
- Na normalną reakcję – strach, czyli naturalna ostrożność i roztropność podczas przebywania na dużych wysokościach
- Patologiczny niepokój – nielogiczny strach, stan paniki.
Jakie są różnice? Normalna reakcja, która pozwala zmobilizować zasoby ciała i szybko dostosować się do nowej sytuacji, jest zauważana tylko w rzeczywistej sytuacji (na przykład: osoba siedzi po raz pierwszy za sterami samolotu bez instruktora). Patologiczny lęk wysokości, to reakcja nieodpowiednia do sytuacji, która została stworzona, nie odzwierciedla rzeczywistej sytuacji i jest wyrażana znacznie intensywniej. Anomalny strach przed wysokością zakorzenia się w sferze podświadomości i ostatecznie przekształca się w uporczywy niepokój i fobię.
Lęk wysokości jest irracjonalny, posiada naturę, której dana osoba nie rozumie, logicznie nie można jej wyjaśnić. Taka patologiczna panika jest niekontrolowana a dana osoba, świadoma absurdalności swojego stanu, nie może na nią wpływać i samodzielnie pozbyć się strachu. Lęk wysokości z biegiem czasu całkowicie zmienia stan psychiczny chorego i zmusza go do zmiany sposobu życia. Prowadzi do częściowej izolacji społecznej, pozbawiając nie tylko wielu radości, ale także zmuszając często do zmiany zawodu i miejsca pracy.
Lęk wysokości – przyczyny
Do tej pory nie ma jednej interpretacji przyczyn lęku wysokości: co do zasady, zaburzenie występuje na podstawie złożonych niekorzystnych czynników. Wiodącą rolę w podłożu zaburzeń fobicznych odgrywają organiczne uszkodzenia struktur mózgu na tle urazów i chorób zakaźnych. Bardzo często lęk wysokości jest określany u ludzi – nosicieli „obciążonej” dziedziczności, to znaczy u osób z historią zaburzeń psychicznych i zaburzeń somatycznych w ich historii rodzinnej. Często pojawienie się lęku wysokości poprzedza:
- Regularnie doświadczał stresu
- Nadużywanie alkoholu i niekontrolowanych środków psychostymulujących
- Negatywne doświadczenia okresu dojrzewania, w połączeniu z nadmiernym nasileniem krytyki ze strony rodziców.
- W niektórych przypadkach irracjonalny lęk wysokości jest bezpośrednio związany z osobistym negatywnym doświadczeniem.
Każda osoba ma własne pojmowanie poziomów wysokości i głębokości. Niektórzy cieszą się widokiem z setnych pięter wieżowców i inwestują znaczne środki finansowe na zakup mieszkania na najwyższym piętrze. Jednak niektóre osoby odczuwają uporczywy, paraliżujący strach.
Lęk wysokości – objawy
Objawy lęku wysokości są warunkowo usystematyzowane na dwie oddzielne grupy: objawy fizyczne (somatyczne i wegetatywne) oraz objawy psychiczne (psychologiczne i behawioralne). Zestaw przeważających objawów chorobowych dla każdej osoby jest czysto indywidualny i może wystąpić z różną zmiennością, regularnością, intensywnością, często przejawiającą się w formie krytycznej postaci ataków paniki.
Fizyczne objawy lęku wysokości:
- Pojawienie się duszności nawet w spoczynku
- Przyspieszona akcja serca, jej niestabilność
- Zawroty głowy
- Zauważalne drżenie kończyn
- Wewnętrzne dreszcze
- Trudności w połykaniu, uczucie obcego ciała w krtani
- Bladość skóry
- Uczucie ucisku i bólu w klatce piersiowej
- Intensywny monotonny ból głowy, opisany, jako: ściskanie
- Nadmierne pocenie się
- Zimne kończyny spowodowane hamowaniem obwodowego przepływu krwi
- Suchy i nieprzyjemny smak w ustach
- Nieuzasadnione nudności, wymioty, biegunka
- Częsta potrzeba oddawania moczu.
To wyżej wymienione przejawy fobii na poziomie somatycznym zmuszają ludzi cierpiących na lęk wysokości do odwiedzania różnych specjalistów. Wraz ze znacznym dyskomfortem fizycznym, w miarę jak pogarsza się lęk wysokości, na pierwszy plan wysuwają się psychiczne zwiastuny, zmuszając osobę do dokonywania znaczących zmian w zwykłym stylu życia, często rezygnując z dochodowego biznesu i kusząc ofert.
Wśród różnorodnych przejawów w sferze psycho-emocjonalnej i behawioralnej, lęk wysokości charakteryzuje się następującymi objawami:
- Nieodparta niecierpliwość w działaniach i zmieszanie
- Utrzymująca się nerwowość, drażliwość
- Gniew i agresja wobec innych
- Uczucie: nerwy są rozgrzane do granic możliwości i nastąpi eksplozja
- Niezachwiany stan niepokoju i lęku
- Przeczucia zbliżającej się katastrofy
- Niemożność usprawnienia działań z powodu trudności w koncentracji
- Zaburzenia snu: trudności z zasypianiem, przerywany sen, koszmary senne.
Warto zauważyć, że przy pierwszych wizytach u lekarza podejrzliwość, niezdecydowanie, wątpliwości, co do powodzenia leczenia dominują w osobowości chorego. Dlatego kompetentna pomoc psychoterapeutyczna jest niezwykle ważna dla sukcesu w leczeniu lęku wysokości.
Lęk wysokości – leczenie
Lęk wysokości jest uleczalny, ale chory musi sam wziąć aktywny udział w tym procesie. Musi on zrozumieć, że konieczne jest połączenie kompleksu leków i środków psychoterapeutycznych. Lekarz przepisuje pacjentowi lek przeciwdepresyjny, które chory musi przyjmować przez sześć miesięcy. Zlecane są także środki stymulujące krążenie krwi i kompleks witamin. Wszystko to przywróci normalną kondycję fizyczną chorego. Obecnie metody poznawczo-behawioralne są uważane za najbardziej skuteczne środki psychoterapeutyczne. Inne metody są również stosowane, aby przywrócić normalne zachowanie i odczuwanie ludzi cierpiących na lęk wysokości.
