Choroby psychiczne przez wieki tłumaczono jako opętanie przez złego ducha, czasami torturami próbowano go wygonić z ciała osoby chorej. W innych choroby psychiczne były traktowane jako natchnione przez bogów. Na ogół jednak chorzy umysłowo byli traktowani wyjątkowo podle. Duże szpitale psychiatryczne budowano jako schronienia dla osób chorych, ale często dopuszczano się w nich przerażających praktyk. Dopiero od momentu wprowadzenia do użytku silnych leków psychotropowych i opracowaniu nowych terapii psychiatrycznych, medycyna dysponuje środkami do skutecznego przeprowadzania terapii zaburzeń psychicznych.
Klasyfikacja chorób psychicznych
Choroby psychiczne w sposób ogólny można podzielić na:
– psychozy, jest to określenie stanu potocznie nazywanego obłędem, który oznacza utratę kontaktu z rzeczywistością i charakteryzuje się często dziwacznym zachowaniem w normalnych sytuacjach życiowych. Do objawów psychicznych należą zakłócenia w systemie wartości i przekonań oraz w percepcji, w której osoba chora doświadcza urojeń oraz halucynacji, czyli omamów. Psychotycy nie są świadomi własnej choroby, zwłaszcza podczas ostrych epizodów chorobowych. Dwiema najczęstszymi postaciami psychozy są schizofrenia i zaburzenia afektywne. Schizofrenia miewa negatywny wpływ nie tylko na umysł, ale i osobowość człowieka. Objawem, który prowadzi do stanów największego przygnębienia, jest przekonanie osoby chorej, że jego myśli oraz czynności fizyczne nie są jej tylko innej osoby. Psychozy afektywne mogą przybierać dwie postacie manii albo depresji. Mania cechuje się podwyższeniem nastroju, wzrostem tempa przeżyć oraz nieadekwatnością wydawanych opinii. Depresja, uważana jest za zaburzenie psychiczne, jeśli prowadzi do zakłóceń percepcji oraz rozbicia struktury doznań.
– nerwice, są zaburzeniami psychicznymi wywołującymi konflikty wewnętrzne, jednak można je rozpatrywać w kategoriach nie odbiegających od normy procesów psychicznych. W nerwicy lekowej dominują stany lekowe. Stany nasilające się do tego stopnia, że chory nie jest w stanie prowadzić normalnego trybu życia. Natręctwa układają się w złożone rytuały i ceremonie. Nie rzadko są związane ze strachem, a porzucenie stereotypów wpędza człowieka w ogromny stres. Fobia cechuje się lekiem ograniczonym do konkretnych przedmiotów czy też sytuacji, których chory boi się instynktownie. Nerwica depresyjna polega na wystąpieniu przygnębienia jako zasadniczego stanu psychicznego, w którym nie dochodzi do zakłóceń percepcji.
– choroby organiczne, są chorobami spowodowanymi przez choroby somatyczne. Jedną z postaci jest delirium, czyli ostre, krótkotrwałe zaćmienie świadomości, któremu może towarzyszyć wysoka gorączka. Demencja jest choroba chroniczną, przewlekłą dysfunkcja mózgu, najczęściej spotykaną u osób w podeszłym wieku.
Przyczyny chorób psychicznych
Przyczyny chorób psychicznych mogą być przeróżne. Jedne z nich mogą wynikać z wpływów środowiska, inne natomiast mogą być wywołane przez choroby wewnętrzne. Należy stwierdzić, jaki szkodliwy czynnik ma dla danej osoby największe znaczenie i powoduje powstanie choroby psychicznej. Błędem jest również rozgraniczenie w sztywny sposób tylko i wyłącznie dwóch czynników chorobotwórczych takich jak egzogenne i endogenne. Do głównych przyczyn powstawania chorób psychicznych zaliczamy:
– ostre infekcje, które najczęściej są związane z gorączką, z zaatakowaniem ciała przez bakterie, toksyny, oraz ciężkimi zaburzeniami przemiany materii. Wpływ takich czynników często odbija się na układzie nerwowym, prowadząc niekiedy do powstania zaburzeń psychicznych. Ostre infekcje powodują powstanie poważnych zmian w mózgu.
– infekcje przewlekłe, najczęściej wywołują choroby psychiczne, jeśli dojdzie do ataku na samą tkankę mózgową. Maja one przebieg gwałtowny i szybki, ale też postępujący i uporczywy.
– ujemne wpływy środowiska socjalnego, mogą być powodem powstawania prawdziwych chorób psychicznych lub też zaburzeń wyższych czynności nerwowych o typie nerwicowym.
– niektóre okresy życia takie jak wiek, przekwitanie i starość są czynnikami mającymi duże znaczenie dla powstawania chorób psychicznych. Czynniki takie działają w sposób powiązany z innymi momentami w życiu chorego. Mogą to być wpływy środowiska, osłabienie układu nerwowego przez przebyte choroby i urazy.
– właściwości typu wyższych czynności nerwicowych człowieka bardzo często prowadzą do powstania chorób psychicznych. Jeśli człowiek z natury jest słaby i stosunkowo mało odporny na działanie różnego rodzaju silnych, zbyt długo działających podniet lub sytuacji stresowych bardzo często dochodzi u niego do zachorowania.
Leczenie chorób psychicznych
Lżej chorzy psychicznie, zwłaszcza nie potrzebujący energicznej terapii aktywnej, mogą być leczeni ambulatoryjnie w przychodniach psychiatrycznych. Można u nich zastosować leczenie fizjoterapeutyczne, psychoterapeutyczne oraz środki farmakologiczne. Dobrze zorganizowane przychodnie powinny posiadać również warsztaty, w których chorzy mogliby być leczeni praca po wypisaniu ich ze szpitala psychiatrycznego albo obserwowani w celu ustalenia, do jakich rodzajów pracy mogą się nadawać. Niektórzy chorzy psychicznie po opuszczeniu szpitala, zwłaszcza w okresie rekonwalescencji, nie są od razu zdolni do pracy w zakładach, gdzie pracują zdrowe osoby. Z tego względu powinni być oni stopniowo przygotowywani w warsztatach poradni, w celu ich powrotu do normalnej pracy. W innych przypadkach istnieje potrzeba wyuczenia się nowego zawodu. Często się zdarz że chory nie może powrócić do dotychczas wykonywanego zawodu. Głównie ze względu na wystąpienie u niego defektu, jaki spowodowała choroba.
