Problemy z oddychaniem u dzieci często występują na skutek zakrztuszenia lub zadławienia. Małe dzieci mają tendencję do brania do ust najróżniejszych przedmiotów, w tym także drobnych elementów, które mogą doprowadzić do sytuacji zagrożenia życia. Stąd też tak ważne jest to, by nie zostawiać małych przedmiotów, które mogą stworzyć ryzyko zadławienia w zasięgu dzieci i wiedzieć jak postępować, kiedy pojawią się problemy z oddychaniem.
Problemy z oddychaniem u dzieci – przyczyny
Główną przyczyną problemów z oddychaniem u dzieci i niemowląt jest zadławienie wskutek połknięcia ciała obcego. Następuje ono wtedy, kiedy dziecko wsadzi do ust element zabawki lub inny niewielki przedmiot, który później znajdzie się w jego przełyku. Podczas zadławienia bardzo szybko może dojść do zatrzymania oddechu, które stanowi bezpośrednie zagrożenie życia, dlatego jeśli zauważymy u dziecka postępujące trudności z oddychaniem, należy jak najszybciej wezwać pomoc.
Innymi przyczynami problemów z oddychaniem mogą być choroby górnych dróg oddechowych (tu oprócz trudności z oddychaniem pojawia się ból gardła i kaszel), wrodzona wada serca lub płuc, bezdech nocny czy alergie (np. alergie pokarmowe lub występujące po użądelniu przez pszczołę). Niezależnie od pochodzenia, problemy z oddychaniem u dzieci są bardzo niebezpieczne, jako że mogą doprowadzić do zatrzymania oddechu. Stąd też jeśli rodzic zauważy, że dziecko ma trudności z zaczerpnięciem powietrza, sinieje lub dochodzi do hiperwentylacji, powinien niezwłocznie skontaktować się z Centrum Powiadamiania Ratunkowego.
Objawy problemów z oddychaniem
Problemy z oddychaniem u dzieci i ich objawy możemy podzielić, wyróżniając przede wszystkim te, które wystepują na skutek zakrztuszenia i zadławienia ciałem obcym. Należą do nich:
- trudności z zaczerpnięciem oddechu,
- płytki oddech,
- nietypowy, świszczący dźwięk przy wdechu,
- bezdech, zatrzymanie oddechu,
- sinienie skóry twarzy i warg.
Powyższe objawy jednoznacznie wskazują na zator w przewodzie oddechowym, który utrudnia lub uniemożliwia oddychanie. Jeśli dziecko miało możliwość połknięcia zabawki lub innego drobnego przedmiotu, powinniśmy założyć, że właśnie zakrztuszenie jest przyczyną trudności z oddychaniem. W innym przypadku mogło dojść do silnej reakcji alergicznej, w wyniku której przewód oddechowy uległ obrzękowi i obkurczył się. Sprzyjają temu specyficzne okoliczności, takie jak użądlenie przez pszczołę czy spożycie przez dziecko nietypowych produktów, np. orzeszków ziemnych.
Inne objawy problemów z oddychaniem to:
- ból gardła i kaszel, pojawiający się głównie przy oddychaniu,
- zadyszka i okresowe duszności,
- hiperwentylacja (szybki, głęboki oddech),
- krótkie przerwy w oddychaniu w czasie snu (bezdech nocny).
Leczenie problemów z oddychaniem u dzieci
Jako że problemy z oddychaniem u dzieci i niemowląt mogą mieć różne przyczyny, podjęcie odpowiedniego leczenia wymaga wcześniejszego określenia okoliczności wystąpienia objawów. Jeśli stan pacjenta nie jest krytyczny, może on przejść rutynowe badania, bez konieczności leczenia ambulatoryjnego. Warto jednak pamiętać, że nawet przy pozornie łagodnych objawach może dojść do pogorszenia się stanu dziecka, zatrzymania oddechu lub omdlenia ze względu na niedotlenienie. Stąd też konieczna jest stała obserwacja.
Inaczej ma się sprawa w przypadku nagłych, nasilonych trudności z oddychaniem, występujących w wyniki reakcji alergicznej lub zadławienia ciałem obcym. Wówczas w każdej chwili może dojść do zatrzymania oddechu i omdlenia. Leczenie polega na usunięciu ciała obcego przy jednoczesnym podtrzymaniu funkcji życiowych lub podaniu leków antyalergicznych (np. przeciwhistaminowych) i zmniejszających obrzęk. Przed przyjazdem odpowiednich służb zaleca się również prowadzenie reanimacji, jeśli dojdzie do zatrzymania oddechu i utraty przytomności u dziecka.
Pierwsza pomoc przy zadławieniu u dziecka
Udzielanie pierwszej pomocy przy zadławieniu u dziecka znacznie zwiększa szansę na przeżycie. Jeśli mamy pewność, że przyczyną trudności z oddychaniem jest połknięcie ciała obcego. W pierwszej kolejności powinniśmy podjąć próbę udrożnienia dróg oddechowych. W przypadku niemowląt dziecko należy zwrócić twarzą ku dołowi, kładąc je na przedramieniu lub kolanie ze stabilizacją główki. A następnie wykonać 5 uderzeń między łopatki. Jeśli nie przyniesie to efektu, można spróbować drugiej techniki. Niemowlę układamy na plecach i dwoma palcami uciskamy mostek, również 5 razy. Obie techniki możemy powtarzać, co zwiększa szansę usunięcia ciała obcego.
W przypadku starszych dzieci udrożnienia dróg oddechowych dokonujemy poprzez pochylenie do przodu i wykonanie 5 uderzeń między łopatki. Jeśli ta metoda zawiedzie, możemy również wykonać znany manewr Heimlicha, pamiętając o dostosowaniu siły ucisku do masy ciała dziecka. Tu również powtarzamy obie techniki aż do wypchnięcia ciała obcego.
W sytuacji gdy dziecko lub niemowlę straci przytomność i dojdzie do zatrzymania oddechu, powinniśmy niezwłocznie rozpocząć reanimację.
