NNKT, a więc niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, są egzogennymi elementami potrzebnymi do właściwego działania organizmu. Przymiotnik egzogenny znaczy, iż NNKT nie mogą być wytwarzane samodzielnie poprzez organizm. Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT) omega-3 oraz omega-6 spełniają mnóstwo niezwykle istotnych funkcji oraz nie mogą być syntetyzowane w organizmie człowieka, muszą być przekazywane z dietą.
Są ważne m.in dla układu nerwowego, immunologicznego, sercowo-naczyniowego oraz kostno-stawowego, i również poprawiają pracę systemu pokarmowego oraz są potrzebne dla właściwego działania narządu wzroku. W związku z tymże, iż nie mogą być tworzone poprzez organizm człowieka, istotne jest uwzględnienie artykułów je zawierających w normalnej diecie już od najmłodszych lat.
Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe – jaką funkcję spełniają w organizmie?
Nienasycone kwasy tłuszczowe dzieli się na jednonienasycone (MUFA), jakich przedstawicielem jest kwas oleinowy (z grupy omega-9). Pomagają one zrzucić niepotrzebne kilogramy – sprawdzą się szczególnie w konfrontacji z nadwagą brzuszną. Kolejną grupą NNKT są wielonienasycone kwasy tłuszczowe (WNKT), nazywane kwasami PUFA, jakich przedstawicielami są kwasy z grupy omega-3 oraz omega-6. Głównym kwasem z grupy omega-3 jest kwas ALA (kwas alfa-linolenowy) – pionier kwasów DHA (kwasu dokozaheksaenowego) oraz EPA (kwasu eikozapentaenowego).
Z kolei głównym kwasem z grupy omega-6 jest kwas LA (linolowy) – pionier kwasu arachidonowego. Tenże ostatni wraz z kwasem eikozapentaenowym jest pionierem tzw. hormonów tkankowych, natomiast kwas DHA jest elementem komórek mózgu, siatkówki oka, plemników oraz determinuje ich odpowiednie działanie. Dodatkowo odpowiednia ilość kwasu DHA w diecie ciężarnych pań oraz niemowląt zapewnia odpowiedni rozwój centralnego systemu nerwowego u noworodków oraz dzieci.
Poza tymże kwasy z grupy omega-3 poprawiają aktywność systemu sercowo-naczyniowego – mechanizmy krzepnięcia krwi (i tymże samym przeciwdziałają powstaniu zatorów naczyniowych), poziom ciśnienia arterialnego, i również trójglicerydów oraz cholesterolu (prawdopodobnie podnoszą syntezę kwasów żółciowych z cholesterolu oraz przyczyniają się do jego wydalania z żółcią), natomiast co za tymże idzie zapobiegają zawałom serca, arteriosklerozy i udarom mózgu. Kwasy owe przeciwdziałają również nowotworom, ponieważ blokują rozwój guzów, namnażanie się tkanki nowotworowej, w tymże także jej przenoszenie.
NNKT
NNKT wspierają pracę serca oraz układu krwionośnego. Działają przeciwzakrzepowo oraz antyateromatycznie, co znaczy, iż zmniejszają natężenie trójglicerydów oraz cholesterolu. Działają również hipotensyjnie – zmniejszają ciśnienie tętnicze krwi. Dzięki temu NNKT przeciwdziałają zawałom serca, powstaniu blaszek miażdżycowych, i również zabezpieczają przed udarami mózgu. Badania dowiodły, iż NNKT, przyczyniają się do przeciwdziałania rozwoju nowotworów oraz zmniejszenia zagrożenia występowania przerzutów rakowatych. Tymże samym podnoszą wytrzymałość oraz zmniejszają wrażliwość organizmu na choroby.
NNKT są również potrzebne do właściwego działania układu pokarmowego. NNKT wspierają przyswajanie wapnia z przewodu pokarmowego. Są zatem dobre, gdy chcemy uniknąć osteoporozie. Potrzebna jest wzmożona suplementacja potrzebnych nienasyconych kwasów tłuszczowych przy złamaniach kości, zapaleniach stawów, dolegliwościach reumatycznych, i chociażby stanach zapalnych skóry. Przyjmowanie NNKT wywołuje wytwarzanie ich poprzez gruczoły łojowe – wywołuje to dodatkowe zmniejszenie odczynu pH skóry oraz przeciwdziała chorobom bakteryjnym.
NNKT – dawkowanie
Jednonienasycone kwasy tłuszczowe powinny stanowić dopełnienie codziennej porcji tłuszczu (blisko 20 proc. energetycznego zapotrzebowania organizmu). Gdy idzie o wielonienasycone kwasy tłuszczowe, stosunek kwasów omega-6 do omega-3 winien sięgać 4:1. Kwas omega-6 powinny stanowić blisko 2-10 proc. codziennego zapotrzebowania kalorycznego. Kwasy z grupy omega-3 powinny być wykorzystywane w dawkach:
- kwasy DHA oraz EPA 200 mg na dzień,
- kwas ALA nie więcej aniżeli 2 g na dzień.
Możemy podnieść przyswajalność NNKT przez suplementację witaminy E. Zwykle wykorzystywaną dawką jest 0,4 mg w wyliczeniu na 1 g WKNT. Posiłki możne w NNKT to: kawior, tuńczyk, olej z wątroby dorsza, makrela, owoce morza, oleje roślinne, siemię lniane, orzechy.
Efekty deficytu NNKT w organizmie
Deficyt kwasów omega-3 oraz omega-6 jest zwłaszcza zauważalny u małych dzieci i dorosłych wyczerpanych ciężką, przewlekłą chorobą (nowotwory, zabiegi chirurgiczne). Może on wywoływać schorzenia metaboliczne doprowadzające do:
- zmniejszenia wzrostu,
- zepsucia się stanu skóry oraz jej wytworów (suchość, stany zapalne, osłabienie kondycji włosów, utrudnienie gojenia się ran),
- zaburzenia funkcji umysłowych,
- schorzeń w obszarze układu sercowo-naczyniowego (nadciśnienie, hipercholesterolemia, kruchość naczyń),
- zmniejszenia wytrzymałości.
Należy podkreślić, iż kwasy z rodziny NNKT są niezwykle podatne na utlenianie. Z tego powodu nie winno się ich zbyt długo ani szybko ogrzewać. Ponadto należy je zabezpieczać przez stosowanie przeciwutleniaczy takich, jak witamina E, A, beta-karoten i witamina C.
W tytule artykułu jest błąd w skrócie. Powinno być NNKT zamiast NNTK :)