Zaśniad groniasty to niezłośliwa postać ciążowej choroby trofoblastycznej. Tego typu zjawisko występuje dosyć często, ponieważ w 1 na 1000 ciąż. w krajach azjatyckich czy w Afryce, zaśniad pojawia się jeszcze częściej – w 1 na 100 ciąż. Zaśniad groniasty jest spowodowany zapłodnieniem nieprawidłowej komórki jajowej lub zapłodnieniem prawidłowej, jednak przez 2 plemniki. Medycyna wyróżnia zaśniad groniasty całkowity oraz częściowy. Warto bliżej przyjrzeć się tej kwestii.
Skąd bierze się zaśniad groniasty?
Zaśniad powoduje nieprawidłowy rozrost kosmków łożyskowych. Omawiany zaśniad groniasty można podzielić na całkowity oraz częściowy – każdy z tych stanów różni się przyczyną powstania oraz objawami. Zaśniad groniasty częściowy i całkowity dają szansę na wyleczenie oraz późniejsze urodzenie zdrowego dziecka, chociaż stan ciężarnej wymaga wzmożonej opieki medycznej. Wystąpienie zaśniadu to stan wymagający obserwacji lekarskiej, ponieważ może przerodzić się w kosmówczaka, czyli złośliwy nowotwór nabłonka kosmówki.
Zaśniad groniasty całkowity spowodowany jest zapłodnieniem tzw. pustej komórki jajowej, która jest pozbawiona matczynego materiału genetycznego i nie ma szans na rozwój. Dochodzi do podwojenia materiału genetycznego pochodzącego od mężczyzny, który przybiera wartość 46 XX lub 46 XY. Następnie dochodzi do nieprawidłowego rozwoju łożyska. Nie ma możliwości rozwoju zarodka, dlatego przy zaśniadzie całkowitym nie powstają tkanki płodu. W przypadku zaśniadu groniastego częściowego, zdrowa komórka zapładniana jest przez 2 plemniki – stan ten określa się jako dispermia.
Łożysko rozwija się nieprawidłowo, pojawia się obrzęk jego kosmków, przypominający wyglądem grona winogron. Bardzo często stan ten przebiega jako poronienie niedokonane, możliwy jest rozwój żywego płodu, jednak bardzo często posiadającego liczne wady rozwojowe, które powodują śmierć w okresie okołoporodowym. Badania nie wykazują, by zaśniad groniasty pojawiał się w określonych sytuacjach, z wyjątkiem zaburzeń genetycznych. Prawdopodobieństwo jego wystąpienia jest takie same, bez względu na wiek rozrodczy, w którym znajduje się kobieta.
Zaśniad groniasty – objawy
Zaśniad groniasty daje charakterystyczne objawy, które często mogą przypominać poronienie. Początkowo jednak w wielu przypadkach nic nie wskazuje na nieprawidłowy rozwój ciąży, aż do wykonania badań laboratoryjnych czy wizyty u lekarza. Bywa, że zaśniad częściowy może nie być zdiagnozowany w I trymestrze ciąży, jednak zawsze ujawnia się do 5 miesiąca. Do objawów zaśniadu należą:
- Wysoki poziom hormonu hCG w krwi, przekraczający normy
- Plamienia lub krwawienie z dróg rodnych
- Nasilone wymioty
- Powiększenie macicy wykrywane w badaniu lekarskim
- Charakterystyczny obraz obecny w badaniu USG tzw. „zamieci śnieżnej” (może nie być widoczny w I trymestrze)
- Brak prawidłowo rozwijającego się zarodka w jamie macicy
Leczenie zaśniadu groniastego
Zaśniad groniasty bardzo często wywołuje samoistne poronienie. Mimo wszystko, konieczne jest jednak dokładne wyłyżeczkowanie jamy macicy oraz kanału szyjki. By uniemożliwić zezłośliwienie zmiany oraz zapobiec groźnemu zatruciu ciążowemu. Wszystkie usunięte tkanki podlegają badaniu histopatologicznemu – jeśli wykryje ono nowotwór, chora może zostać poddana chemioterapii, a dokładniej musi przyjmować zastrzyki domięśniowe z metatreksatem. Do zezłośliwienia zaśniadu dochodzi w 2,5-4% przypadków. Zaśniad to poważny stan, dlatego w przypadku kobiet, które nie planują mieć więcej dzieci, można przeprowadzić histeroktomię. Zabieg całkowitego usunięcia macicy. Zapobiega on powstawaniu zaśniadu w przyszłości. Po usunięciu zaśniadu i łyżeczkowaniu jamy macicy, bardzo ważne jest wykonanie kontrolnego badania USG oraz oznaczenia poziomu hCG w krwi – po 3 tygodniach od zabiegu jego wartość powinna spaść. Jeśli tak się nie dzieje, sytuacja może świadczyć o nawrocie choroby zaśniadowej.
Ciąża po zaśniadzie groniastym
Zaśniad groniasty daje możliwość całkowitego wyleczenia i nie jest wykluczone późniejsze zajście w ciążę. Nie jest to jednak zalecane przez kolejny rok od wykrycia ciąży zaśniadowej. W tym czasie zwykle zaleca się stosowanie antykoncepcji, ponieważ każda ciąża do której dojdzie zyska status zagrożonej. Zabronione jest jednak przyjmowanie antykoncepcji hormonalnej oraz wkładek domacicznych. Przed rozpoczęciem starań się o dziecko, warto aby rodzice wykonali badania genetyczne. Ciąża zaśniadowa może być bowiem bardzo często wynikiem zaburzeń o podłożu genetycznym, które jednak można wyeliminować.
Sam zaśniad groniasty nie jest przeciwwskazaniem do kolejnej ciąży, jeśli został odpowiednio wyleczony. Trzeba jednak liczyć się z tym, że istnieje możliwość, iż wystąpi kolejny raz lub ciąża zakończy się poronieniem. Kobieta po zaśniadzie musi znajdować się pod wzmożoną opieką lekarza i wykonać niezbędne badania już od początku trwania kolejnej ciąży. Ciężko jest bowiem określić, czy choroba będzie miała istotny wpływ na kolejne ciążę – mimo wszystko, lepiej przysłowiowo „dmuchać na zimne”.
