Mania, to odmiennie: zespół maniakalny. Stan patologiczny, kwalifikowany do psychoz, występujący przeważnie w przebiegu schorzenia dwubiegunowego (dolegliwości afektywnej dwubiegunowej). Niekiedy przyczynami są choroby organiczne OUN bądź zakażenia.
Mania jako izolowane zaburzenie (przewlekłe schorzenie hipomaniakalne, zespół maniakalny) pojawia się sporadycznie. Powszechnie występuje na przemian z epizodami depresji – taki stan określa się jako schorzenia maniakalno-depresyjne lub schorzenia afektywne dwubiegunowe. Najprościej napisać o manii, iż jest to ekstremalne przeciwieństwo depresji. Osoba, u jakiej pojawia się mania, nie ma poczucia dolegliwości, odwrotnie, uważa się za zdrowego, i chociażby niezwykle zdrowego.
Niejednokrotnie jest tak, iż chociażby nakłaniana poprzez bliskich do konsultacji u specjalisty, zdecydowanie odmawia oraz złości się. Jednakże ci pacjenci, u jakich pojawia się nerwowość, nie czują się szczęśliwie, błyskawicznie wpadają w szał, są skłonni do wybuchów wściekłości, chociażby do agresji, mogą u nich występować przywidzenia prześladowcze oraz pozostałe wariacje świadomości.
Przyczyny manii
Utrzymuje się, iż pojawienie się manii może się wiązać ze wzrostem aktywności serotoniny i noradrenaliny (sytuacje odwrotne depresji).
Do wystąpienia owego schorzenia mogą doprowadzać również wybrane dolegliwości somatyczne, jak: choroby wirusowe oraz bakteryjne, szczególnie niedoleczone, nowotwory, urazy mózgu, nadczynność tarczycy, niewydolność nerek, epilepsja skroniowa, pląsawica Huntingtona, stwardnienie rozsiane, toczeń rumieniowaty układowy, zespół Cushinga. Za winnego uważa się również wybrane środki oraz substancje psychoaktywne, jak: kortykosterydy, kokaina, kaptopryl, psychodeliki, amfetamina, środki cholinolityczne, przeciwmalaryczne, wybrane przeciwwirusowe. Mania może dodatkowo się pojawić podczas leczenia środkami przeciwdepresyjnymi fazy depresyjnej dolegliwości afektywnej dwubiegunowej (zmiana fazy).
Mania – symptomy
U osób objętych manią zauważa się niewątpliwie podniesiony, entuzjastyczny humor, ogromne pobudzenie, uczucie zadowolenia oraz beztroski, zazwyczaj niewłaściwe do sytuacji. Pacjent jest pełen optymizmu, snuje idealistyczne plany oraz jest przeświadczony o wielkich możliwościach. W konsekwencji niejednokrotnie podejmuje działania niedbałe, katastrofalne w skutkach. Gdy osoba ogarnięta manią napotka trudności w realizacji własnych zamierzeń bądź wejdzie w spór z otoczeniem, jej humor może szybko przejść w gniew oraz frustrację. Epizod maniakalny wywołuje zwiększoną samoocenę, brak samokrytycyzmu.
Nieraz pacjent nabiera przekonania o własnych niesamowitych zdolnościach lub wyjątkowej ról, natomiast myśli owe mogą przyjmować charakter urojeń. Mechanizmy myślowe w stanie maniakalnym są znacznie intensywne, chociaż upośledzona jest precyzja myślenia oraz zachodzą problemy z uwagą. Występuje tzw. gonitwa myśli oraz połączony z nią przymus mówienia. Pacjent przejawia niespożytą energię, ogromne aktywowanie psychoruchowe, zmniejszoną konieczność snu bądź jej pełny brak. Ma podwyższone libido oraz łatwo nawiązuje przelotne kontakty płciowe. Odżywia się nieregularnie, czasem całkowicie zapomina o konieczności jedzenia.
Mania – choroba dwubiegunowa
Choroba afektywna dwubiegunowa określana jest także mianem zaburzeń afektywnych dwubiegunowych. Wyróżnia się epizodami depresji, manii (bądź hipomanii), i również epizodów mieszanych. Między wystąpieniem czasu depresji bądź manii, zazwyczaj pojawiają się czasy remisji. Symptomy znikają wtedy zupełnie czy pojawiają się rzadko oraz w niezwykle niewielkim natężeniu.
Mania w chorobie dwubiegunowej może cechować się zarówno ogromną radością oraz pozytywnym pobudzeniem, jak również agresją, drażliwością oraz rosnącą frustracją, z jaką ciężko sobie poradzić. Epizody manii mogą być krótkie – kilkogodzinne, lecz również długie oraz trwać parę dni bądź chociażby tygodni lub lat. Epizod maniakalny jest zazwyczaj zbytnią radością w stosunku do sytuacji, lecz może ulec nagłej zmianie, przechodząc w stan dominacji oraz narzucania własnej woli. Tymże uczuciom towarzyszy zwykle konieczność szybkiego spełnienia własnych potrzeb – a stąd już krok do frustracji oraz agresji.
Nastrój maniakalny
Wyróżnia się radością, szczęściem, beztroską oraz brakiem odpowiednich reakcji psychicznych na wydarzenia nieprzyjemne. W zaostrzonych stanach maniakalnychdoskonałe nastawienie oraz dobry humor zanikaja, natomiast na ich miejsce może pojawić się humor gniewliwy, więc dysforia.
Dysforia może pojawiać się w okolicznościach, kiedy pacjent napotyka trudności w realizacji własnych zadań. Jej źródłem są przeważnie niezliczone spory z otoczeniem.
Leczenie manii
Mocno zintensyfikowane epizody maniakalne wymagają terapii, ponieważ schorzenie afektywne wywołuje zazwyczaj duże zaburzenia funkcjonowania zawodowego, publicznego bądź w relacjach z ludźmi. Chory, u jakiego pojawiają się symptomy psychotyczne, może być groźny dla siebie oraz innych. Leczenie manii polega na stosowaniu środków równoważących humor i środków przeciwpsychotycznych, np. soli litu, neuroleptyków. Aby opanować pobudzenie, podaje się środki uspokajające oraz wyciszające, środki przeciwlękowe, np. pochodne benzodiazepiny.
