Awersja (inaczej wstręt) to stan bardzo dużej niechęci wobec ludzi, przedmiotów, działań lub zachowań. Słowo pochodzi od łacińskiego aversio i oznacza „wstręt”. Może pojawić się już na początku życia lub u starszej osoby. Przyczyny mogą być bardzo różne. Awersja ma również kilka odmian. W zależności od stopnia nasilenia, momentu pojawiania się czy zachowania osoby z awersją, jej konsekwencje mogą być bardzo różne.
Definicja awersji
Definicja awersji jest dość zwięzła. Jest to silne uczucie o zabarwieniu negatywnym opierające się na niechęci lub wstręcie do osoby, przedmiotu, zachowania lub cechy. Rodzaj osoby/rzeczy jest często indywidualnie uwarunkowany. Czasem awersja do tej samej rzeczy u różnych osób może przebiegać w zupełnie inny sposób. Poza tym to, że u kogoś pojawia się awersja, nie oznacza, że będzie odczuwana u innych. Awersja jest więc sprawą bardzo indywidualną i z tego powodu dość złożoną w dokładnej charakterystyce.
Jakie są rodzaje awersji?
Z powodu różnic indywidualnych trudno wyodrębnić wszystkie możliwe rodzaje awersji. Zwykle wyróżnia się kilka typów awersji, między innymi: seksualna, pokarmowa, do pracy, jak również do ludzi. Awersja może być uogólniona i obejmować wszystkie elementy zawarte w danym temacie lub tylko wybraną część.
Awersja seksualna uznawana jest za jedną z najczęściej występujących. W tym przypadku głęboka niechęć polega na unikaniu jakichkolwiek kontaktów płciowych. Może dotyczyć wybranej dziedziny życia erotycznego (np. awersja do seksu oralnego, analnego itp.) lub wszelkich czynności. Dla osoby, która jest w związku (niezależnie czy hetero czy homoseksualnym) oraz jej partnera to znaczny problem. Źródła awersji seksualnej upatrywać można w negatywnych doświadczeniach z przeszłości. Jednak czasem wynika z braku pociągu fizycznego wobec osób przeciwnej, bądź tej samej płci. Może być również skutkiem uwikłania w niekorzystną relację i stanowić rodzaj mechanizmu obronnego.
Awersja
Bardzo często spotykana jest również awersja do produktów spożywczych. W tym przypadku może obejmować wybrane grupy pokarmów (np. warzywa, mięso, drób, owoce morza, egzotyczne potrawy itp.) lub konkretną potrawę czy produkt. Przyczyną takiego stanu rzeczy może być również negatywne doświadczenie z przeszłości np. zatrucie jedzeniem, które wywołało bardzo nieprzyjemne dolegliwości (wymioty, biegunkę, bóle brzucha). Wówczas często na samą myśl lub na widok produktu czy potrawy pojawia się silna niechęć. Może być połączona z takimi objawami somatycznymi jak np. nudności, wzmożona potliwość czy przyspieszone bicie serca.
W dzisiejszych czasach dość często występuje również awersja do pracy czy nauki. Najczęściej spowodowana jest ona brakiem satysfakcji z wykonywanych czynności. Może być również połączona z innymi czynnikami (np. mobbing, brak pozytywnych rezultatów, złe warunki pracy, wynagrodzenie nieadekwatne do wkładanego wysiłku czy też brak odpoczynku. Warto rozpoznać w tym przypadku lenistwo wynikające z chęci uniknięcia odpowiedzialności czy wysiłku od awersji, która często wynika z obiektywnych pobudek. Podobnie sytuacja może dotyczyć wykonywania innych aktywności np. ćwiczeń fizycznych, wykonywania prac domowych (np. sprzątanie, mycie naczyń, prasowanie itp.).
Również często pojawia się awersja do ludzi. Jest to uczucie zwykle nieuświadomione. Może objawiać się w unikaniu spotkań z innymi, wchodzeniu w sprzeczki, ironizowaniu czy nawet zachowaniami agresywnymi. Zakres awersji do ludzi jest bardzo różny – obejmuje całą populację („wszyscy ludzie są źli”) lub wybraną grupę kulturową, etniczną, rasę, orientację seksualną itp. Przyczyny często są bardzo różne i może ich być w zasadzie tak wiele, jak wielu osób dotyczą.
Awersja – główne przyczyny
Ogólnie uznaje się, że najczęściej awersję powoduje jakieś doświadczenie z przeszłości o negatywnym zabarwieniu. Jest to powstawanie zachowania w oparciu o tzw. warunkowanie klasyczne. W przypadku osoby, która uczestniczyła w wypadku komunikacyjnym awersja może pojawić się zarówno do określonych pojazdów, jak również do ludzi (nie tylko kierowców), przebywania na ulicy czy też określonego miejsca, gdzie miało miejsce zdarzenie. Warto obserwować czy awersja nie zamienia się w fobię, którą często trzeba przełamywać za pomocą terapii psychologicznej bądź psychiatrycznej (z włączeniem farmakoterapii lub z pominięciem).
Awersja w niektórych przypadkach ma za zadanie chronić zdrowie i życie człowieka. Dotyczy to głównie przedmiotów czy osób, które zagroziły szeroko pojętemu bezpieczeństwu jednostki czy naruszyły wręcz dobrostan fizyczny bądź psychiczny. To sposób na obronę siebie, rodzaj swoistego mechanizmu obronnego.
Czasem awersja powstaje również na zasadzie tzw. modelowania. Jest to rodzaj odczuć, które są przejmowane bez większej refleksji przez bliskie osoby (np. dzieci mają takie same awersje jak rodzice) lub od ważnego autorytetu. W grupie rówieśniczej awersja może mieć przyczynę w chęci przypodobania się grupie czy też obawie przed wykluczeniem ze społeczności.
Czy awersja przynosi konsekwencje w życiu?
Zwykle awersja nie jest uciążliwa w codziennym życiu. Szczególnie obejmująca osoby czy przedmioty, z którymi styczność jest bardzo rzadka. Problemem może być awersja seksualna czy też do pracy lub spotykanych często osób. Wówczas warto zgłębić problem i poszukać rozwiązania. Może być konieczna wizyta u psychologa czy psychiatry i wdrożenie odpowiednich metod mających na celu poprawę dobrostanu oraz funkcjonowania osoby. Szczególnie w przypadku, gdy awersja ma znaczący wpływ na życie człowieka, należy podjąć odpowiednie kroki zaradcze.
