Omamy (halucynacje) to spostrzeżenia występujące w świadomości pomimo braku obiektywnie istniejącego przedmiotu. Są działaniami patologicznymi oraz występują w różnych dolegliwościach psychicznych: schizofrenii, psychozach na tle organicznym, schorzeniach świadomości. W chorobach afektywnych zdarzają się zdecydowanie rzadziej oraz dotyczą jedynie poważnych postaci manii oraz depresji.
Charakterystyka
Omamy znane również jako halucynacje, to schorzenia świadomości polegające na tymże, iż do ich wywołania zbędny jest obiekt. Są to określonego typu spostrzeżenia zmysłowe, natomiast jedynym kłopotem jest to, iż w prawdzie nie istnieje obiekt, który spostrzegamy. Istotne jest jednakże zaznaczenie, iż dla osoby doznającej omamów, są one zupełnie naturalne, wychodzą z danych zmysłów. Żeby móc mówić o omamach, należy także upewnić się, że nie stanowią one zniekształcenia istniejących obiektywnie czynników zewnętrznych, i zatem są czymś innym aniżeli zwidy. Halucynacje należą do grupy symptomów pozytywnych, co znaczy, iż są one czynnie tworzone w umyśle jednostki. Nie są to jednakże symptomy pozytywne w tymże znaczeniu, iż dobre dla osoby cierpiącej.
Co to są omamy oraz czym różnią się od urojeń?
Za pomocą zmysłów: wzroku, słuchu, smaku, zapachu oraz dotyku mamy możliwość doświadczania ogarniającej nas rzeczywistości oraz jej rozumienia. Odbierając impulsy zmysłowe człowiek poznaje otaczający go świat, rejestruje oraz wykorzystuje dane i odpowiada odpowiednio do poczynionych spostrzeżeń. W poniektórych schorzeniach emocjonalnych oraz zaburzeniach neurologicznych spostrzeganie za pomocą zmysłów może być zniekształcone bądź zupełnie niewłaściwe, co okazuje się występowaniem: iluzji patologicznych, omamów bądź schorzeń psychosensorycznych.
Omamami bądź halucynacjami określa się fałszywe spostrzeżenia, jakie występują bez zewnętrznego bodźca wpływającego na wskazany zmysł, a o jakich istnieniu chory jest przekonany. Omamy należą do symptomów pozytywnych, więc wytwórczych (w przeciwdziałaniu do symptomów negatywnych, jakie charakteryzuje brak bądź zaburzenie reakcji). Specyficzne dla owego rodzaju schorzeń świadomości jest ogromne przeświadczenie o realności doświadczanych doznań w obszarze jednego ze zmysłów (np. omamy wzrokowe, omamy słuchowe) i odporność na perswazję. Niezwykle ciężko wyjaśnić pacjentowi fakt, iż to, co on widzi, słyszy bądź czuje w prawdzie nie jest prawdziwe.
Przyczyny omamów
Omamy (halucynacje) towarzyszą zaburzeniom psychotycznym, np. schizofreniom, organicznym schorzeniom umysłowym, chorobie afektywnej dwubiegunowej bądź występują w efekcie stosowania substancji psychoaktywnych oraz w schorzeniach psychoorganicznych (majaczenie, otępienie). Halucynacje mogą pojawić się wskutek maksymalnie silnych przeżyć psychicznych (psychozy reaktywne). Omamy mogą się także wiązać z pewnymi cechami osobowości oraz myśleniem życzeniowym (np. pragnienie bycia odwiedzonym poprzez zmarłego bliskiego), lecz zwykle są to omamy niepsychotyczne, ewentualnie z pogranicza normy oraz patologii.
Obecność oraz rodzaj omamów nie wnosi zbyt wiele do obrazu klinicznego choroby ani nie stanowi o dalszych rokowaniach leczenia. Gdy halucynacje zwiększają się, mogą przyczyniać się do podniesienia stopnia uszkodzeń emocjonalnych oraz zagrożenia niebezpiecznych zachowań pacjenta. Wtedy potrzebna jest terapia oraz odpowiednie leczenie farmakologiczne, jakie zmniejszy symptomy psychotyczne. Czasami omamy mają charakter długotrwały, zwłaszcza u schizofreników. Występują u nich przeważnie omamy słuchowe, rzadziej wzrokowe, smakowe, węchowe lub dotykowe.
Halucynacje alkoholowe
Specyficznego typu halucynacje występują w przebiegu psychozy alkoholowej. Zespół tenże pojawia się u osoby uzależnionej w wypadku szybkiego odstawienia bądź zmniejszenia dawki alkoholu. Następują wtedy schorzenia świadomości, myślenia, pamięci oraz spostrzegania, jakie mogą przyjmować formę omamów. Pacjent traci orientację w czasie oraz przestrzeni. Niejednokrotnie widzi zwierzęta (białe myszki), stwory, twarze, ma poczucie, iż chodzą po nim (bądź pod skórą) owady. Osoba owładnięta psychozą alkoholową słyszy głosy, jakie często nakłaniają ją do groźnych bądź autoagresywnych działań. Trzeźwiejący alkoholik miewa także złudzenia oniryczne oraz czasem czuje się ich obserwatorem, i czasem uczestnikiem akcji. W psychozie alkoholowej omamom asystują przywidzenia, paranoje oraz szereg symptomów somatycznych.
Leczenie halucynacji
Halucynacje oraz omamy są tylko symptomami ogromnych zaburzeń, dolegliwości, granicznych stanów zmęczenia bądź zestresowania organizmu. Halucynacje wywołane dolegliwościami oraz schorzeniami umysłowymi zmniejszają się bądź ustępują pod wpływem środków łagodzących symptomy schorzeń psychotycznych lub schizofrenii.
W wypadku podejrzenia występowania halucynacji wywołanego pozostałymi zaburzeniami czynności mózgu bądź organów wewnętrznych diagnostyka wsparta jest o:
- badania krwi
- badania moczu pacjenta z oznaczeniem poziomu hormonów.
Wykonane jest także zdjęcie rentgenowskie i pozostałe badania obrazowe z zastosowaniem techniki rezonansu magnetycznego, tomografii komputerowej mózgu bądź badania EEG. Elektroencefalogram w celu wyeliminowania występowania zmian nowotworowych bądź wad w działaniu organów wewnętrznych.
