Stupor, odmiennie osłupienie, to ogromne ograniczenie ruchów i obniżenie reakcji na czynniki wychodzące z zewnątrz organizmu. Przyczyną osłupienia mogą być np. poważne dolegliwości emocjonalne (tutaj schizofrenia katatoniczna lub zaawansowana depresja), trauma (ogromne przeżycia emocjonalne) lub mechanizmy zapalne ośrodkowego systemu nerwowego. Pośród symptomów stuporu wymienia się m.in. akinezję i mutyzm. Stupor jest jednym z symptomów katatonii. Do jej głównych symptomów kwalifikuje się: spowolnienie bądź aktywowanie ruchowe, mutyzm, wycofanie z odmową zjadania pokarmów oraz płynów.
Stupor to wyraz wywodzący się od łacińskiego słowa „stupere”, jaki tłumaczy się jako „wejść w osłupienie”. Tak także właśnie, generalnie, można opisać, czym jest stupor. Mianowicie w jego wypadku dochodzi do owego, iż chory zastyga oraz staje się odporny na dochodzące do niego ze świata zewnętrznego impulsy, takie jak np.:
- dźwięki,
- zapachy
- dotyk.
Stupor – co to jest?
Stupor (osłupienie) jest opisywane poprzez słownik języka polskiego jako schorzenie emocjonalne okazujące się silnym ograniczeniem ruchów oraz obniżeniem odpowiedzi na bodźce wychodzące z zewnątrz organizmu. Osłupieniu nie towarzyszą osłabienia systemu ruchu, to oznacza, iż po właściwym leczeniu reakcje ruchowe mogą zostać zupełnie odbudowane. Stupor pochodzi najprawdopodobniej ze schorzenia funkcji aktywującej tworu siatkowatego odpowiedzialnego za stany, takie jak: sen, czuwanie lub tworzenie świadomości.
Osoba dotknięta stuporem wykazuje cechy zmniejszonego poziomu świadomości, niemal zupełnie nie odpowiada na czynniki zewnętrzne o zwykłym poziomie pogłębienia, jak mowa lub dotyk. Może tymczasem reagować zbytnio na ogromne impulsy, np. jasne światło lub ból. Brak jakiejkolwiek aktywacji doprowadza do zapadania poprzez pacjenta w stan snu. Osłupienie wiąże się ze zbytnią sztywnością mięśni (pacjent może przyjmować groteskowe pozy), brakiem mowy oraz nieprzyjmowaniem posiłków. Wzrok pacjenta zawieszony jest zazwyczaj w jednym punkcie, chociaż może występować jego powolne wodzenie za elementami środowiska.
Osłupienie depresyjne
Stupor depresyjny (osłupienie depresyjne), jak sama nazwa pokazuje, przebywa w czasie depresji. Depresja jest ogromnym zaburzeniem psychicznym, wyróżniającym się znacznym zmniejszeniem nastroju, brakiem przyjemności oraz sił – są to jej trzy podstawowe symptomy. W czasu owego zaburzenia niejednokrotnie dochodzi również do zaburzeń uwagi, zmniejszenia sprawności umysłowej, stałego poczucia winy, zaburzeń apetytu, snu oraz aktywności.
U pacjenta mogą pojawiać się myśli samobójcze. Cierpiący na depresję często mają ubogą mimikę, ich głos jest bezbarwny, natomiast ruchy stają się spowolniałe, niepewne oraz ociężałe. W ekstremalnych formach depresji dochodzi czasami do rozwinięcia stanu stuporu. Pacjent nie przejawia wówczas żadnej aktywności fizycznej, natomiast kontakt z nim jest zupełnie niemożliwy. Chory nie spożywa posiłków oraz nie wypróżnia się. Stupor depresyjny jest wskazaniem do natychmiastowej terapii pacjenta, karmienia poprzez zgłębnik żołądkowy oraz właściwej farmakoterapii.
Stupor a schizofrenia katatoniczna
Osłupienie występujące w czasie schizofrenii. Tak nazywany stupor katatoniczny dotyczący fazy hipokinetycznej owej dolegliwości charakteryzuje się symptomami, jakie zazwyczaj nie odstają od tradycyjnego obrazu osłupienia. W fazie hiperkinetycznej owej dolegliwości mogą pojawiać się symptomy, takie jak: zbytnie poruszenie, bezcelowe powtarzanie ruchów, rozproszenie, używanie słów nie w celu komunikacji, jedynie łączenie ich w ciągi o stałym wydźwięku bez zachowanej konkretnej treści.
Stupor: przyczyny
Typowo stupor kojarzony jest z psychiatrią – nie bez powodu, ponieważ w przebiegu właściwie wielu schorzeń emocjonalnych dochodzić może do osłupienia. W praktyce stupor może być wywołany poprzez kłopoty natury psychiatrycznej. Wyróżnia się także również mnóstwo zaburzeń somatycznych, w jakich wypadku chory może wpadać w osłupienie. Stupor jest o tyle ciekawym stanem, iż wielu już badaczy szukało jakichś danych obszarów ośrodkowego systemu nerwowego, jakich choroby mogłyby do niego właśnie prowadzić. Dotąd udało się określić, iż kłopot wynikać może z uszkodzenia części wstępującej tworu siatkowatego. W świetle dotąd wykonanych badań osłupienie pojawiać się może zwłaszcza wówczas, kiedy dojdzie do lewostronnego zniszczenia owej części układu nerwowego.
Stupor: leczenie
Stupor może ustępować w bardzo nawet niedługim okresie, żeby jednakże tak się stało, wymagane jest jedno: odnalezienie jego podstaw. To właśnie ku nim bowiem wyznaczone powinny być wszystkie działania zdrowotne. Przykładowo choremu ze stuporem, u jakiego jest on związany ze schorzeniami depresyjnymi, polecane jest stosowanie właściwych środków przeciwdepresyjnych. Tu należałoby nadmienić o tymże, iż w wypadku stuporu depresyjnego skuteczne może się wykazać zastosowanie elektrowstrząsów. Wówczas za osłupienie odpowiada pewna neuroinfekcja. Potrzebne jest podawanie właściwych środków przeciwdrobnoustrojowych. Z kolei kiedy kłopot pojawił się w związku z nowotworem wewnątrzczaszkowym, terapia opiera się na leczeniu takiego guza.
