Brzoza brodawkowata (Betula verrucosa) – to jedno z najlepiej rozpoznawalnych drzew w Polsce. Występuje głównie w lasach, na obrzeżach pól, przy drogach i na łąkach. Rośnie w całej Europie. W Azji od gór Ałtaj na południu po Zachodnią Syberię.
Drzewo ma niewielkie wymagania siedliskowe. Preferuje stanowiska dobrze nasłonecznione. Dobrze znosi zanieczyszczenia, dlatego polecana jest do stosowana w nasadzeniach miejskich. Chętnie sadzona jest w ogrodach, a także parkach. Cechą charakterystyczną brzozy jest jej biała kora która dodaje uroku roślinie.
Brzoza brodawkowata znana jest od wielu lat jako drzewo życia i zdrowiodajne.
Brzoza brodawkowata – zastosowanie
Brzoza brodawkowata jest rośliną leczniczą. 
Surowiec zielarski stanowią wysuszone liście zawierają cenne dla zdrowia związki czynne, takich jak flawonoidy, garbniki, trójterpeny, olejek eteryczny (młode liście) i witaminę C. W celach leczniczych używane są liście, pączki, sok i czyr (guzowata narośl na pniu).
Brzoza brodawkowata w ciągu kilkunastu lat może osiągnąć wysokość 20 m. Z powodu cienkich, zwisających gałązek, pokrój drzewa jest płaczący. Charakterystyczną cechą brzozy brodawkowatej jest gładka, biała kora. U młodych drzew kora jest brązowa i dopiero z czasem staje się białą. Zielone liście jesienią przebarwiają się na żółto.
Sok z brzozy brodawkowatej
Zbierany jest sok brzozowy który jest źródłem soli mineralnych, peptydów, cukru inwertowanego, aminokwasów i kwasów organicznych.
Smoła brzozowa, czyli dziegieć brzozowy przyjmuje konsystencje gęstej, brunatnoczarnej cieczy obfitującej w związki fenolowe.
W korze natomiast znaleźć można betulozyd, betulinę, saponiny, garbniki, kwasy żywicowe i olejek.
Istnieje bardzo wiele możliwości pozyskiwania z brzozy surowców np. sok wykorzystywano kiedyś do wyrobu piwa, octu, syropu. Z kory otrzymywano dziegieć. Odwaru z liści zbieranych na początku lata, używano do farbowania papieru i tkanin, na żółto, żółtozielono. Sadza, powstająca przy spalaniu kory brzozowej, była używana do wyrobu czarnego tuszu i farby drukarskiej. Nawet dziś z gałązek brzozowych robi się miotły.
Brzoza brodawkowata jest drzewem wykorzystywanym w przemyśle i lecznictwie. Surowcem leczniczym są głownie liście, jak również grzyb oraz sok, zawarty w pniu i gałęziach. Liście brzozy zbiera się w okresie wiosny, gdy są jeszcze lepkie, obrywając ręcznie i susząc w temperaturze do 40o stopni C.
Drzewo ma niewielkie wymagania siedliskowe. Preferuje stanowiska dobrze nasłonecznione.
Brzoza brodawkowata – właściwości lecznicze
Związki te mają działanie moczopędne oraz lekko napotne. W tym celu współczesne ziołolecznictwo stosuje liście brzozy brodawkowatej głównie w leczeniu chorób dróg moczowych. Istnieją różne formy i postacie leku. W postaci naparów i odwarów przy kamicy moczowej i niewydolności nerek, ponieważ działa moczopędnie i dezynfekująco na drogi moczowe. Wykazuje właściwości saluretyczne, czyli powoduje usuwanie przez nerki jonów sodu i potasu.
Podobne właściwości wykazuje również sok brzozowy dawniej zwany oskołą, który zawiera dodatkowo cukier inwertowany, kwasy organiczne (cytrynowy i jabłkowy), sole mineralne, aminokwasy i peptydy. Świeży sok z brzozy stosuje się w przewlekłych chorobach układu moczowego i do wiosennego oczyszczania organizmu. Ma działanie wzmacniające i odtruwające, przyśpiesza przemianę materii i pomaga usunąć z organizmu jej zbędne produkty.
W jaki sposób go pozyskać? Otóż poprzez głębokie nacięcie pnia lub gałęzi brzozy wczesną wiosną. Z małego drzewa o średnicy pnia ok. 15cm można pozyskać do 5 litrów soku dziennie, z większych drzew (średnica ok. 30cm) nawet do 15 litrów. Należy go przechowywać w szklanych lub emaliowanych naczyniach, w innym wypadku traci swe właściwości. Ma on słodkawy smak i może być z powodzeniem stosowany również jako smaczny napój.
Brzoza brodawkowata – sposoby wykorzystania
Napar z liści to znana płukanka do włosów. Odświeża i wzmacnia włosy, dodając im lekkości i blasku.
Dziegieć jest obecnie niezwykle rzadko stosowany. Kiedyś stosowano go zewnętrznie do smarowania skóry dotkniętej świerzbem, grzybicą i podczas leczenia egzem.
Warto pamiętać iż sok z brzozy brodawkowatej to orzeźwiający, słodkawy napój, który działa leczniczo. Przyspiesza przemianę materii i wzmacnia organizm. Wypłukuje tez z przewodów moczowych złogi, zapobiegając w ten sposób tworzeniu się kamieni nerkowych. Wspomaga leczenie stanów zapalnych nerek, pęcherza moczowego i dny moczanowej. Sok można samemu zbierać wiosną, tuz przez rozwinięciem się pąków liściowych – wypływa z nawierconego w pniu otworu.
Napary i odwary z pączków brzozy brodawkowatej polecane są w zapaleniu węzłów chłonnych, w skazie moczanowej, schorzeniach reumatycznych oraz przy ogólnym osłabieniu organizmu. Wzmacniają one odporność, poprawiają krążenie i zmniejszają obrzęki. Preparaty zawierające pączki brzozy cieszą się szczególnym zainteresowaniem ze względu na dobroczynny wpływ na skórę. Dzięki właściwościom przeciwzapalnym i łagodzącym stosowane są w leczeniu różnych dolegliwości wynikających z zaburzeń działania skóry i gruczołów skórnych, takich jak łojotok, trądzik czy łuszczyca. Ze względu na kojące i wzmacniające działanie brzozy na skórę warto dodawać ją do kąpieli.
Liście brzozy są bardzo skuteczne w ochronie nerek przed kamicą nerkową. Działają moczopędnie co ułatwia wydalanie piasku z przewodu moczowego. Najlepszym preparatem z liśćmi brzozy jest zdecydowanie fitolizyna.