Kordocenteza, to odmiennie punkcja pępowiny, więc inwazyjne badanie prenatalne, jakie polega na pobraniu krwi z naczynia pępowinowego zarodka. Jest więc niezwykle ważne w diagnostyce dolegliwości hemolitycznych zarodka oraz chorób chromosomalnych. Zabieg przeprowadza się pod kontrolą USG na zlecenie lekarza w warunkach szpitalnych z wykorzystaniem znieczulenia miejscowego bądź ogólnego, zazwyczaj po 18. tygodniu ciąży. To badanie pewne, zapewniające w 99% wypadkach utrzymanie ciąży.
Czym jest kordocenteza?
Kordocenteza to badanie prenatalne, w ramach jakiego przeprowadza się ocenę biochemiczną krwi pępowinowej dziecka. Technika ta jest bardzo sprofilowana, natomiast sama czynność skomplikowana do wykonania, zwłaszcza w sytuacji niewłaściwego umieszczenia łożyska. Pod pewnymi względami jest analogiczna do amniopunkcji oraz biopsji kosmówki. Jednak w przeciwdziałaniu do nich, nie jest w stanie stwierdzić wad cewy nerwowej, takich jak na przykład rozszczep kręgosłupa. Wykrywa tymczasem schorzenia chromosomowe pomiędzy innymi zespół Downa, wybrane choroby rozwojowe zarodka, anemię lub choroby serca. Jest także niezwykle ważnym badaniem w diagnostyce dolegliwości hemolitycznych zarodka (pochodzących z konfliktu serologicznego).
Próbkę uzyskanego preparatu (w tymże wypadku krwi), identycznie jak w wypadku pozostałych badań prenatalnych, bada się pod kątem wystąpienia kłopotów wrodzonych bądź istniejących zakażeń. Dodatkowo, kardocentezę przeprowadza się jeszcze w innym celu – może być ona stosowana dla transfuzji krwi bądź podania środków poprzez pępowinę. Badanie można zrobić po 18. tygodniu ciąży. Podstawową korzyścią kordocentezy jest jej szybkość – na wyniki czeka się zwykle nie dłużej aniżeli 72 godziny. W pewnych wypadkach można je mieć chociażby w przeciągu 2 godzin. Przeciwwskazaniami do zrobienia owego badania inwazyjnego są: WZW typu B oraz C u mamy i HIV u mamy.
Co może stwierdzić kordocenteza?
Kordocenteza stanowi badanie diagnostyczne konfliktu serologicznego. Pozwoli na rozpoznanie niedokrwistości u zarodka oraz obecności przeciwciał mamy prowadzących do niszczenia czerwonych krwinek zarodka. Gdy liczba przeciwciał jest zbyt duża, potrzebne jest zrobienie przetoczenia krwi jeszcze przed porodem, wewnątrzmacicznie. Transfuzja wewnątrzmaciczna robiona jest przy rozpoznaniu ciężkiej anemii oraz obrzęku płodu. Zabieg przeprowadzany jest co kilkanaście dni. Po 35. tygodniu ciąży rozważa się zakończenie ciąży. Poza konfliktem serologicznym kordocenteza jest badaniem umożliwiającym określić zestaw chromosomów dziecka, dzięki czemu można określić, jaką dolegliwością wrodzoną obciążone jest dziecko.
Wskazania do zrobienia kordocentezy
Badanie robione jest tylko u ciężarnych, u jakich płód nie rozwija się dobrze. Wskazaniami do zrobienia kordocentezy jest: zidentyfikowanie hipotrofii zarodka, choroby dziecka wykryte podczas badania USG, obrzęk zarodka o nieznanej etiologii, dużego stopnia spowolnienie rozwoju zarodka o nieznanej przyczynie, nieprawidłowości chromosomowe, niedokrwistość, małopłytkowość, wybrane schorzenia metaboliczne i transfuzje dopłodowe oraz infuzje dopłodowe.
Jak przebiega kordocenteza, czy boli, ile trwa?
Kordocentezę przeprowadza się w szpitalu. Często wykorzystuje się znieczulenie miejscowe, rzadziej ogólne – wówczas należy zgłosić się na czczo. Badanie poprzedza zrobienie USG płodu celem ustalenia wielkości zarodka, jego ułożenia i zlokalizowanie łożyska. W wypadku predyspozycji do krwawień należy powiadomić o tymże lekarza. Kordocentezę robi się na zlecenie oraz pod opieką specjalisty, jaki winien porozmawiać z pacjentką, pokazać jej zalety wynikające z zabiegu i szkodliwe efekty.
Kordocenteza musi być wykonana za racjonalną zgodą pacjentki na zabieg. Pacjentka położona jest w pozycji na plecach w warunkach higienicznych na sali operacyjnej. Po precyzyjnym oczyszczeniu miejsca zabiegu, badający wprowadza poprzez warstwy brzuszne właściwą igłę biopsyjną oraz pod kontrolą aparatu USG wbija się w naczynia pępowinowe (przeważnie w miejscu przyczepu łożyska – jest ona tam mniej ruchliwa). Jeśli pobierze się właściwą ilość krwi ok. 0,5-1 ml krwi) igłę zostaje wyjęta natomiast miejsce nakłucia zaopatruje się sterylnym opatrunkiem. Okres trwania kordocentezy to kilkanaście, kilkadziesiąt minut.
Kordocenteza – zagrożenie powikłań
Z zabiegiem kordocentezy wiąże się dwa razy większe zagrożenie powikłań aniżeli amniopunkcja. To najtrudniejsze do zrobienia inwazyjne badanie prenatalne, obciążone dwuprocentowym zagrożeniem utraty ciąży. Kordocenteza jest jednym spośród niezwykle skomplikowanych zabiegów diagnostycznych w ciąży również dlatego, iż może spowodować obumarcie zarodka. Pojawia się także zagrożenie:
- choroby wewnątrzmacicznej,
- krwawienia,
- uszkodzenia form zarodka,
- uszkodzenia pęcherza płodowego,
- krwiak pępowinowy
- zator w pępowinie,
- bradykardia zarodka,
- wewnątrzmaciczne obumarcie zarodka.
Bezpośrednio po zabiegu kordocentezy kobieta winna zostać pod opieką medyczną. Po wyjściu do domu poprzez parę dni należy prowadzić oszczędzający styl życia, natomiast gdy wystąpi wysoka temperatura (ponad 38 stopni Celsjusza), krwawienie z dróg rozrodczych bądź odpływanie roztworu owodniowego – należy natychmiast zgłosić się do szpitala.
