Schizoidalne zaburzenie osobowości to ogólny wzorzec postępowań mających na celu dystansowanie się od relacji społecznych oraz ograniczony obszar ekspresji emocji w kontaktach międzyludzkich. Na ogół pojawia się w wieku dorosłym oraz w rozmaitych kontekstach. Osoby ze schizoidalnym zaburzeniem osobowości nie czują pragnienia bliskości. Są niewrażliwe na możliwość nawiązania bezpośrednich związków oraz nie czerpią dużej przyjemności z bycia częścią rodziny bądź pozostałej grupy społecznej.
Schizoidalne zaburzenia osobowości zostały uwzględnione w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób oraz Problemów Zdrowotnych ICD-10 pod kodem F60.1. Osobowość schizoidalna wyróżnia się preferowaniem samotnictwa, oddalaniem się, unikaniem stosunków społecznych, wrogością względem bliskich relacji międzyludzkich, chłodem emocjonalnym oraz spłyconą emocjonalnością. Ludzie z osobowością schizoidalną mogą być zimni oraz wycofani, ponieważ w tenże sposób pokrywają własny dystans emocjonalny.
Cechy osobowości schizoidalnej
Wedle psychologicznych kryteriów badawczych osobowość schizoidalną, cechuje: introwertyzm, egocentryzm, brak szukania radości w życiu, emocjonalny chłód. Brak konieczności psychicznego ciepła oraz przywiązania, samowystarczalność życiowa, depersonalizacji, zmniejszenie możliwości wyrażania emocji, mocno zaawansowana autokrytyka, wycofanie socjalne oraz brak zainteresowania sprawami publicznymi i normami, i również oceną oraz krytyką pozostałych osób.
Istotną cechą osobowości schizoidalnej, jest brak lub niewielkie zainteresowanie kontaktami seksualnymi. Ludzie o osobowości schizoidalnej pomimo wycofania społecznego mają dużą potrzebę identyfikacji oraz przynależności, bez potrzeby zaangażowania psychicznego w relacje z pozostałymi osobami. Z owego względu taka osoba niejednokrotnie jest pracoholikiem, może także interesować się ezoteryką, duchowością, parapsychologią bądź okultyzmem.
Przyczyny rozwoju osobowości schizoidalnej
Schorzenia schizoidalne mogą mieć źródło wrodzone. Występują niejednokrotnie u osób, których najbliżsi krewni chorują na schizofrenię bądź schorzenia schizotypowe. Odmienną biologiczną podstawą rozwoju osobowości schizoidalnej są ogniskowe nieprawidłowości w mózgu w obszarze systemu limbicznego bądź systemu siatkowatego odpowiedzialnego za poziom aktywacji. Osobowość schizoidalna może ukształtować się w przebiegu wychowania, wskutek niedoboru miłości lub nadmiernego rygoryzmu.
Dziecko, jakie czuje się nielubiane, nietolerowane, odrzucane, odpowiada wycofaniem oraz zamknięciem we własnym świecie. Sytuacja zwiększa się w kontaktach rówieśniczych (w przedszkolu, w szkole), gdy młody człowiek ucieka od relacji, natomiast jego zachowanie napotyka się z niezrozumieniem, odrzuceniem, co zwiększa izolację. Brak stymulacji międzyludzkiej zwiększa schorzenia w obszarze funkcjonowania społecznego. Uczniowie z takim kłopotem mogą charakteryzować się wysoką inteligencją, i pomimo to uzyskiwać wyniki poniżej normy, gdyż mają problem z prezentacją przygotowanej wiedzy. To również utwierdza ich w poczuciu niezrozumienia oraz oddzielenia.
Symptomy osobowości schizoidalnej
Ludzie z cechami osobowości schizoidalnej to typowi introwertycy, skupieni na wewnętrznym świecie przeżyć. Uciekają od kontaktów społecznych oraz pomimo ogromnej wrażliwości, nie dzielą się własnymi emocjami oraz odczuciami z pozostałymi. Charakteryzuje ich dystans wewnętrzny oraz pozorny chłód emocjonalny. Na schizoidalne zaburzenia osobowości cierpi jedna osoba na 100, częściej panowie aniżeli panie.
Osoby o cechach schizoidalnych są nieufne, aspołeczne, zaniedbują zasady obowiązujące w społeczeństwie oraz przede wszystkim są upośledzone, gdy idzie o zdolność tworzenia bliskich związków z ludźmi. Nie mają znajomych, nie interesuje ich założenie rodziny ani kontakty płciowe. Są odludkami, pochłoniętymi marzeniem, wyobrażeniami oraz autorefleksją. Kontakty socjalne nie stanowią dla nich źródła radości. Unikają wręcz towarzystwa. Wybierają zawody, jakie nie potrzebują pracy grupowej. Chcą funkcjonować samodzielnie, w pojedynkę. Osoby schizoidalne nie są zdolne czuć radości, co określa się określeniem anhedonii.
Schizoidalne zaburzenie osobowości – leczenie
Osoby schizoidalne sporadycznie poddają się leczeniu, gdyż własne zachowania uznają za racjonalne. Trafiają na kurację dopiero wskutek ogromnych sporów z otoczeniem bądź kiedy pojawią się u nich fizyczne symptomy dolegliwości. Za jedyną efektywną technikę leczenia schorzeń schizoidalnych uznaje się psychoterapię. Część psychologów jest zdania, iż potrzebna jest krótkoterminowa psychoterapia poznawczo-behawioralna, skupiona na wskazanym problemie pacjenta.
Pozostali wolą kurację długoterminową, jakiej celem jest stworzenie zdolności nazywania swoich emocji, rozwijania empatii, tworzenia więzi międzyludzkich. Leczenie farmakologiczne wykorzystuje się w schorzeniach schizoidalnych jedynie okresowo, kiedy u pacjenta pojawią się stany depresyjne lub lękowe. Leczenie farmakologiczne (więc stosowanie środków psychotropowych) ma znaczenie dodatkowe. Jest zalecane stale w wypadku wystąpienia takich stanów, jak depresja oraz lęk.
