Synestezja, to zdolność równoczesnego odczuwania doświadczeń zmysłowych za pomocą więcej aniżeli jednego zmysłu. Polega na tymże, iż poczucie odbierane poprzez jeden zmysł może jednocześnie powodować skojarzenia połączone z pozostałymi zmysłami. Przypadków takich doświadczeń jest całe multum, nie zawsze są jednakże pozytywne. Wybrane typy mogą powodować przykre uczucia.
Synestezja to stan, w jakim wrażenia zmysłowe mieszają się ze sobą. Wtedy można m.in. widzieć odcienie słów bądź odbierać ich smak. Z kolei smaki można postrzegać jako dźwięki. Na przykład określenie poniedziałek może mieć odcień czerwony, natomiast utwór Mozarta mieć smak truskawek z bitą śmietaną. Dzięki synestezji można chociażby wyczuwać palcami dźwięk rozmaitych przedmiotów.
Co to jest synestezja?
Synestezja jest stanem, w jakim osoba czuje wrażenia zmysłowe na skutek kontaktu z wrażeniami wynikającymi z pozostałych zmysłów. Tak zatem jeden bodziec wytwarza również emocje pozornie niepołączone z ową reakcją. Dla przykładu osoba słuchająca muzyki poważnej może czuć smak owoców w ustach bądź widzieć ją w formie wyrazistej barwy. Socjolodzy oceniają, iż ową dolegliwość jest jedna na milion osób. Zanotowano także liczniejsze występowanie synestezji u osób leworęcznych i u pań.
Synestezja – typy
Charakteryzuje się parę typów synestezji. Najpowszechniejsza jest synestezja lingwistyczna, w jakiej liczby, litery lub słowa powodują wrażenia w zmysłach połączonych ze słuchem, wzrokiem, smakiem oraz dotykiem. W tenże sposób określone słówko może powodować doznania smakowe, np. imię Monika może mieć smak wiśniowy. Można także widzieć liczby oraz słowa we wskazanym odcieniu, np. liczba 6 jest zielona, określenie piasek ma odcień żółty.
W tymże wypadku każda litera alfabetu ma swój własny odcień, np. litera „a” może być czerwona. Poza tymże cechuje się synestezję muzyczną. Wtedy podczas słyszenia muzyki doznaje się smakowych bądź kolorowych doświadczeń, np. muzyka nowoczesna ma nieprzyjemny smak, natomiast utwór Mozarta może mieć smak truskawek z bitą śmietaną. Z kolei, na przykład Mikołaj Rimski-Korsakow przekonywał, iż dla niego każda barwa muzyczna ma odmienny odcień, np. tonacja C-dur ma odcień biały, natomiast D‑dur żółty, słoneczny. Jednakże najciekawsza jest synestezja audiomotoryczna, gdy czuje się nieodzowność zajmowania danej pozycji wówczas, kiedy usłyszy się wskazany dźwięk.
Prawdopodobne przyczyny synestezji
Synestezja jako zjawisko jest stanem doskonałej dedukcji zmysłowej rozmaitych czynników. Są dwie hipotezy wyjaśniające działanie synestezji. Teoria Simona Baron-Cohena przypuszcza, iż struktura mózgu synestetyków różni się od większości społeczności istnieniem specjalnych złączy mózgowych pomiędzy obszarami odpowiadającymi za dedukcję rozmaitych zmysłów. Kolejna koncepcja zakłada określone schorzenia w przewodnictwie neuronalnym (schorzenia hamowania impulsów), wywołujące odbieranie świata większą ilością zmysłów.
Wciąż jednakże nie możemy odpowiedzieć wyraźnie na pytanie, które są przyczyny synestezji. Badania nad pracą umysłu synestetyków dowiodły, iż jej zapis trochę przypomina zapis pracy mózgu osób cierpiących na epilepsję. Należy jednakże pamiętać, iż epilepsja jest dolegliwością, podczas kiedy synestezji nie kwalifikuje się jako jednostki patologicznej oraz nie leczy – jest ona w określonym sensie specjalistyczną zdolnością.
Symptomy
Wyróżniamy parę rodzajów synestezji, z jakich najpowszechniejszym jest kolorowe słyszenie: osoba, jaka słyszy określony ton, widzi odcienie, bądź przeciwnie – to relacja z danymi barwami powoduje uczucia słuchowe. Odcienie zwykle pojawiają się przed oczami w chwili usłyszenia pierwszych dźwięków.
Synestezja – diagnozowanie synestezji
Diagnozowanie synestezji jest bardzo skomplikowane. Zdarza się albowiem, iż chorzy doświadczają halucynacji, nie natomiast doświadczeń synestetycznych. W rozpoznaniu synestezji ważną funkcję gra badanie rezonansem magnetycznym. W wypadku synestezji spowodowanej dolegliwościami neurologicznymi, efektywnym leczeniem może wykazać się podanie choremu środków przeciwdepresyjnych.
Jednakże pojawia się nieraz pytanie, czy synestezję należałoby leczyć. Synestezja jest nieraz traktowana jako wielki dar, natomiast ludzie nią dotknięci, w większości wypadków, cieszą się z własnej niepowtarzalności. Zdarzają się niewątpliwie sytuacje, kiedy synestezja komplikuje życie, gdyż u cierpiącego na synestezję może powstać poczucie szumu danych. Narządy zmysłów pozwolą nam odbierać bodźce ze świata. Dzisiejsze techniki dążą do owego, aby dawać jak najwięcej odczuć równocześnie. Powstają sprzęty, jakie łączą dźwięki z danymi barwami.
Czy synestezję można nazwać chorobą?
Na kwestii klasyfikowania synestezji jako dolegliwości zdania są rozdzielone. Dla jednych synestezja jest swego typu darem, dla pozostałych jest ciężką dolegliwością, jaką może wywoływać szum danych oraz uniemożliwiać prawidłowe funkcjonowanie. Wówczas potrzebuje ona leczenia, przeważnie prowadzona jest farmakoterapia. Jak dotychczas, nie stworzono techniki leczniczej, pozwalającej na leczenie synestezji. Co interesujące, większość z nas cierpi na słabą synestezję. Mnóstwo osób bowiem kiedy słyszy pewne słowo lub literę, widzi ich odcienie bądź także barwa czerwona odczuwana jest jako ciepła, natomiast niebieska jako zimna.
