Paciorkowiec w ciąży są gram-dodatnimi bakteriami, układającymi się w różnej długości łańcuszki. Często układają się w łańcuchy bądź w pary i mogą być tlenowcami lub beztlenowcami. Tworzą dużą grupę obejmującą zarówno bakterie chorobotwórcze dla ludzi i zwierząt, jak i saprofityczne.
Podział paciorkowców
Paciorkowce można podzielić ze względu na gatunki, odmiany i typy opierające się na właściwościach biochemicznych, cechach fizjologicznych i budowie antygenowej. Najczęściej jednak stosuje się podział paciorkowców na:
– paciorkowce grupy A,
– paciorkowce grupy B,
– grupy C i G – paciorkowce,
– paciorkowce grupy D.
Objawy zakażeń
Ze względu na różnorodność podziału paciorkowców, różne rodzaje wywołują inne choroby. Jeśli weźmiemy pod uwagę podział paciorkowców, można wyróżnić następując objawy im towarzyszące:
– paciorkowce grupy A, wywołują zakażenia ogniskowe, zapalenie migdałków, ropne zakażenia skóry, posocznicę oraz schorzenia, w przebiegu, których mediatorami są toksyny takie jak: płonica, paciorkowy zespół wstrząsu toksycznego, a także immunopatologiczne schorzenia wtórne: gorączka reumatyczna, kłębuszkowe zapalenie nerek, róża, liszajec, zapalenia ucha środkowego oraz zapalenie wsierdzia.
– paciorkowce grupy B, wywołują zapalenia ogniskowe, zwłaszcza w drogach rodnych u kobiet, zapalenie dróg moczowych, pęcherza moczowego oraz posocznicę i zapalenie opon mózgowych,
– grupy C i G – paciorkowce, są odpowiedzialne za wywołanie zapalenia gardła, wsierdzia oraz posocznicę,
– paciorkowce grupy D, należą do enterokoków.
Przenoszenie zakażenia
Paciorkowce grupy A przenoszone są droga kropelkową ze śluzówki nosogardzieli lub ze skóry przez kontakt bezpośredni. Ostre kłębuszkowe zapalenie nerek rozwija się dość szybko, w około 3% wszystkich zakażeń paciorkowcami grupy A. Zakażenia paciorkowcami skóry mogą być czynnikiem wywołującym łuszczycę. Odporność na zakażenie paciorkowcem jest długotrwałe, jednak jest ona zależna od szczepu paciorkowca, dlatego istnieje ryzyko wystąpienia licznych podobnych zakażeń paciorkowcowych. Najbardziej niebezpiecznym dla kobiet w ciąży jest paciorkowiec z grupy B, który jest częścią naturalnej flory bakteryjnej jelit, gardła oraz jamy ustnej.
Paciorkowiec z grupy B nie jest przenoszony droga płciową, ale może umiejscowić się w drogach rodnych kobiety, ponieważ z bakterie te często przedostają się z odbytu do pochwy. Infekcja może przeniknąć z matki na dziecko nie tylko w trakcie porodu, ale również gdy dojdzie do wczesnego pęknięcia pęcherza płodowego, a co za tym idzie odejścia płynu owodniowego, oraz porodu przedwczesnego.
Paciorkowiec w ciąży
Wystąpienie paciorkowca w ciąży jest niebezpieczne ze względu na możliwość zakażenia dziecka w trakcie akcji porodowej. Paciorkowiec może również przemieścić się do wnętrza macicy, co z kolei powoduje niebezpieczeństwo dla rozwijającego się płodu. Dla noworodka bakterie paciorkowca są równie niebezpieczne, ze względu na jeszcze nie wykształcony i do końca nieukształtowany system odporności. Najczęściej do zakażenia dochodzi w trakcie porodu, kiedy to niemowlę może zachłysnąć się zakażonym płynem owodniowy. Przeniesienie w takim wypadku paciorkowca z matki na dziecko jest niezwykle wysokie.
Noworodek zarażony paciorkowcem może mieć:
- sepsę,
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
- zapalenie płuc,
- problemy z oddychaniem,
- choroby nerek i serca,
- choroby układu pokarmowego,
- może również wystąpić u niego zapalenie szpiku kostnego, które jest jednak dość rzadkim powikłaniem.
Wystąpienie sepsy u noworodka jest bardzo często związane z jego śmiercią, ponieważ jego układ odpornościowy nie radzi sobie z tak dużym zakażeniem. Jeśli do zakażenia doszło w momencie przechodzenia dziecka przez kanał rodny, paciorkowiec najczęściej lokalizuje się w pępku, uchu, nosie, odbycie, a także na samej skórze. Najbardziej narażone na zakażenie paciorkowcem są wcześniaki. Paciorkowiec uaktywnia się u noworodka dopiero dziesięć dni po porodzie. Należy pamiętać również o tym, że paciorkowiec nie zawsze przedostaje się do dziecka. Co za tym idzie nie wywołuje infekcji bakteryjnej.
Leczenie
W pierwszej kolejności kobieta ciężarna powinna mieć wykonany posiew z pochwy w celu wykluczenia obecności bakterii paciorkowca. Posiew taki wykonuje się w trzecim trymestrze ciąży. Kolejnym rozwiązaniem jest zastosowanie antybiotykoterapii dla kobiety ciężarnej, w okresie okołoporodowym. Stosuje się ja w celu zapobiegnięcia przeniesienia bakterii z matki na dziecko w trakcie porodu. Antybiotykoterapia jest podawana dożylnie i są to preparaty z grupy penicylin, zazwyczaj jest ona podawana przez 20 dni.
Taka forma terapii ma tez dodatkowy plus. Jest krótsza dzięki czemu kilka godzin przed porodem, bakterie paciorkowca nie mogą już zagrozić dziecku. Zastosowanie takiej terapii jest bezpieczne zarówno dla matki jak i dziecka i nie jest związane z żadnym ryzykiem. Można również zastosować leczenie przeciwbakteryjne, które stosowane jest dopochwowo. Należy pamiętać o tym, że to lekarz może dobrać odpowiednią formę leczenia. Może też zadecydować o tym jak zakończyć ciąże – poród naturalny lub cesarskie cięcie.
