Zespół Korsakowa należy do schorzeń o charakterze neuropsychiatrycznym. Objawy choroby zbliżone są do tych obecnych w przypadku amnezji. Do powstania jednostki chorobowej prowadzi niedobór witaminy B1 bądź też uszkodzenie fragmentu mózgu, który odpowiedzialny jest za procesy pamięciowe. Najczęściej dotyka ludzi, którzy nadużywają alkohol. Jednakże może także powstać przy nieprawidłowościach związanych z procesem odżywiania, nowotworach żołądka, a także jelit i po udarze.
Schorzenie określane jest również mianem zespołu Wernickiego-Korsakowa. Wynika to z faktu, że jest to połączenie dwóch rodzajów symptomów, a mianowicie neurologicznych, encefalopatia Wernickiego oraz psychiatrycznych, zespół amnestyczny Korsakowa. Badacze odkryli, że braki pamięci przy równoczesnym zachowaniu świadomości wynikają z przewlekłego niedoboru witaminy B1. Przyczynia się to do powstania nieodwracalnych zmian w mózgu.
Zespół Korsakowa – przyczyny choroby
Wskazana jednostka chorobowa może powstać w przebiegu schorzeń, które przyczyniają się do uaktywnienia zaburzeń związanych z wchłanianiem witaminy B1 (tiaminy) z przewodu pokarmowego. Wśród nich wymienia się bulimię, anoreksję, nowotwory jelit oraz żołądka, a także zespół krótkiego jelita. Jednakże najczęściej do zespołu Korsakowa prowadzi nadużywanie alkoholu. Określony rodzaj uzależnienia powoduje uszkodzenie ścianki jelita cienkiego, która odpowiada za wchłanianie najwiekszej ilości witaminy B1. Przewlekły niedobór witaminy przekłada się na trwałe zmiany w tych fragmentach mózgu, które ponoszą odpowiedzialność za łączenie faktów oraz pamięć.
Dzienne zapotrzebowanie na witaminę B1 u osoby dorosłej wynosi około 1,5 mg. Pozyskać ją można spożywając mięso (szczególnie wieprzowinę), orzechy (pistacjowe, arachidowe), kaszę manną, pieczywo pszenne. Przyjmowanie tych produktów chroni przed niebezpieczeństwem niedoboru witaminy B1.
Zespół Korsakowa – jakie wyróżnia się symptomy choroby?
Symptomy informujące o obecności zespołu Korsakowa dzielone są na dwie grupy, a mianowicie objawy neurologiczne oraz psychiatryczne. Wśród objawów o charakterze neurologicznym wymienia się następujące:
- nieprawidłowości związane z czuciem oraz kontrolą ruchów,
- oczopląs,
- niezborny chłód,
- nierówne źrenice,
- niewystępowanie reakcji na światło,
- drgawki,
- uszkodzenie nerwów obwodowych, zaczerwienienie błon śluzowych, a także zmiany skórne.
Do symptomów psychiatrycznych należą:
- nieprawidłowości funkcjonowania pamięci bieżącej – osoba dotknięta schorzeniem nie może zapamiętać, a także przywołać pozyskanych informacji,
- problemy związane z przypomnieniem sobie zdarzeń, które minęły – w przypadku, gdy konkretna osoba pamięta, co wydarzyło się w przeszłości, nie umie zachować chronologii, dlatego też jego przekazy są nieuporządkowane oraz bardzo chaotyczne,
- opowiadanie nieprawdziwych historii, a więc różnego rodzaju konfabulacje, które mają wypełnić występujące luki w pamięci chorego,
- zaburzenia świadomości – człowiek z określoną jednostką chorobową traci poczucie czasu, nie umie wskazać kolejności dat, pojawiają się również nieprawidłowości związane z postrzeganiem przestrzeni,
- trudności z myśleniem abstrakcyjnym.
Zauważyć należy jednak fakt, że osoba dotknięta schorzeniem ma świadomość oraz reaguje w sposób logiczny i prawidłowo realizuje zadane polecenia, chyba że występuje u niego niepamięć całkowita.
Zespół Korsakowa – diagnostyka
Do postawienia właściwej diagnozy w przypadku zespołu Korsakowa niejednokrotnie wystarczy wywiad lekarski z osobą chorą. Co więcej, pacjent nie musi prezentować wszystkich symptomów schorzenia, zdarza się, że obecność określonej jednostki chorobowej stwierdzana jest na podstawie objawów związanych ze sferą psychiatryczną. Neurologiczne symptomy nie muszą występować.
Potwierdzeniem postawionej diagnozy jest określenie poziomu witaminy B1 w moczu bądź w surowicy krwi. W sytuacji, gdy to stężenie jest bardzo obniżone wskazuje to na występowanie zespołu Korsakowa. Gdy lekarz prowadzący ma jeszcze jakieś wątpliwości, mogą być one rozwiane przez wykorzystanie rezonansu magnetycznego mózgu, a także tomografii komputerowej głowy. Badania wykonuje się po to, aby wykazać, że symptomy choroby nie są rezultatem nowotworu, tętniaka bądź udaru.
Zespół Korsakowa – jakie wyróżnia się sposoby leczenia choroby?
W przypadku wskazanej jednostki chorobowej podejmuje się działania lecznicze polegające na podaniu w sposób dożylni dużych dawek witaminy B1. Takie czynności mają na celu uzupełnienie niedoborów witaminy. Podawana jest ona w ilości 50-100 mg na dobę. Rezultaty przeprowadzonych działań uzależnione są od cech charakterystycznych określonego pacjenta, a także od stopnia zaawansowania schorzenia. Modyfikacje psychiczne, które już nastąpiły w mózgu, są bardzo trudne do całkowitego wyleczenia. Podkreślić należy fakt, że tylko w 1/4 przypadków symptomy zespołu Korsakowa ustępują całościowo. W połowie przypadku objawy znikają tylko częściowo, natomiast w pozostałych podjęte leczenie nie przynosi oczekiwanych efektów.
Ważną kwestią jest to, że aby nie dopuścić do powrotu zespołu Korsakowa trzeba koniecznie zrezygnować z alkoholu. Istotny aspekt dotyczy także zmiany diety. Diety, która powinna obfitować w witaminy z grupy B oraz musi być uboga w produkty należące do węglowodanów.
