Ustalenie ojcostwa w świetle przepisów prawa nie jest wcale takie łatwe. Ustalenie ojcostwa na bazie grupy krwi wcale nie jest pewne – może je tylko orientacyjnie wyeliminować, lecz zupełnie nie potwierdzi. Jedyną techniką, jaka zapewnia proste potwierdzenie bądź wykluczenie ojcostwa jest test DNA.
Ojcostwo z mocy prawa
W naszym systemie prawnym jest domniemanie, zgodnie z którym, jeśli dziecko narodziło się w trakcie istnienia małżeństwa – pochodzi ono od męża mamy. Takie samo założenie jest w sytuacji, jeśli dziecko narodziło się przed upływem 300 dni od ustania małżeństwa, natomiast mama dziecka nie zawarła kolejnego związku małżeńskiego. W takiej sytuacji, w akcie narodzenia dziecka jako ojca uzupełnia się męża mamy. Jeśli mąż mamy nie jest ojcem dziecka, możliwym jest wytoczenie sprawy o zaprzeczenie ojcostwa w jakim należy pokazać, iż mąż mamy nie jest ojcem dziecka. Najpowszechniejszym sposobem takiego okazania, są wykonane w postępowaniu przed sądem badania DNA zaświadczające prawdopodobieństwo ojcostwa. Podstawowym jednakże jest, iż zaprzeczenie ojcostwa poprzez męża mamy może zostać wytoczone tylko w przeciągu 6 miesięcy od dnia, w jakim mąż mamy dowiedział się o narodzeniu dziecka, i najpóźniej do uzyskania poprzez dziecko pełnoletności.
Czym jest uznanie ojcostwa?
Uznanie ojcostwa jest oświadczeniem mężczyzny, że dziecko wychodzi właśnie od niego. Do uznania ojcostwa potrzebne jest równoczesne potwierdzenie oświadczenia poprzez mamę dziecka. Poinformowanie o uznaniu może zostać złożone przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego bądź przed sądem opiekuńczym. W obu wypadkach potwierdzenie ojcostwa poprzez mężczyznę musi zostać udowodnione poprzez mamę dziecka. Czas na złożenie takiego oświadczenia poprzez mamę dziecka to najwyżej trzy miesiące. Kierownik urzędu stanu cywilnego dokonuje potrzebnych wyjaśnień dotyczących obowiązków oraz praw pochodzących z uznania. Można uznać ojcostwo w stosunku do dziecka już poczętego, jeszcze przed jego narodzeniem się. Nie jest jednakże dopuszczalne uznanie ojcostwa po osiągnięciu poprzez dziecko pełnoletniości. Uznanie ojcostwa nie może wystąpić po osiągnięciu poprzez dziecko pełnoletności.
Czy uznanie można cofnąć?
Uznanie ojcostwa dziecka nie jest nieodwracalne. Częste są jednakże wypadki uznania ojcostwa poprzez mężczyznę działającego pod wpływem błędu spowodowanego poprzez mamę dziecka. Co zrobić, kiedy mężczyzna okazuje się nie być jednakże biologicznym ojcem dziecka? Winien wystąpić z powództwem o określenie bezskuteczności uznania ojcostwa. Celem przepisów oznaczających ową instytucję jest doprowadzenie do zgodności między ojcostwem prawnym i ojcostwem rzeczywistym. Prawo do wytoczenia powództwo przypada również mężczyźnie, jaki uznał ojcostwo, wiedząc, iż nie jest biologicznym ojcem dziecka.
Kiedy można wystąpić z pozwem o ustalenie ojcostwa?
Gdy biologiczny ojciec dziecka nieślubnego nie wyraża zgody na uznanie własnego ojcostwa przed kierownikiem stanu cywilnego, potrzebne może wykazać się złożenie pozwu do sądu o ustalenie ojcostwa. Taka postawa panów może pochodzić z rzeczywistego braku gwarancji co do ojcostwa bądź niechęci do ponoszenia jakichś konsekwencji połączonych z rodzicielstwem. Zdarza się także, iż biologiczny ojciec dowiaduje się o fakcie istnienia własnego dziecka dopiero w chwili uzyskania odpisu pozwu.
Ustalenie ojcostwa – jak przebiega badanie na polecenie sądu?
Badanie, jakie pozwoli na określenie ojcostwa, robione na polecenie sądu potrzebuje (z pewnymi wyjątkami) zgody oraz obecności wszelkich stron. Dziecka, mamy oraz ewentualnego ojca. Potrzebne jest udokumentowanie tożsamości każdej z tychże osób przez okazanie dowodów osobistych lub także duplikatu aktu urodzenia. Do zrobienia badania na ojcostwo pobiera się próbkę materiału genetycznego, natomiast przeważnie jest to wymaz z wewnętrznej strony policzka. Poboru dokonuje osoba wskazana poprzez biegłego sądowego w obecności dwóch niezależnych obserwatorów (zwykle są to pracownicy laboratorium) i sporządza się raport z pobrania. Dalsza ocena próbek wykonywana jest w laboratorium genetyki sądowej. Tylko wynik otrzymany w tenże sposób ma wartość dowodową w sądzie.
Ustalanie ojcostwa – testy DNA
Dla osób samodzielnie pragnących rozstrzygnąć sprawę ojcostwa stworzono testy lecznicze. Żeby je zrobić, nie należy spełniać żadnych formalności, poza dysponowaniem właściwymi próbkami genetycznymi – dziecka oraz ojca bądź dziecka oraz mamy. Teraz wynik testów DNA jest uważany za szczególnie pewny dowód w sprawach ustalania ojcostwa w sądzie. Należałoby jednakże wiedzieć, iż w dalszym ciągu jest to dowód akcesoryjny, natomiast wiodącą funkcję grają okoliczności oraz niepodobieństwo. Dodatkowo, aby wyniki testu na ojcostwo uznane były legalnie, badanie musi być zlecone poprzez sąd w ramach postępowania. Wszelkie strony sporu muszą zostać zbadane, natomiast samo badanie musi być zapisywane na bieżąco. Jest jednakże faktem, iż to relatywnie najszybszy oraz teraz najpewniejszy sposób na poznanie prawdy z prawie całkowitą efektywnością.
