Żelazo w ciąży jest niezwykle istotne, więc także ciężarna musi pamiętać o tymże, aby je dostarczać. Żelazo w tabletkach w ciąży winno być wykorzystywane jedynie w danych sytuacjach. Są takie suplementy, jakie winna stosować każda przyszła matka (np. kwas foliowy, jod), lecz żelazo do nich nie należy. Skąd się więc wzięło to przeświadczenie? Może stąd, iż w ciąży zapotrzebowanie na tenże pierwiastek zdecydowanie rośnie – z 18 do 26 mg dziennie, natomiast poziom hemoglobiny we krwi – spada.
Jednakże to nie oznacza, iż każda kobieta po zajściu w ciążę ma biec do apteki po tabletki z żelazem. Wpierw należy zadbać o to, żeby więcej żelaza dostarczać w diecie, uzupełniając ją w takie artykuły, jak: chude mięso, pestki, orzechy, drożdże piwne, suszone morele, pokrzywa oraz nać pietruszki. Odpowiednio zbilansowana dieta jest w stanie uniknąć niedoborom żelaza. Suplementacja tymczasem winna być zastosowana – na polecenie specjalisty – tylko wówczas, kiedy u ciężarnej stwierdzi się niedokrwistość z deficytu żelaza.
Rola żelaza w organizmie
Żelazo jest podstawowym elementem hemoglobiny – białka obecnego w krwinkach czerwonych. Bierze ono udział w przebiegu przewozu tlenu z płuc do wszystkich tkanek organizmu i eliminowaniu dwutlenku węgla. Dodatkowo, żelazo determinuje aktywność wielu enzymów, jakie pomiędzy innymi odpowiadają za tworzenie mieliny w mózgu. U pań w ciąży zamówienie na żelazo rośnie z 15 do 22 mg/dobę. W rozwijającym się płodzie żelazo jest potrzebne do odpowiedniej budowy ośrodkowego układu nerwowego i rozwoju. W pierwszym trymestrze ciąży podwyższone zapotrzebowanie na żelazo jest poniekąd pokrywane z zasobów ustrojowych kobiety. Anemia z deficytu żelaza w ciąży wywołuje niską masę urodzeniową dziecka, jaka przeważnie jest rezultatem przedwczesnego porodu. Anemia u maluchów może być podstawą spowolnienia rozwoju intelektualnego, jakiego niestety nie da się wyleczyć, stosując środki zawierające żelazo.
Poziom żelaza w ciąży – czemu się zmniejsza?
Do określonego czasu niedokrwistość u przyszłych matek traktuje się jako stan normalny ciąży. W jej organizmie dzieją się ponieważ różnorodne rzeczy, m.in. zmniejsza się poziom hemoglobiny, obniża się także ilość żelaza. Lecz nie wolno tego ignorować. Żelazo jest potrzebne do życia. To składnik hemoglobiny oraz wielu enzymów połączonych z mechanizmem oddychania. Umożliwia także krwinkom czerwonym przewóz tlenu do krwi, i tymże samym do wszystkich naszych organów. Podczas ciąży żelazo jest potrzebne do rozwoju dziecka (m.in. pomaga w odpowiednim kształtowaniu się mózgu dziecka) i działania łożyska oraz dotlenienia macicy.
Zapotrzebowanie na żelazo w ciąży
Ciąża to moment większego zapotrzebowania na żelazo, szczególnie jej III trymestr. Zapotrzebowanie na żelazo w ciąży jest chociażby podwójnie większe od wcześniejszego, gdyż z twojego organizmu duża ilość żelaza przechodzi do łożyska oraz tkanek dziecka. Produkujesz także zdecydowanie więcej krwi, natomiast żelazo jest potrzebne, aby powstała hemoglobina – tenże jej składnik, jaki rozprowadza tlen. Dieta, chociażby właściwie zbilansowana, niejednokrotnie nie gwarantuje przyszłej matce oraz dziecku odpowiednich ilości żelaza. Z jedzenia przyjmowane jest zazwyczaj tylko 10-15 procent żelaza. Organizm kobiety w ciąży zaczyna zatem stosować rezerwy. U wielu pań nie są one jednakże duże, do ich zubożenia przyczyniają się pomiędzy innymi obfite menstruacje przed ciążą.
Jak stosować żelazo w ciąży? – suplementacja
Na rynku jest mnóstwo suplementów zawierających żelazo, jednakże należy pamiętać, iż każdy spośród nich, chociażby tenże dostępny bez recepty, winien być wykorzystywany jedynie po konsultacji ze specjalistą prowadzącym ciążę. Specjalista podczas dziewięciu miesięcy ciąży zaleca różne badania, m.in. morfologię krwi. Na bazie wyników natężenia hemoglobiny (HGB), ilości krwinek czerwonych lub objętości krwinki (MCV) może on podjąć decyzję o suplementacji żelaza. Niezwykle przydatne jest także badanie poziomu ferrytyny w surowicy – pokazuje ono nadmiar żelaza w organizmie. Należy pamiętać, iż deficyt żelaza nie musi dawać symptomów od razu. Zmniejszenie natężenia hemoglobiny (anemia) pojawi się tylko po wyczerpaniu zasobów żelaza w organizmie. Podobna sprawa ma miejsce w wypadku suplementacji żelaza – wyniki morfologii ulegną błyskawicznej naprawie, jednak zapasy żelaza w formie ferrytyny będę się odnawiały zdecydowanie wolniej.
Jak najlepiej przeciwdziałać niedoborowi żelaza oraz anemii?
U każdej kobiety w ciąży (a jeszcze lepiej przed planowaną ciążą) prócz stałego badania morfologii krwi (hemoglobina, hematokryt, liczba czerwonych krwinek) należy ustalić natężenie ferrytyny, jakie idealnie pokazuje zapasy żelaza. Gdy zapasy owe są niewystarczające, potrzebna jest suplementacja żelaza. Należy pamiętać, iż deficyt żelaza nie musi dawać symptomów, anemia natomiast pojawia się, kiedy zapasy żelaza są na wyczerpaniu (oraz inaczej: podniesienie współczynników morfologii krwi po leczeniu żelazem jest natychmiastowe, co nie znaczy, iż zapasy żelaza zostały odbudowane!). Należy zagwarantować właściwą ilość odpowiednio przyswajalnego żelaza w jedzonych posiłkach, żeby pokryć podnoszące się zapotrzebowanie, szczególnie w drugiej połowie ciąży.
