Zaburzenia osobowości nie należą do schorzeń, które łatwo można zdiagnozować. Wynika to z fakt, że kryteria dotyczące ich diagnozowania są niezwykle rozbudowane. Ciężko zatem różnicować to co jest normą i odstępstwem od niej. Niejednokrotnie pojawia się również problem polegający na określeniu, która nieprawidłowość występuje u konkretnej osoby. Jakie podstawowe rodzaje zaburzeń osobowości można wyróżnić? Jakie są sposoby leczenia tych problemów?
Zaburzenia osobowości – osobowość paranoiczna
Osoby mające osobowość paranoiczną wykazują nadmierny stopień podejrzliwości oraz żyją w przekonaniu, że inni pragną uczynić im krzywdę. To doprowadza do tego, że są niezwykle skryci. Bardzo często zauważają zniewagę w słowach kierowanych do siebie, co nie ma żadnego potwierdzenia w rzeczywistości. Ludzie z określoną jednostką chorobową w zasadzie nie mają skłonności do wybaczania. Takie osoby bardzo często podejrzewają partnerów życiowych o zdradę.
Zaburzenia osobowości – osobowość schizoidalna
Osoby dotknięte wskazanym rodzajem nieprawidłowości do ogromni indywidualiści. Kontakty z innymi ludzi nie zapewniają im żadnej radości. W związku z tym, ludzie z taką osobowością nie nawiązują trwałych relacji. Co więcej, rzadko podejmują kontakty seksualne. Najczęściej pragną wykonywać różne zadania w sposób samodzielny. To prowadzi do tego, że wybierają zawody pozwalające na indywidualną pracę, bez konieczności porozumienia grupowego.
Osobowość zależna
Osobowość zależna to taka, w przypadku której ma się problem z wyrażaniem własnych opinii oraz podejmowaniem decyzji. Chorzy pragną nieustannego wsparcia i pomocy ze strony innych ludzi. Określona potrzeba jest tak duża, że dotknięci wskazaną jednostką chorobową są w stanie wykonywać nieprzyjemne dla zadania.
Taka sytuacja wynika z obecności nadmiernych obaw, że konkretna osoba nie poradzi sobie w życiu bez pomocy i wsparcia innych ludzi.
Osobowość borderline (z pogranicza)
Trudności związane z opisywanym rodzajem zaburzenia utrudniają życie samemu pacjentowi, ale także najbliższemu otoczeniu. Najtrafniejsze określenie wskazanej nieprawidłowości to łatwe przechodzenie z jednego stanu w drugi. Osoby takie są w stanie szybko wyznać miłość, jak i powiedzieć, że nienawidzą tego samego człowieka. Osoby te bardzo często bywają drażliwe. Co więcej, niejednokrotnie dostrzegane jest zachowanie impulsywne, którego przejawem jest na przykład podejmowanie niebezpiecznych aktywności seksualnych, nadużywanie związków o charakterze psychoaktywnym.
Zaburzenia osobowości – osobowość anankastyczna
Człowiek mający osobowość anankastyczną wykazuje nadmierną sztywność w zachowaniu. Każde działanie musi być przeprowadzane zgodnie z określonym harmonogramem. Co więcej, osobę z tym rodzajem zaburzenia osobowości wyróżnia nadmierna dbałość o szczegóły. Takie działanie może przyczynić się do tego, że oczywiście uda się zrealizować konkretne zadanie, jednakże zasadniczy cel będzie zatarty. Dla chorego najważniejsze jest wykonanie konkretnej czynności, do jej zrealizowania jest nawet w stanie zrezygnować z kontaktów z innymi osobami czy też wypoczynku.
Zaburzenia osobowości – osobowość antysocjalna
Ten rodzaj zaburzenia określany jest także mianem osobowości dyssocjalnej. Są to osoby, które buntują się i negują wszelkie zasady oraz prawa. Człowiek dotknięty opisywanym rodzajem nieprawidłowości w zakresie funkcjonowania osobowości wielokrotnie dopuszcza się łamania prawa oraz bywa agresywny. Osoby antysocjalne są impulsywne, a także niejednokrotnie nadużywają związków psychoaktywnych, a więc narkotyków czy alkoholu.
Osobowość histrioniczna
Człowiek z histrioniczny dąży do nieustannego bycia w centrum uwagi. Bardzo często zachowuje się on w sposób nieadekwatny do ogólnie przyjętych zasad. Zachowanie osoby dotkniętej określoną nieprawidłowością może być nacechowane podtekstami o charakterze seksualnym.
Zaburzenia osobowości – przyczyny
Ważnym elementem uwzględnianym przy rozpoznaniu zaburzeń osobowości jest wiek, w którym wystąpiły pierwsze symptomy. Zauważyć należy fakt, że początek trudności związanych z zaburzeniem osobowości pojawia się najczęściej w okresie dorastania, a także wczesnej młodości.
Powodem prowadzącym do powstania różnego rodzaju zaburzeń osobowości mogą być problemy rodzinne, takie jak brak rodzica, niewłaściwe relacje z opiekunem bądź dorastanie w środowisku patologicznym.
Ważnym źródłem są również relacje zachodzące pomiędzy dzieckiem a rodzicami. Negatywny wpływ może mieć nadmierna kontrola opiekuna bądź też chłód emocjonalny rodziców.
Zaburzenia osobowości mogą się także wykształcić na skutek nadużywania różnego typu substancji psychoaktywnych.
Zaburzenia osobowości – leczenie
Zasadnicza metoda leczenia zaburzeń osobowości to psychoterapia. Biorąc pod uwagę jej rodzaj oraz potrzeby pacjenta różny jest czas trwania takiej kuracji. Zdarza się, że proces leczniczy przebiega nawet kilkanaście miesięcy. Wykorzystuje się terapię indywidualną oraz grupową. Niejednokrotnie pozytywne rezultaty uzyskuje się przez zastosowanie treningu umiejętności społecznych.
Stosuje się także środki farmakologiczne, jednakże odgrywają one role wspomagającą i mogą być zalecane dopiero po szczegółowej ocenie konkretnej osoby. Pomoc mogą przynieść także środki przeciwdepresyjne.
