Zaburzenia psychotyczne to kategoria schorzeń emocjonalnych pochodzenia organicznego bądź psychicznego. Do typowych symptomów kwalifikuje się omamy, przywidzenia, zachowania regresywne, niedostosowany humor, rozproszenie. Zaburzenia psychotyczne dotyczą dużego uszkodzenia w percepcji realności. Osoba dotknięta psychozą dochodzi błędnych poglądów dotyczących rzeczywistości zewnętrznej, dokonuje nieodpowiednich ocen i spostrzeżeń.
Zaburzenia psychotyczne to kategoria schorzeń emocjonalnych, jakie wyróżnia strata zdolności analizy wiarygodności, zakłócenia w jej postrzeganiu, chwiejność nastrojów i występowanie halucynacji lub urojeń. Do zaburzeń psychotycznych można zakwalifikować m.in. schizofrenię oraz depresję psychotyczną. Tymczasem należy je oddzielić od schorzeń osobowości lub nerwic.
Klasyfikacja zaburzeń psychotycznych
Zaburzenia psychotyczne niezwykle kojarzą się ze schizofrenią oraz kluczowymi symptomami, jak omamy oraz urojenia. Psychozy jednakże to coś więcej aniżeli schorzenia schizofreniczne. Określenie „psychozy” wywodzi się z języka greckiego (gr. psyche – dusza, osis – szaleństwo). Po raz pierwszy terminu owego użył w 1845 roku austriacki lekarz oraz poeta Ernst Von Feuchtersleben. Wedle nozologii, psychozy to schorzenia emocjonalne patologiczne. Charakteryzuje się różnorodne typy psychoz, np. psychozy endogenne (wewnętrzne), egzogenne (zewnętrzne), organiczne (występują na podstawie zniszczeń OUN), somatogenne (występują na podstawie dolegliwości somatycznych, np. niedoczynności tarczycy) oraz psychozy reaktywne (występują w efekcie stresu emocjonalnego).
Dominuje pogląd, iż za rozwój schorzeń psychotycznych odpowiada brak stabilności w produkcji neuroprzekaźników mózgowych, chociaż nie wiadomo, skąd taka dysproporcja neurotransmiterowa pochodzi. Pozostałe przyczyny psychoz, to np. niewłaściwa struktura mózgu. Choroby w obszarze neuroanatomii tworzą podstawę dla rozwoju psychoz endogennych. Gdy idzie o psychozy egzogenne, występują one w efekcie zatrucia (alkoholem, substancjami psychoaktywnymi), urazu lub choroby. Do psychoz na tle organicznym kwalifikuje się psychozy starcze.
Zaburzenia psychotyczne – przyczyny
Zaburzenia psychotyczne dzielą się na dwie podstawowe kategorie, natomiast kryterium owego podziału są właśnie przyczyny powstawania dolegliwości: zewnętrzne oraz wewnętrzne. Stanowcza większość psychoz kwalifikowana jest do owej drugiej grupy, w jakiej wielkie znaczenie mają pomiędzy innymi czynniki wrodzone. Psychozy endogenne (wywołane elementami wewnętrznymi) to schizofrenia (w każdej formie) oraz zaburzenia schizoafektywne, jakie tworzą zestawienie symptomów schizofrenii oraz schorzeń psychicznych (takich jak depresja oraz mania). Psychozy egzogenne (wywołane elementami zewnętrznymi) mogą pojawić się na skutek zatrucia (np. narkotykami bądź dopalaczami), dolegliwości (np. niedoczynności tarczycy), w efekcie zniszczenia systemu nerwowego (tzw. psychoza organiczna) oraz ogromnego lęku (tzw. psychoza reaktywna).
Jakie są przyczyny psychozy?
Nie jest pewne, jakie są prawdziwe przyczyny występowania psychoz. Na dzień dzisiejszy przyjmuje się hipotezę, iż wywoływane one są poprzez schorzenia w działaniu nueroprzekaźników w mózgu. Substancji, jakie pozwolą na komunikowanie się komórkom nerwowym. Takie schorzenie stabilności mogą być wywoływane poprzez różnorodne elementy środowiskowe np. narkotyki, alkohol, dopalacze, choroby somatyczne (np. guz mózgu), lecz przeważnie przyczyna takiego stanu jest nieznana. W wypadku schorzeń takich jak schizofrenia, lub schorzenia schizotypowe, przyczyna jest najprawdopodobniej skomplikowana (mieszanka elementów środowiskowych oraz wrodzonych ).
Leczenie psychoz
Zaburzenia psychotyczne leczy się za pomocą farmakoterapii, stosując środki przeciwpsychotyczne. Neuroleptyki mają hamować niekontrolowane pobudzenia w mózgu oraz blokować manifestację symptomów pozytywnych, takich jak omamy lub przywidzenia. Techniki psychoterapii są tylko metodą pomocniczą dla leczenia farmakologicznego. Teraz nie ma żadnej techniki laboratoryjnej, jaka pozwalałaby określić stopień wyleczalności psychozy na bazie jej charakteru.
Rokowanie zazwyczaj opiera się na remisji symptomów wytwórczych i ustąpieniu błędnego sądu realizującego, więc przywróceniu krytycyzmu względem swoich niewłaściwych przekonań patologicznych. Schorzenia psychotyczne to niejednorodna kategoria schorzeń emocjonalnych. Psychozy należy różnicować z psychopatią (osobowością dyssocjalną) i z zaburzeniami myślenia lub zachowania, jakie składają się zazwyczaj na obraz kliniczny psychozy, natomiast nie są osobną jednostką patologiczną.
Jak postępować z osobą chorą?
Postarać się być spokojnym, unikać podnoszenia głosu, zagrażających gestów oraz przede wszystkim nie wdawać się w kłótnie na temat urojeń, czy halucynacji. Osoba cierpiąca nie jest w stanie przyjąć racjonalnych dowodów, próby przekonywania mogą w niej wywołać agresję. Zapoczątkowywać typowe rozmowy, nie wyłączać osoby cierpiącej z życia rodzinnego. Niezwykle niejednokrotnie osoby cierpiące mają uczucie wyobcowania, gdyż dolegliwości emocjonalne wzbudzają w społeczeństwie strach. Osoby zaburzone to także istoty ludzkie, jakie zasługują na szacunek. Nie mów nieprzyjemnych rzeczy, jakich nie powiedziałbyś osobie zdrowej oraz nie wysuwaj błędnych wniosków ani oskarżeń jedynie z powodu choroby.
