Ciało obce w oku to problem doświadczany przez prawie wszystkie osoby. Często takie nieprzyjemne doświadczenia powodowane są przez małego owada, drobiny kurzu, rzęsy w oku, czyli tak zwane ciało obce. Takie elementy mogą być powierzchowne, tj. znajdują się na powierzchni oka lub wewnątrzgałkowe tzn. przenikają do jamy oka i uszkadzają jego powłokę. Większość powierzchniowo zlokalizowanych ciał obcych jest usuwana z oczu w wyniku intensywnego mrugania i zwiększonego łzawienia. Jeśli tak się nie stanie, konieczne jest jak najszybsze uzyskanie specjalistycznej pomocy medycznej.
Zagrożenia wynikające z ciała obcego w oku
W większości przypadków ciała obce są po prostu cząstkami znajdującymi się w powietrzu i dostają się do oka, ponieważ są niewidoczne. Jednak ciała obce mogą dostać się do oka z różnych powodów, w tym urazów lub podczas wykonywania pracy, której towarzyszy tworzenie lotnych cząstek stałych, bez odpowiedniej ochrony oczu.
Szczególnie niebezpieczne jest przedostanie się do oka cząstek metalu. Często są tak małe, że nie powodują wyraźnego dyskomfortu, a osoba nie szuka pomocy medycznej. Jednak po kilku dniach zaczyna zauważać, że jej wzrok wyraźnie się pogorszył. Wynika to z utleniania metalu. Najbardziej niebezpieczne pod tym względem są cząstki miedzi, których tlenki działają toksycznie na rogówkę, soczewkę i siatkówkę. Dlatego ważne jest, aby niezwłocznie skontaktować się z okulistą.
Objawy ciała obcego w oku
Ze względu na dużą liczbę zakończeń nerwowych w oku nawet mikroskopijne cząsteczki uwięzione pod powieką mogą wydawać się ogromne. Oznaki obecności ciała obcego w oku różnią się intensywnością odczuć, poczynając od lekkiego, prawie niezauważalnego dyskomfortu do nieznośnego intensywnego bólu. Zależy to od rodzaju ciała obcego i jego lokalizacji. Głównymi objawami obecności ciała obcego w oku są:
- Uczucie pieczenia
- Drapanie w oku
- Podrażnienie oczu
- Doznania bólowe
- Łzawienie
- Zaczerwienienie oka
- Fotofobia
- Trudności z otwarciem uszkodzonego oka
- Zaburzenia widzenia.
Niebezpieczeństwo dla zdrowia człowieka
W wyniku kontaktu z oczami ciała obcego może rozwinąć się zapalenie rogówki, zapalenie błony naczyniowej oka, zapalenie powiek, zapalenie spojówek, a w niektórych przypadkach jaskra, odklejenie siatkówki, zaćma, itd. Długotrwałe narażenie na ciało obce w oku może prowadzić do zapalenia wewnętrznej wyściółki oka, ropnego owrzodzenia rogówki, a nawet ślepoty. Dlatego, gdy ktoś czuwa obce ciało w oku, pilnie potrzebuje pomocy okulisty.
Diagnoza ciał obcych w oku
Jeśli podejrzewa się obce ciało w oku, lekarz przeprowadza badanie okulistyczne za pomocą specjalnej lampy szczelinowej. W razie potrzeby lekarz wywija górną powiekę i sprawdza obecność obcych cząstek pod nią. W celu wykrycia wewnątrzgałkowych ciał obcych okulista wykorzystuje też oftalmoskop, ultradźwięki gałki ocznej, a także wykonywane są zdjęcia rentgenowskie w dwóch projekcjach.
Zabiegi na ciało obce w oko
Po przemyciu oczu wodą, dobrze jest zastosować krople do oczu: chloramfenikol lub albumina: dla dorosłych – 30% roztwór, dla dzieci roztwór o niższym stężeniu. Nawet, jeśli ból po wkropleniu stopniowo zniknie, nie można przerywać leczenia. Konieczne jest kontynuowanie wkraplania, co 2–2,5 godziny pierwszego dnia i trzy razy dziennie w kolejnych dniach.
Jeśli do oka przedostaną się chemikalia na przykład detergenty do prania lub środek czyszczący, należy natychmiast przepłukać oko dużą ilością zimnej bieżącej wody. Trzeba rozchylić powieki palcami. Po usunięciu ostatnich śladów substancji chemicznej najlepiej zwrócić się o pomoc medyczną. Usunięcie ciał obcych z oka, nawet położonych powierzchniowo (w spojówce, twardówce lub rogówce), powinno być wykonywane wyłącznie przez okulistę. Próby samodzielnego poradzenia sobie z tym zadaniem mogą prowadzić do zakażenia oczu lub jeszcze bardziej zranić jego struktury.
Powierzchniowe ciała obce są usuwane ambulatoryjnie w znieczuleniu miejscowym. Najczęściej okulista wykonuje zabieg za pomocą specjalnego mikroskopu. Następnie konieczne są przeciwzapalne i przeciwbakteryjne maści i krople do oczu, aby zapobiec rozwojowi wyraźnej reakcji zapalnej. Usuwanie wewnątrzgałkowych ciał obcych wykonuje się na sali operacyjnej za pomocą dość zaawansowanego sprzętu, mikroskopu i różnych narzędzi chirurgicznych. Ponieważ trudne obrażenia gałki ocznej zagrażają utracie funkcji wzrokowych.
Zapobieganie przedostaniu się ciała obcego do oka
Aby zapobiec przedostaniu się ciał obcych do oczu, należy używać okularów ochronnych podczas prac rolniczych, stolarskich, metalowych, budowlanych. Jeśli ciało obce dostanie się do oka, należy przestrzegać następujących zaleceń:
Nie pocierać i dotykać uszkodzonego oka w jak najmniejszym stopniu. Jeśli ktoś nosi soczewki kontaktowe, nie powinien ich usuwać. Każdy kontakt z okiem może zmienić pierwotną pozycję ciała obcego, wcisnąć go głęboko w tkankę oka. Należy starać się, aby uszkodzone oko było zamknięte. Częste mruganie będzie powodowało większe dolegliwości bólowe. Nie należy próbować samodzielnie usuwać obcego ciała ani ufać, że procedura ta zostanie wykonana przez przypadkowe osoby. Jest to dość niebezpieczne i pociąga za sobą poważne konsekwencje.
