Ołowica, czyli zatrucie ołowiem jest jednym z najczęstszych rodzajów zatrucia metalami ciężkimi. W większości przypadków ołowicę rozpoznaje się u dzieci w wieku od 1 do 5 lat. Głównym źródłem zatrucia jest wdychanie oparów, sadzy i pyłu, które zawierają ołów, a także przenikanie przez organy trawienne. Ołów jest rakotwórczym metalem, który jest bardzo powszechny w przyrodzie i występuje w środowisku.
Ołowica – opis choroby
Ołowica jest zagrożeniem, które może dostać się do organizmu na trzy sposoby: przez przewód pokarmowy, narządy układu oddechowego lub przez skórę. Najczęstszy sposób, przedostania się tej toksycznej substancji następuje przez narządy układu trawiennego. Pomimo faktu, że w procesie trawienia żołądek i jelita pochłaniają około 10% otrzymanej dawki metalu (indywidualnie dla każdego organizmu), przy braku żelaza, cynku lub wapnia, liczba ta wzrasta.
Ołów może się swobodnie gromadzić w ciele i jest naturalnie eliminowany. Ale wraz ze wzrostem koncentracji do wskaźników krytycznych, następuje ogólne zatrucie. Ołowica należy do ostrych i przewlekłych form zatrucia. Ostra forma zatrucia występuje, gdy duże dawki metalu są pozyskiwane przez inhalację, rozpylanie farb ołowiowych lub spożywanie dużych ilości substancji przez przewód pokarmowy.
Ołowica – przyczyny
Ołów i jego związki są szeroko rozpowszechnione w środowisku. Metal ten jest wykorzystywany w przemyśle do produkcji baterii, farb, rur, ceramiki, lutowia, benzyny, materiałów dachowych i kosmetyków. Aby ołów mógł przedostać się do organizmu w nadmiernej ilości, konieczne są pewne czynniki:
- Mieszkanie w starych domach
- Wiek – od 1 roku do 5 lat. Ciało dziecka szybciej absorbuje cząsteczki metalu
- Aktywność zawodowa i hobby – stosowanie farby ołowiowej, lutownia
- Produkcja baterii, praca w drukarni, wytapianie rudy ołowiu itp.
- Miejsce zamieszkania – są kraje, w których poziom emisji pyłu ołowiu do środowiska nie jest regulowany prawem.
Ołów może być uwalniany w kontakcie z kwaśnymi pokarmami i napojami (pomidorami i sokami owocowymi, coca-colą, cydrem, marynatą itp.). Żywność i napoje zanieczyszczone w ten sposób spowodowały śmiertelne zatrucie ołowiem. U dzieci zatrucie ołowiem jest często spowodowane spożyciem cząstek farby ołowiowej, głównie ołowiu białego (węglanu ołowiu) i czerwonego ołowiu (tlenku ołowiu). Zatrucie ołowiem może być spowodowane rekonstrukcją i wyburzaniem starych budynków, któremu towarzyszy rozproszenie pyłu lub dymu zawierającego ołów.
Ołowica
We krwi około 99% ołowiu jest związane przez hemoglobinę erytrocytów, a tylko 1-3% znajduje się w osoczu i wnika do tkanki. Ołów nieorganiczny początkowo osadza się w tkankach miękkich, zwłaszcza w wątrobie i nabłonku cewkowym nerek. Z czasem metal jest rozprowadzany i gromadzi się w kościach, zębach i włosach. W rezultacie około 95% ołowiu znajduje się w kościach. Ołów nieorganiczny osadza się w mózgu w bardzo małych ilościach, głównie w korze mózgowej.
Rozkład ołowiu w organizmie zależy od tych samych czynników, co rozkład wapnia. Tak, więc, wraz ze wzrostem spożycia fosforanów, odkładanie ołowiu w kościach wzrasta, a zawartość tego metalu w tkankach miękkich maleje. Przeciwnie, zmniejszenie spożycia fosforanów przyczynia się do uwalniania ołowiu z kości i gromadzenia tego metalu w tkankach miękkich.
Ostre zatrucie ołowiem występuje stosunkowo rzadko i jest spowodowane spożyciem rozpuszczalnych w kwasie związków ołowiu lub wdychaniem oparów metali. Miejscowe działanie ołowiu przejawia się w odczuciu ściągającym i metalicznym smaku w ustach, pragnieniu. Pojawiają się nudności, bóle brzucha i wymioty. Wymioty mogą być mleczno-białe z powodu obecności w nich chlorku ołowiu.
Ołowica – objawy
W przypadku ostrego zatrucia ołowiem charakterystyczne są takie objawy jak:
- Zwiększona produkcja śliny
- Nudności i częste wymioty
- Żółtawy nalot na języku
- Uczucie gorzkości w ustach
- Osłabienie organizmu
- Częste zawroty głowy
- Utrata orientacji w przestrzeni
- Biegunka lub zaparcia, skurcze żołądka
- Smak metalu w ustach.
W przypadku nieleczenia dochodzi do dysfunkcji narządów wewnętrznych. Chroniczna forma ołowicy wiąże się z aktywnością zawodową i występuje również u małych dzieci.
Objawy:
- Niedokrwistość
- Ból brzucha
- Kolka
- Nudności i wymioty (zwłaszcza u dzieci)
- Zwiększona potliwość, blada skóra, silne zmęczenie i drażliwość
- Zanik mięśni, skurcze, sinica kończyn
- Obrzęk mózgu, stan urojeń, omamy
- Osteoporoza
- Niewydolność nerek.
Porady żywieniowe przy ołowicy
Podczas leczenia ołowicy należy przestrzegać specjalnej diety. Zupy warzywne, niekwaśne produkty mleczne, gotowane w wodzie lub gotowane na parze warzywa i chude mięso, jaja, owoce i jagody. Wszystkie te produkty powinny być obecne w codziennej diecie. Dietetycy zalecają, aby nie jeść potraw smażonych, solonych, wędzonych i marynowanych oraz zrezygnować ze słodyczy. Produkty te mogą powodować zaostrzenie objawów.
Niezbędne witaminy preparaty odtruwające usuwają ciężkie sole metali ciężkich z organizmu:
- Chelat wapniowy i magnezowy zapobiega gromadzeniu się ołowiu w tkankach
- Czosnek zwiększa funkcje odpornościowe, pomaga wytrącać i usuwać ołów z organizmu
- Aminokwasy pomagają w detoksykacji i usuwaniu metali ciężkich z organizmu
- Kompleksy – bioflawonoidy, witamina C, cynk, lucerna pomagają neutralizować działanie ołowiu
- Chelat cynkowy może zastąpić ołów i zmniejszyć jego stężenie w organizmie. Zastępuje niedobór cynku, który występuje przy wysokiej zawartości ołowiu.
- Przydatne witaminy beta karoten – przeciwutleniacz, osłabia działanie wolnych rodników, chroni komórki przed penetracją ołowiu
- Witamina E – osłabia działanie wolnych rodników, chroni komórki przed przenikaniem ołowiu.
