Kleptomania, to tendencja do zabierania dla siebie rozmaitych, zazwyczaj małych przedmiotów. Kleptomania jest schorzeniem kontroli impulsów, wyróżniającym się niezdolnością do powstrzymania się od bodźca grabieży. Kleptomaniak nie działa z chęci zysku, kieruje nim ogromny bodziec oraz niebezpieczne napięcie nerwowe, przechodzące z chwilą dokonania grabieży.
Co to jest kleptomania?
Wedle klasyfikacji DSM IV kleptomania to schorzenie kontroli impulsów. Jest ona uważana za chorobę przewlekłą. Osoba, jaka ma symptomy kleptomanii nie jest złodziejem. Jej pierwszy epizod zdarza się przeważnie przed ukończeniem 30. roku życia, lecz po czasie pokwitania. Kleptomania zazwyczaj nie występuje u dzieci. W ich wypadku potencjalne grabieże są przeważnie rezultatem konieczności zwrócenia na siebie uwagi dorosłych.
Wedle ewidencji kleptomania dotyczy zwłaszcza pań, jednak analiza taka może pochodzić z faktu, iż panowie rzadziej poszukują profesjonalnej pomocy. Kleptomania może dotyczyć każdego, niezależnie od finansowego lub społecznego statusu. Pacjent nie kradnie bowiem z konieczności posiadania danych obiektów. Zazwyczaj także wybiera rzeczy o małej cenie rynkowej. Kleptoman jest przy tymże świadom faktu, iż kradzież jest zakazana oraz nietolerowana społecznie. Po jej dokonaniu ma wyrzuty sumienia, gdyż jest to postępowanie sprzeczne z jego moralnymi wzorcami. Odczuwany dyskomfort powoduje, iż pacjent zazwyczaj ukrywa własną dolegliwość przed bliskimi.
Jeśli psychiatra stwierdzi u chorego kleptomanię (odbieraną jako schorzenie emocjonalne), jest on chroniony poprzez prawo oraz nie ponosi konsekwencji karnych za własne czyny. Przeważnie przywłaszczane są przedmioty nie mające ogromnej wartości rynkowej. Zdarza się tak, iż osoby dotknięte kleptomanią kradną wszystko, co jedynie zdołają unieść oraz ukryć, natomiast po wyjściu ze sklepu bądź czyjegoś mieszkania mogą wyrzucić wszystko, co z niego wyniosły. Chęć zysku nie jest zachętą do kradzieży. Jest nią tylko konieczność wyładowania impulsu. Osoby cierpiące na kleptomanię wiedzą, iż kradzież jest złem oraz niedługo po dokonaniu kradzieży czują skruchę.
Przyczyny kleptomanii
Jest co najmniej parę rozmaitych teorii dotyczących owego, jakie są przyczyny kleptomanii. Przeważają pośród nich różnorodne hipotezy psychologiczne. Można tu jako przykład podać choćby ujęcie psychodynamiczne, wedle którego podejmowanie się kradzieży poprzez kleptomana miałoby poniekąd zapełniać pewną istniejącą w jego świadomości lukę (jakiej źródła mogłyby leżeć chociażby w pewnych ciężkich doświadczeniach z czasu dzieciństwa).
W teorii psychodynamicznej zakłada się także, iż kleptomania może poniekąd stanowić proces ochronny – kradzieże oraz połączone z nimi emocje miałyby przeciwdziałać pojawianiu się u człowieka rozmaitych przykrych (i przede wszystkim – niepożądanych) emocji oraz uczuć. Pozostałe z kolei miałyby być przyczyny kleptomanii wedle specjalistów poznawczo-behawioralnych. Tacy profesjonaliści są zdania, iż kłopot zwiększa się wraz z następnymi dokonywanymi kradzieżami. Wówczas, kiedy kleptoman bierze sobie czyjeś rzeczy, towarzyszą temu – chociaż najpierw – przyjemne doznania. Jeśli nie jest on za to karany, dochodzi do tzw. pozytywnego wzmocnienia: czynność zapewnia korzyść, w związku z czym jest ona później wciąż oraz wciąż powtarzana.
Symptomy kleptomanii
Osoby uzależnione od kradzieży odczuwają dużą radość, gdy coś sobie zabiorą. Chociażby wówczas, gdy wiedzą, iż byłoby ich stać na zakup tychże rzeczy. Jednakże emocje, które towarzyszą kradzieży oraz podniesiony poziom adrenaliny nie dają za wygraną. Wówczas, kiedy minie okres napięcia, rozpoczynają mieć wyrzuty sumienia oraz ogarnia ich lęk i zatrwożenie, jak pomyślą sobie, iż takie sytuacje będą się powtarzać.
Kleptomania przypomina pod tymże względem uzależnienie od hazardu – gracz czuje pobudzenie, gdy ryzykuje, natomiast po całym wydarzeniu zaczyna wszystkiego żałować. Zdaje sobie jednakże sprawę z owego, iż jeśli nadarzy się jeszcze sposobność do zagrania, na pewno z niej skorzysta. Kleptomania jest kwalifikowana do zaburzeń emocjonalnych. Wiąże się niejednokrotnie z występowaniem zmian nastroju oraz stanów lękowych. Nieraz zdarza się, iż towarzyszy jej także anoreksja lub bulimia. Badaczom nie udało się jednakże nadal do końca objaśnić związku kleptomanii z pozostałymi schorzeniami.
Kleptomania – leczenie
Osoby cierpiące na kleptomanię niezwykle sporadycznie poszukują pomocy, i czasem chociażby nie zdają sobie sprawy z własnego kłopotu. Niejednokrotnie tylko kłopoty natury prawnej bądź trudności w relacjach interpersonalnych zmuszają osoby cierpiące na kleptomanię do zaczerpnięcia porady. Ekspert w dziedzinie zdrowia psychicznego może pomóc na przykład poprzez psychoterapię. Jednakże niezwykle efektywna technika leczenia kleptomanii to podanie środków, jakie podnoszą poziom serotoniny. W tenże sposób osoba cierpiąca na kleptomanię nie czuje tak ogromnego bólu oraz poprzez to nie poddaje się impulsom skłaniającym ją do kradzieży. Osoby dotknięte kleptomanią niejednokrotnie boją się na przykład robienia zakupów, gdy zdadzą sobie w końcu sprawę z własnej choroby. Podczas zakupów, w każdym czasie osoba może czuć ogromną chęć kradzieży, jaka, gdy nie zostanie zaspokojona, doprowadza do kłopotów psychicznych.
