Kleszcz w ciąży – kleszcze występują powszechnie na całym świecie i są przyczyną problemów u ludzi najczęściej w sytuacji, gdy same lub jeden z nich przenosicieli ma bliski kontakt z człowiekiem. Kleszcze są pajęczakami żywiącymi się krwią, które u człowieka mogą powodować rożne problemy zdrowotne. Wyróżnia się dwa typy kleszczy: twarde i miękki, które nie mają chitynowej płytki na grzbiecie. Charakteryzuje je odmienny tryb życia. Kleszcze twarde przemierzają duże odległości w poszukiwaniu żywiciela, natomiast kleszcze miękkie są przede wszystkim pasożytami mieszkań i gniazd ptasich. Kleszcze twarde pobierają pożywienie jednokrotnie w każdym stadium, natomiast kleszcze miękkie żywią się wielokrotnie.
Co powodują kleszcze?
Kleszcze i ich forma larwalna przytwierdzają się przede wszystkim do stanowiących ich żywicieli ssaków. W przypadku niektórych gatunków kleszczy każda firma larwalna ma ulubiony gatunek żywiciela, a pełny cykl życiowy jest dość złożony i może trwać kilka lat. Przy pobieraniu krwi kleszcze wykorzystują specjalnie uformowany narząd czepny hipostom, uwalniając przy tym substancje znieczulające i przeciwkrzepliwe, często nawet ukąszenia przez kleszcze można nie zauważyć. Kleszcz twarde pobierają pokarm przez 3-12 dni, po czym same odpadają, miękkie odżywiają się tylko przez krótki czas. Kleszcz mogą być przenosicielami niektórych bakterii i wirusów. W przypadku każdego czynnika zakaźnego niezbędny jest pewien okres, aby mogło dojść do zakażenia. Choroby jakie mogą być spowodowane przez kleszcze: kleszczowe zapalenie mózgu, grupa gorączek plamistych, gorączki krwotoczne, oraz dobrze nam zanan bolerioza.
Objawy
Ukąszenie przez kleszcza często pozostaje niezauważone. Wielu pacjentów z boreliozą nie podaje w wywiadzie ukąszenia przez tego pajęczaka. W innych sytuacjach pacjent może zgłaszać się do lekarza z tkwiącym głęboko w skórze i napełnionym krwią kleszczem, które zazwyczaj bierze za zmianę skórną albo nawet nowotwór. W jeszcze innych przypadkach w miejscu ukąszenia znajduje się pojedyncza, swędząca, czerwona grudka albo guzek. Pozostawienie części kleszcza w skórze może prowadzić do odczynu ziarniniakoweg lub piodermii. W razie zakażenia boleriozą obserwuje się rozwój szczerzącego się obwodowo od miejsca ukąszenia, rumienia. Niektóre rodzaje kleszczy powodują dużo mniej nasilone odczyny miejscowe, z tworzeniem się pęcherzyków, strupa, a nawet i owrzodzenia. U pacjentów u których nastąpiło zakażenie boreliozą istnieje większe prawdopodobieństwo wystąpienia rumienia wędrującego, cięższego przebiegu zapalenia stawów i zajęcia układu krążenia.
Stadia boreliozy
Zakażenie boreliozą, które jest spowodowane ukąszeniem przez kleszcze ma trzy zasadnicze stadia:
– stadium I – wczesne zakażenie zlokalizowane. Gdy borelioza dostanie się do skóry właściwej, może zostać wyeliminowana przez wrodzone mechanizmy obronne, jeśli jednak tak się nie stanie bakterie mogą zostać przechwycone przez komórki dendryczne, a ich białka mogą ulec zmianie zewnętrznej. Dzięki takiemu działaniu unikają one rozpoznaniu przez przeciwciała i mogą wędrować miesiącami w skórze, wywołując odczyn zapalny, znany jako rumień wędrujący. W miejscu ukąszenia mogą powstawać pseudo chłoniaki. W tym stadium pacjenci skarżą się na objawy grypopodobne, najczęściej bóle głowy, złe samopoczucie, uczucie zmęczenia, rzadko występują bóle stawów i mięśni oraz stan podgorączkowy.
– stadium II – wczesne zakażenie rozsiane. Jeśli odpowiedź immunologiczna nie jest wystarczająca, zakażenie może ulec uogólnieniu, wywołując w ten sposób typowe objawy w postaci gorączki, bólów głowy oraz złego samopoczucia. Mogą wystąpić również mnogie ogniska rumienia wędrującego, albo wykwity o charakterze pokrzywkowym, niekiedy sięgające do tkani podskórnej. Często w tym stadium występują bóle mięśni i stawów, zapalnie mięśnia sercowego o łagodnym przebiegu. Zaburzenia widzenia mogą sugerować zapalenie tęczówki lub naczyniówki i siatkówki, może również wystąpić zapalenie opon mózgowych, zapalenie korzonków nerwowych, które powodują znaczne dolegliwości bólowe i porażenia nerwów czaszkowych lub obwodowych.
– stadium III – stadium późne. Po upływie wielu miesięcy a nawet lat mogą pojawić się różne schorzenia o ostrym i nawrotowym przebiegu. Często w tym stadium bywa zajęty narząd ruchu, najczęstsze jest również jednostronne zapalenie stawów ze znaczącym obrzękiem stawu kolanowego lub skokowego. Najczęstszym objawem neurologicznym są neuropatie obwodowe i przewlekły zespół bólowy na który składają się: napadowe bóle nocne, zaburzenia snu, i uczucie przemęczenia. Pacjenci mogą skarżyć się na utrudniona koncentrację oraz osłabienie pamięci.
Kleszcze w ciąży
Zakażenie boreliozą u ciężarnych jest groźne dla dziecka. Borelioza może przeniknąć przez łożysko i zakazić płód, co może prowadzić do obumarcia płodu, poronienia samoistnego lub rozwoju wad wrodzonych. Bakterioza może również doprowadzić do powstania zaburzeń neurologicznych oraz wad serca u dziecka. Jednak wszystkie te następstwa po ugryzieniu kleszcza są rzadkością, ponieważ nie każdy kleszcz jest nosiciele boreliozy. Kobieta ciężarna po ukąszeniu przez kleszcza powinna być starannie i regularnie badana klinicznie i serologicznie. W razie wystąpienia objawów klinicznych natychmiast leczona.
Jeśli kobieta ciężarna podejrzewa, że mógł ukąsić ją kleszcz powinna zgłosić się do lekarza, który zleci wykonanie specjalistycznych badań. Po przeprowadzeniu testów, lekarz będzie mógł zastosować antybiotykoterapię, jeżeli doszło do zakażenia boreliozą. Wykrycie we wczesnym stadium boreliozy i zastosowanie odpowiedniego leczenia antybiotykami, prowadzi do skutecznego wyleczenia. Zastosowane leki nie zagrażają zdrowiu dziecka. Jedynym lekiem, którego powinno się unikać jest doksycyklina, która może powodować powstanie wad wrodzonych u dziecka.
Leczenie
Nie ma pełnej zgodności co do podjęcia odpowiedniego leczenia. Leczenie powinno być długotrwałe, z wysokimi dawkami leków. Chorobę w stadium pierwszym powinno się leczyć od 2 do 3 tygodni. Natomiast w dwóch pozostałych stadiach leczenie powinno trwać od 3 do 4 tygodni. Najlepszym środkiem jest jednak zapobieganie ukąszeniom dzięki tradycyjnym preparatom odstraszającym pajęczaki. Lepszą ochronę zapewniają również odpowiednia odzież i staranne obejrzenie ciała po prawdopodobnym ukąszeniu. Skutecznym środkiem jest również szybkie usunięcie kleszcza. Należy pamiętać, że ryzyko zakażenie zależy od odsetka zakażonych kleszcze w jednej okolicy ciała, czasu żerowania oraz nabytej odporności człowieka.
