SHBG (białko wiążące hormony płciowe) jest syntetyzowane w wątrobie. U pań białko to jest ponadto wytwarzane miejscowo poprzez endometrium, jajowody oraz gruczoł piersiowy, natomiast u panów poprzez gruczoł krokowy. Produkcja SHBG jest ustalana stosunkiem androgenów do estrogenów, hormonami tarczycy, poziomem insuliny oraz elementami dietetycznymi. Natężenie owego białka jest podwyższane estrogenami oraz zmniejszane androgenami.
W związku z tymże produkcja SHBG jest pobudzana estradiolem oraz hamowana testosteronem. Z owego względu natężenie SHBG jest większe u pań oraz mniejsze u panów. U pań w ciąży jest znamiennie większe w surowicy w związku ze wzmożoną produkcją estrogenu.
Co to jest SHBG?
SHBG, to białko wiążące hormony płciowe. Za produkcję SHBG odpowiedzialna jest wątroba. Ponadto u panów białko to wytwarzane jest poprzez gruczoł sterczowy, tymczasem u pań poprzez gruczoł piersiowy, jajowody i endometrium. Funkcja jaką pełni białko wiążące hormony płciowe w organizmie człowieka opiera się na wiązaniu oraz transportowaniu androgenów oraz estradiolu (hormonów płciowych) w formie nieaktywnej we krwi. Tymże samym białko wiążące hormony płciowe chroni hormony przed ich inaktywacją. To białko mocno wiąże testosteron oraz dihydrotestosteron (DHEA). SHBG u pań słabiej wiąże estradiol oraz androstendion. Większa część testosteronu występująca w organizmie jest połączona z SHBG, kolejna część jest w zestawieniu z albuminą. Jedyne 2 proc. testosteronu jest w formie wolnej, jaka jest niezwykle dostępna dla komórek. Ilość testosteronu jest uzależniona od płci, wieku i wielkości produkcji testosteronu oraz estrogenów.
SHBG – wskazania
Określenie stężenia SHBG jest przydatne dla analizy poziomu androgenów, więc męskich hormonów płciowych. U panów podstawowy kłopot stanowi deficyt testosteronu, podczas kiedy u pań jego zbytnie wydzielanie. Określenie stężenia pełnego testosteronu może zostać zlecone jako niezależne badanie bądź także wraz z oznaczeniem stężenia SHBG, co pozwoli ustalić poziom biodostępnego testosteronu.
U panów stężenia białka wiążącego hormony płciowe oraz testosteronu robi się w celu badania podstaw niepłodności, zmniejszonego libido oraz schorzeń erekcji, szczególnie, kiedy wyniki pomiaru stężenia pełnego testosteronu nie są spójne z symptomami klinicznymi. Określanie stężenia SHBG oraz testosteronu u pań może pomóc w rozpoznaniu zbytniej syntezy testosteronu oraz zmniejszonego stężenia SHBG. U pań małe ilości testosteronu są syntetyzowane w jajnikach oraz nadnerczach. Jednakże chociażby mały wzrost stężenia testosteronu może zakłócać stabilność hormonalną oraz być podstawą takich symptomów, jak brak menstruacji, bezpłodność, trądzik oraz hirsutyzm (zbytnie owłosienietypu męskiego na twarzy oraz pozostałych partiach ciała).
Białko wiążące hormony płciowe – badanie
Badanie SHBG robi się w wypadku wykrycia bądź podejrzenia schorzeń hormonalnych. Owego rodzaju ocenę poleca się na przykład w sytuacji, kiedy wyniki pomiaru stężenia pełnego testosteronu wydają się niespójne ze zgłaszanymi objawami. U panów pomiar białka wiążącego hormony płciowe niejednokrotnie jest stosowany w badaniu przyczyny niepłodności, zmniejszonego libido, i również schorzeń erekcji. Badanie pomaga w analizie stężenia męskich hormonów płciowych – androgenów, jakie kształtują narządy płciowe oraz wtórne cechy płciowe, oddziałują na spermatogenezę i podniesienie masy mięśniowej. Badanie SHBG u pań bywa przydatne w odnalezieniu podstaw zaburzenia stabilności hormonalnej. Niejednokrotnie czynnikiem jej schorzenia jest wzrost natężenia testosteronu, syntezowanego w jajnikach oraz nadnerczach.
SHBG – norma
Norma dla SHBG może kształtować się na poziomie od 18 do 110 nmol/l. Należy jednakże pamiętać, iż laboratoria mają różnorodne normy. Zależą one od techniki oznakowania, odczynników i sprzętu, na jakim badanie jest robione. W dodatku pracownie badawcze mogą posługiwać się rozmaitymi jednostkami miary. Odpowiedniej wykładni wyniku może dokonać specjalista dysponujący innymi badaniami chorego oraz znający jego pełny stan zdrowia. Kiedy hormon białko wiążące hormony płciowe jest podniesiony, chory może mieć nadczynność tarczycy. Wysoki poziom owego białka może także wskazywać na marskość wątroby. Na wyższy współczynnik globuliny wiążącej hormony płciowe może oddziaływać stosowanie doustnych leków antykoncepcyjnych. Zbliżone oddziaływanie na SHBG mają środki przeciwpadaczkowe. Wysoki poziom białka wiążącego hormony płciowe stwierdza się u mężczyzn z niskim testosteronem.
Wysoki poziom SHBG – co znaczy?
Jeśli natężenie globuliny SHBG wykracza ponad normę, może to znaczyć, iż u chorego występuje nadczynność tarczycy bądź marskość wątroby. Kolejnymi czynnikami wysokiego poziomu SHBG mogą być niska produkcja hormonów płciowych bądź stosowanie poniektórych środków, np. doustnej antykoncepcji hormonalnej bądź środków przeciwpadaczkowych. Natężenie globuliny SHBG rośnie także w czasie ciąży oraz w okresie długotrwałego stresu.
Niski poziom SHBG – możliwe przyczyny
Zmniejszony poziom białka wiążącego hormony płciowe zauważa się niejednokrotnie w zespole policystycznych jajników (PCOS) i przy niedoczynności tarczycy. Niskie stężenie owego białka może utrzymywać się również u osób z nadwagą. A także cierpiących na akromegalię bądź zespół Cushinga, i również u pań po menopauzie.
