Poród w położeniu miednicowym płodu występuje bardzo rzadko i stanowi ok. 3% wszystkich porodów. Kontrowersję budzi sposób przyjęcia takiego porodu, z uwagi na specyfikę ułożenia płodu. Specjaliści położnictwa wciąż spierają się o wskazania do porodu naturalnego, i jego alternatywy, czyli cesarskiego cięcia. Już za czasów Hipokratesa znano metody obracania płodu na główkę. W I wieku Celus zalecał, aby pomagać kobietom przy porodzie ciągnąc za kończynę dolną dziecka. Jeszcze nie tak dawno używano w trakcie porodu narzędzi wspomagających, w postaci kleszczy, pętli z jedwabnej taśmy, lub wyciągacza próżniowego. Okazało się jednak, że użycie wspomnianych instrumentów jest niebezpieczne i może doprowadzić do uszkodzenia noworodka.
Przyczyny położenia miednicowego płodu
W przypadku człowieka pożądaną sytuacją jest ta, w której dziecko przed porodem znajduje się w położeniu główkowym. Około 97% dzieci rodzi się w ten sposób. Poród w położeniu miednicowym płodu może wynikać z wielu przyczyn, czyli:
- patologicznej budowy miednicy kostnej (miednica płaska, ścieśniona, skośna) – taka sytuacja ma na przykład miejsce, kiedy doszło do urazów miednicy w wyniku wypadku komunikacyjnego. Przyczyną może być także dysplazja stawów biodrowych.
- nieprawidłowej budowy macicy (macica jedno- i dwurożna, zrosty i przegrody wewnątrzmaciczne), oraz jej mięśniaków
- guzów w kanale rodnym i guzów jajnikowych
- wad płodu (bezmózgowie, bezczaszkowie, wodogłowie, przepukliny mózgowo-rdzeniowe, wodobrzusze oraz przepukliny pępkowe)
- występowania łożyska przodującego
- występowania wielo- i małowodzia
- występowanie krótkiej pępowiny ograniczającej ruchy dziecka
- ciąż obumarłych i przedwczesnych porodów
Położenie miednicowe płodu – rodzaje
Ze względu na ustawienie płodu w jego położeniu miednicowym wyróżniamy:
– położenie miednicowe zupełne – najkorzystniejszy typ położenia miednicowego, polegający na ułożeniu dziecka pośladkami w stronę kanału rodnego, przy jednoczesnym zgięciu kończyn dolnych. Wielu specjalistów porównuje ten typ ustawienia płodu do siadu po turecku.
– położenie miednicowe niezupełne – zaliczamy tutaj położenie pośladkowe, występujące kiedy w kierunku kanału rodnego zwrócone są głównie pośladki; położenie stópkowe, które zależnie od ilości przodujących stóp można podzielić na zupełne i niezupełne; kolankowe położenie, również zupełne i niezupełne, w zależności od ilości przodujących kolan.
W jaki sposób rozpoznaje się położenie miednicowe płodu?
Współcześnie najczęściej stosowanym badaniem potwierdzającym położenie miednicowe płodu jest badanie USG (ultrasonograficzne). Za pomocą tego badania określany jest również stan zdrowia dziecka, co jest bardzo istotne w przypadku planowania metody porodu. Warto pamiętać, że u wieloródek, w trakcie skurczów macicy może dojść do samoistnego obrócenia się płodu do pozycji główkowej. Istnieje jeszcze jedna metoda badania, która budzi wiele kontrowersji, z uwagi na możliwość uszkodzenia krocza ciężarnej, bądź uszkodzenia płodu. Jest to tzw. III chwyt Leopolda (jednoręczny), który pozwala stwierdzić, jak ułożone jest dziecko i określa jaki jest stosunek jego części przodującej do kanału rodnego przyszłej matki.
Poród w położeniu miednicowym płodu – metody
Sposób porodu w położeniu miednicowym płodu zależy od wieku i stanu zdrowia przyszłej mamy, oraz wagi, wielkości i stanu zdrowia dziecka. Na podjęcie decyzji wpływa również to, czy pacjentka wydawała już na świat potomstwo. Najczęściej pierworódkom doradzane jest cesarskie cięcie, natomiast wieloródki mogą dokonać wyboru, jeśli nie ma żadnych przeciwwskazań do porodu pochwowego.
– poród siłami natury – stanowi on najkorzystniejsze rozwiązanie, jeżeli nie dojdzie do żadnych komplikacji w trakcie porodu. Stosuje się często tzw. pomoc ręczną wg Brachta-Cowjanowa-Bulskiego. Polega ona na wykonywaniu ucisków na dno macicy pacjentki i kierowaniu dziecka wzdłuż kanału rodnego. Wadą pomocy ręcznej jest ryzyko zarzucenia rączek płodu, które wymaga nagłej interwencji doświadczonego specjalisty. Coraz częściej jednak metoda ta zastępowana jest dożylnym podawaniem oksytocyny, czyli hormonu pobudzającego skurcze macicy. Wadą pochwowych porodów w położeniu miednicowym jest stosunkowo wyższy współczynnik występowania komplikacji, niż w przypadku porodów z ułożeniem główkowym płodu.
– cesarskie cięcie – jako, że poród w położeniu miednicowym płodu należy często do skomplikowanych przypadków, wzrasta współczynnik wykonywania cesarskiego cięcia. Lista wskazań do przeprowadzenia tego zabiegu zostaje poszerzona każdego roku. Współcześnie, około 50% porodów w położeniu miednicowym kończy się cesarskim cięciem. Do jego zalet można zaliczyć mniejsze ryzyko komplikacji okołoporodowych. Zwolennicy naturalnego porodu, argumentują jednak, że cesarskie cięcie nie jest korzystne dla dziecka. Noworodek przechodząc przez kanał rodny matki nabywa flory bakteryjnej, która stymuluje u niego nabycie odporności. Dodatkowo poród pochwowy jest rodzajem masażu klatki piersiowej niemowlęcia, co ułatwia mu odkrztuszenie wód płodowych. Cesarskie cięcie może mieć również negatywny wpływ na matkę i skutkować wystąpieniem komplikacji pooperacyjnych, w postaci zakrzepicy, zatorowości lub zrostów wewnątrzbrzusznych.
