Zakażenie ran z pewnością spotkało kiedyś każdego z nas. Jest to występowanie niepożądanych objawów podczas gojenia, które opóźniają, a w skrajnych przypadkach uniemożliwiają gojenie. Częstotliwość występowania zakażeń zależy od wielu czynników – od samej głębokości rany, stosowanych metod jej leczenia czy zasad profilaktyki. Warto wiedzieć, skąd biorą się zakażenia ran i w jaki sposób można ich uniknąć.
Niebezpieczne rany
Ranami nazywamy przerwanie powłok skóry oraz głębiej położonych tkanek, często nawet jam ciała oraz narządów wewnętrznych. Zranieniu towarzyszy ból, krwawienie, często pojawia się obrzęk i miejscowe zasinienie. Żadnej rany nie można bagatelizować, nawet jeśli wydaje się ona powierzchowna i niegroźna. Przecięte powłoki skórne mają kontakt z powietrzem, ubraniem, wodą czy ziemią. Są jak otwarte wrota, zapraszające drobnoustroje do wnikania wewnątrz rany, skąd niedaleka droga do groźnego w skutkach zakażenia.
Przyczyny zakażenia ran
Zakażenie rany może mieć różne przyczyny. Najbardziej podatne na infekcje są rany rozległe oraz głębokie, które trudno się goją i wymagają odpowiedniej profilaktyki. Utrudnione gojenie mają również rany, które są ciągle naruszane – np. jeśli znajdują się na kończynach. Pierwszym źródłem zakażenia rany może być sam przedmiot, który spowodował przecięcie powłok skórnych. W szczególności, jeśli był on zabrudzony i bytowały na nim chorobotwórcze patogeny.
Z tego powodu niezwykle ważne jest odkażenie każdej, nawet pozornie niegroźnej rany. Do zakażenia może dojść również na skutek bezpośredniego kontaktu naruszonych tkanek z ziemią, wodą, a czasem nawet z powietrzem. Zakażenie rany może być również wywołane poprzez patogeny, które naturalnie bytują na skórze ludzkiej. O zakażenie nie jest trudno w przypadku nieprawidłowej higieny czy braku zachowania zasad profilaktyki. W szczególności dotyczy to ran takich jak oparzenia czy odleżyny, które goją się ciężko i są bardzo podatne na działanie drobnoustrojów.
Jakie objawy daje zakażona rana?
Zakażenie rany można łatwo rozpoznać, ponieważ zawsze daje charakterystyczne objawy. Mogą się one pojawiać bez względu na rodzaj i typ rany – wszelkie nieprawidłowości w procesie gojenia powinny skłonić do zastosowania środków odkażających, a często konieczna jest nawet wizyta u lekarza i przyjmowanie antybiotyku. Do charakterystycznych objawów zakażenia ran można zaliczyć:
- Narastający obrzęk
- Miejscowa bolesność rany, która nasila się przy próbie ucisku
- Często chory odczuwa tzw. pulsowanie rany
- Sączenie się z rany ropnej wydzieliny, która może mieć nieprzyjemny zapach
- Rozejście się brzegów ran, połączone z wysiękiem
Każde zakażenie jest inne – najczęściej pojawia się w przypadku zanieczyszczonych ran o poszarpanych, nierównych brzegach. Ryzyko zakażenia wzrasta w przypadku każdego nieodkażonego zranienia. Początkowe drobnoustroje działają miejscowo, jednak z czasem zakażenie się rozszerza i może obejmować cały organizm, prowadząc nawet do sepsy. Oprócz dolegliwości miejscowych, może wystąpić stan podgorączkowy, opuchnięcie węzłów chłonnych czy ogólne pogorszenie samopoczucia.
Jak należy leczyć zakażone rany?
Leczenie zakażonych ran zawsze zależy od rodzaju rany oraz stopnia jej zainfekowania. Zwykłe skaleczenie będzie leczone całkowicie inaczej niż zakażona rana chirurgiczna. Niewielki obrzęków, zaczerwienienie czy ból nie zawsze musi być oznaką infekcji, ale prawidłowego gojenia, podczas którego organizm zwalczy ewentualne drobnoustroje. Kiedy jednak ból i obrzęk się zaostrzają i występują dodatkowe dolegliwości, warto dodatkowo zdezynfekować ranę i założyć jałowy opatrunek.
W przypadku niewielkiego zakażenia można zastosować maści działające miejscowo, które są dostępne bez recepty. W przypadku rozległych i silnie zainfekowanych ran konieczna będzie wizyta u lekarza – zostanie przepisany odpowiedni antybiotyk, który zahamuje dalszy obrzęk i zakażenie. Bywa, że problemy z gojeniem są tak poważne, że zakażeniu ulegają tkanki podskórne – bywa, że rana musi być oczyszczona chirurgicznie z zakażonych tkanek, aby można było zainicjować proces prawidłowego gojenia.
Jak można uchronić się przed zakażeniem rany?
Przed zakażeniem każdej rany może uchronić nas odpowiednia profilaktyka i zachowanie odpowiedniej higieny. Każda rana powinna zostać odpowiednio odkażona, aby zabić znajdujące się w niej patogeny. Dotyczy to w szczególności ran zabrudzonych, przy których ryzyko zakażenia jest wysokie. Ważne jest przemywanie rany czystą wodą oraz regularna zmiana opatrunków.
Opatrzenie rany jest niezbędne, kiedy może mieć ona kontakt ze szkodliwymi czynnikami. W innych wypadkach skaleczenia czy pozornie niegroźne rany mogą lepiej goić się przy dostępie powietrza. Warto podkreślić, że rany, które miały kontakt z ziemią lub zostały spowodowane poprzez zabrudzone narzędzie, mogą wymagać zastosowania szczepienia przeciwko tężcowi. Jeśli rana została spowodowana ugryzieniem zwierzęcia, w celach uniknięcia groźnego powikłania, jakim jest wścieklizna, zaleca się wykonanie szczepienia zabezpieczającego przed chorobą.
