Badania USG w ciąży to obecnie standardowe elementy opieki medycznej. Przy prawidłowo rozwijającej się ciąży, której nic nie zagraża, Polskie Towarzystwo Ginekologiczne zaleca wykonanie badania ultrasonograficznego co najmniej 3 razy. Jeśli jednak lekarz prowadzący zadecyduje inaczej, badanie można wykonywać częściej, szczególnie że obecność aparatu do USG jest teraz standardem w gabinetach lekarskich.
Czym charakteryzuje się badanie USG w ciąży?
Badanie USG, czyli ultrasonografia to bardzo popularna metoda diagnostyczna. Przy wykorzystaniu ultradźwięków pozwala na uzyskanie obrazu rzeczywistego badanych narządów. Ultradźwięki są odbijane od narządów i powracają do głowicy, przez co lekarz wykonujący badanie widzi dwuwymiarowy obraz na ekranie monitora. USG najczęściej kojarzy się z badaniem wykonywanym podczas ciąży, jednak służy do bardzo szerokiej i nieinwazyjnej diagnostyki.
USG jest niezwykle ważnym badaniem podczas ciąży – metoda ta służy do oceny rozwoju zarodka, a później płodu. Pozwala na wykrycie szeregu wad rozwojowych u dziecka jeszcze w łonie matki. Już w terminie spodziewanej miesiączki USG może wykluczyć lub potwierdzić ciążę, a także pozwala na określenie, czy zarodek prawidłowo się zagnieździł. W późniejszym terminie USG wykorzystywane jest nie tylko do diagnostyki płodu, ale również stanu szyjki macicy, kosmówki czy łożyska. Bardzo często wady wykryte przy badaniu USG pozwalają na natychmiastowe leczenie dziecka tuż po narodzinach, a czasem jeszcze w łonie matki.
Obowiązkowe badania USG
W każdej zdrowej ciąży należy wykonać co najmniej 3 badania USG, które są refundowane przez NFZ. Pozwalają one na diagnostykę płodu i wykrycie ewentualnych wad. Każde badanie zlecane jest w określonych tygodniach ciąży i przebiega nieco inaczej.
USG między 11 a 14 tygodniem ciąży
Zaleca się, by pierwsze USG kobieta wykonała między 11 tygodniem ciąży, najpóźniej do 6 dnia 13 tygodnia, kiedy długość ciemieniowo – siedzeniowa płodu wynosi od 45 do 84 mm. Jeśli dziecko będzie większe, wiarygodność pomiarów spada. Bardzo często badanie to określane jest jako USG genetyczne. Podczas badania określana jest budowa anatomiczna płodu i już w tym okresie można zauważyć niektóre wady – kończyn, serca czy mózgu. Bardzo ważne jest badanie przezierności karkowej – pozwala to na określenie prawdopodobieństwa wystąpienia u płodu ciężkich wad genetycznych, takich jak zespół Downa.
USG między 18 a 22 tygodniem ciąży
Drugie USG w ciąży nazywane jest „połówkowym”, ponieważ przypada na połowę ciąży. Narządy w tym okresie są wystarczająco duże, by określić ich prawidłową budowę. Natomiast samo dziecko jeszcze stosunkowo małe i dlatego USG pozwala na dokładną diagnostykę. Lekarz wykonujący badanie powinien zwrócić uwagę na budowę czaszki, serca, kończyn, narządów wewnętrznych. Podczas USG połówkowego większość przyszłych mam może poznać płeć maluszka, która w tym okresie jest już widoczna, o ile tylko dziecko ma prawidłowe ułożenie. Podczas badania lekarz określa również położenie łożyska, stan szyjki macicy oraz ilość płynu owodniowego.
USG między 28 a 32 tygodniem ciąży
Zazwyczaj jest to ostatnie badanie USG, które wykonuje się w celu oceny rozwoju płodu oraz określenie jego położenia. W tym czasie większość dzieci posiada już położenie główkowe, a więc idealne do porodu. Oceniana jest wielkość i szacunkowa waga dziecka, szyjka macicy, stan łożyska i płyn owodniowy. Jeśli dziecko jeszcze się nie obróciło lub jego wielkość nie mieści się w normie. Zwykle w okolicy 36 tygodnia ciąży zaleca się wykonanie dodatkowego badania USG. Możliwe jest również dodatkowe badanie tuż przed przyjęciem na porodówkę. Wtedy ostatecznie określa się stan, wielkość i położenie płodu, co ma wpływ na sposób przeprowadzenia porodu.
Kiedy należy wykonać dodatkowe badania USG w ciąży?
Badanie USG może być wykonywane częściej, jeśli tylko istnieją ku temu zalecenia. Obecnie USG znajdują się standardowo w gabinetach lekarskich, dlatego lekarze wykonują te badania stosunkowo często. Zwykle USG wykorzystywane jest przy stwierdzeniu ciąży. Także przy nieprawidłowościach takich jak krwawienia czy plamienia z dróg rodnych, bóle brzucha. Każda niepokojąca sytuacja może być zweryfikowana właśnie dzięki USG.
Czy USG jest badaniem bezpiecznym?
Badania USG w ciąży są bezpieczne, chociaż część lekarzy wychodzi z założenia, że lepiej z nimi nie przesadzać. Jeśli badanie jest przeprowadzone fachowo, natężenie fal jest niskie i USG przeprowadza się w odpowiednich odstępach czasu, nie ma obaw przed jego wykonywaniem. Należy jednak przyznać, że badanie ultrasonograficzne w ginekologii ma stosunkowo młodą historię. Stąd też wynika ostrożne podejście do tego rodzaju diagnostyki przez lekarzy. W kwestii USG na przestrzeni lat pojawiło się jednak wiele badań. Nie ma żadnych przesłanek mówiących o tym, że jest to badanie szkodliwe dla ciężarnej lub jej dziecka. Tak naprawdę wszelkie doniesienia odnośnie szkodliwości wykonywania USG w ciąży nie mają wiarygodnej podstawy. Z całą pewnością można przyznać, że bardziej niż USG w ciąży zaszkodziłby brak tego badania.
