Katar w ciąży to zjawisko bardzo częste i częściej niepociągające za sobą poważnych konsekwencji. Dlatego podejście ciężarnych kobiet do obrzęku, przekrwienia błony śluzowej nosa, i kichania jest różne. Ale gdy powoduje osłabienie organizmu przyszłe mamy udają się do lekarza. Jednak w przypadku ciąży wiele leków jest przeciwwskazanych. W tym trudnym okresie życia większość kobiet jest szczególnie zaniepokojona swoim i nienarodzonego dziecka zdrowiem, więc czasami dość nerwowo reagują na każde kichnięcie, a tym bardziej na tak wyraźny objaw różnych chorób, jak katar. Tymczasem, według różnych źródeł, choruje na tą dolegliwość nie mniej niż jedna trzecia przyszłych matek, a wiele z nich ma nieżyt nosa przez długi czas.
Katar w ciąży – reguła czy zagrożenie?
Najczęstszą przyczyną kataru w ciąży jest hormon: ogromna ilość żeńskiego hormonu płciowego estrogenu jest wytwarzana w łożysku, co wpływa zarówno na centralny układ nerwowy, jak i na układ naczyniowy. Działanie estrogenu prowadzi do ekspansji naczyń krwionośnych, zwiększenia przepuszczalności ich ściany, a w rezultacie do obrzęku, zwłaszcza błony śluzowej jamy nosowej, która jest zasilana krwią z powodu ogromnej liczby cienkich naczyń włosowatych.
Płyn gromadzi się w przestrzeni międzykomórkowej, nos staje się obrzęknięty, oddychanie staje się trudne, występuje charakterystyczne zatkanie nosa (nasilone wysiłkiem fizycznym i podczas odpoczynku, leżenia, w tym w nocy). Najczęściej do ujawnienia się tego problemu dochodzi nie wcześniej niż w 6 tygodniu ciąży, zwykle w drugiej połowie ciąży, przechodzi samoistnie (przy kolejnych zmianach hormonalnych), a czasami trwa do pierwszego tygodnia po urodzeniu.
Zmiany w układzie odpornościowym w czasie ciąży
Przyszłe matki, które wcześniej nie odczuwały objawów alergii, mogą wykazywać pewien rodzaj reakcji na alergeny (najczęściej kurz domowy lub żywność) z odpowiednimi nieprzyjemnymi konsekwencjami, w tym:
- katar z obfitą wydzieliną (najczęściej przezroczystą i wodnistą)
- kichanie
- łzawienie
- czasem swędzenie skóry
- charakterystyczne podrażnienie błony śluzowej nosa.
W takich przypadkach należy najpierw zidentyfikować i wyeliminować alergen, leczenie musi być przepisane przez lekarza: leki przeciwalergiczne w czasie ciąży są najczęściej przeciwwskazane lub powinny być przepisywane w specjalnych formach i dawkach. Jednocześnie nie należy zapominać, że nawet normalny nieżyt nosa u kobiet w ciąży jest stanem pogarszającym ich funkcjonowanie: trudności w oddychaniu wpływają na zdrowie zarówno matki, jak i dziecka, kichanie podczas kataru powoduje ostry skurcz przepony, a cieknący nos może pogorszyć sen, apetyt i nastrój. Ponadto, z uporczywym i ciężkim obrzękiem, może rozwinąć się zapalenie zatok, a oddychanie przez usta przyczynia się do rozwoju chorób układu oddechowego, którego jednym z pierwszych objawów może być również katar, ale tym razem zakaźny.
Katar w ciąży o podłożu zakaźnym
Zakaźny katar w ciąży występuje często, zwykle na tle ostrych zakażeń układu oddechowego lub ostrych zakażeń wirusowych układu oddechowego, a pierwsze objawy chorób zakaźnych mogą być ukryte przez obecność alergicznego nieżytu nosa. Dlatego w przypadku jakiejkolwiek formy kataru w ciąży przyszła mama musi skonsultować się z lekarzem w celu ustalenia dokładnej przyczyny i niezwłocznego rozpoczęcia leczenia.
Zakaźnemu zapaleniu błony śluzowej nosa podczas ciąży zwykle towarzyszy wzrost temperatury ciała, obecność śluzu lub ropnej wydzieliny, może wystąpić ból gardła, kaszel i inne objawy przeziębienia. Ponadto ogólne osłabienie organizmu przyczynia się do rozprzestrzeniania się infekcji w zatokach i przejścia nieżytu nosa do zakaźnego zapalenia zatok lub zapalenia zatok czołowych.
Jest to szczególnie niebezpieczne, ponieważ choroby te mogą nie tylko stać się przewlekłe, ale także powodować zakażenie wewnątrzmaciczne dziecka, przedwczesne urodzenie lub poronienie. Dlatego leczenie zakaźnego zapalenia błony śluzowej nosa należy rozpocząć jak najwcześniej a przede wszystkim powinno ono mieć na celu wyeliminowanie przyczyny choroby, a tylko lekarz prowadzący powinien podjąć leczenie biorąc pod uwagę odpowiednie antybiotyki lub leki przeciwwirusowe.
Szczególna ostrożność podczas leczenia kataru w ciąży
Tradycyjne leki na objawowe leczenie kataru w ciąży czyli klasyczne leki zwężające naczynia są w większości przypadków przeciwwskazane i są stosowane tylko w wyjątkowych przypadkach. Szczególnym zagrożeniem jest możliwy odruchowy skurcz naczyń włosowatych nie tylko w jamie nosowej, ale także w łożysku, co może prowadzić do niedoboru tlenu płodu i upośledzenia jego rozwoju.
Nie mniej niebezpieczne mogą być środki ludowe, w tym przetestowany w innych przypadkach: na przykład tak popularny sok z aloesu, który w większości przypadków jest bezpieczny, ale u kobiet w ciąży może powodować komplikacje, takie jak nadciśnienie macicy. Ogólnie rzecz biorąc, bezpieczeństwo preparatów ziołowych (w szczególności olejków eterycznych) w tym przypadku jest bardzo względne mogą powodować reakcje alergiczne, dlatego powinny być stosowane z najwyższą ostrożnością i w minimalnych dawkach.
Co można stosować na katar w ciąży?
Jednym z najbezpieczniejszych i jednocześnie skutecznych sposobów leczenia (a także, co nie mniej ważne, zapobiegania) zakaźnego kataru w ciąży jest płukanie roztworami soli fizjologicznej – wody morskiej. Ich działanie opiera się nie tylko na bezpośrednim rozcieńczeniu i usunięciu zawartości jamy nosowej, ale także na różnicy ciśnienia osmotycznego, dzięki czemu zmniejsza się obrzęk błony śluzowej. Z ostrożnością (biorąc pod uwagę możliwe indywidualne reakcje i zgodnie z zaleceniami lekarza) można stosować preparaty ziołowe zarówno do wpuszczania do nosa, jak i do nanoszenia na skórę skrzydełek nosa (maści).
