Obrzęk płodu to z łaciny hydrops fetalis (HF), stan symbolizujący składanie się roztworu przesiękowego w jamach ciała zarodka. Jest to duży kłopot leczniczy dla dziecka, grożący jego życiu (może doprowadzać do poronienia). Uogólniony obrzęk zarodka jest ustalany dzięki badaniom USG.
Źródło kłopotu jest oceniane także za pomocą USG, lecz również badań krwi roztworu owodniowego. Uogólniony obrzęk zarodka polega na chorobowym zebraniu płynów – zazwyczaj surowiczych – w jamach ciała i w tkankach miękkich. Podstawami mogą być zaburzenia serca oraz naczyń, zakłócenia chromosomowe, zarażenia, dolegliwości płuc, żołądka oraz jelit, nerek oraz dróg moczowych, krwi, zakłócenia przemiany materii i guzy. Zidentyfikowanie można określić na bazie USG. Dzięki temu można w miarę szybko dokonać diagnozy i zastosować odpowiednie leczenie.
Obrzęk płodu: podstawy
Tworzenie się obrzęków tkanek embrionalnych oraz przesięków do jam ciała może być spowodowane poprzez parę różnych patomechanizmów. Do najistotniejszych spośród nich kwalifikuje się skok ciśnienia w układzie żylnym, obniżoną syntezę bądź stratę białek, wzrost drożności naczyń włosowatych, i również niedrożność naczyń limfatycznych. Skok ciśnienia w układzie żylnym jest zwykle symptomem niewydolności krążenia, jaka pochodzi ze schorzeń pracy serca zarodka, jego choroby rozwojowej bądź niewydolności w czasie uciążliwej anemii bądź zapalenia mięśnia sercowego. Prócz owego skok ciśnienia żylnego może być efektem ścisku naczynia poprzez guz (np. naczyniak wątroby) bądź egzystencji zatoru w żyle głównej dolnej.
Genetyczne choroby bądź dolegliwości wątroby oraz nerek zarodka doprowadzają do obniżenia syntezy białek oraz ich zbytniej straty, co powoduje zmniejszeniem ciśnienia onkotycznego krwi oraz powstaniem obrzęków. Następnym ważnym patomechanizmem jest wzrost drożności naczyń włosowatych, będący rezultatem poważnego, długotrwałego niedotlenienia, jakie może nastąpić np. w czasu choroby. Niedrożność naczyń limfatycznych, niejednokrotnie widziana w zespole Turnera, może być z jednej strony podstawą obrzęku tkanek zarodka, natomiast z innej natomiast podstawą występowania typowych torbieli limfatycznych szyi.
Obrzęk uogólniony płodu o źródle odpornościowym
Jedyną odpornościową podstawą obrzęku ciała zarodka jest ostry konflikt serologiczny. Niezgodność grup krwi mamy oraz dziecka dotycząca czynnika Rh bądź układu AB0 powoduje u zarodka anemię. Dzieje się tak dlatego, iż komórki mamy uszkadzają czerwone krwinki dziecka. Ta niezgodność wiąże się z rozmaitymi zagrażającymi dziecku schorzeniami, w tymże również z obrzękiem uogólnionym. Opuchlizna ciała dziecka komplikuje mu działanie oraz może spowodować do jego śmierci. Obrzęk uogólniony zarodka o źródle odpornościowym jest jeszcze rzadszy ze względu na ochronę immoglobuliną anty-D.
Obrzęk uogólniony płodu o źródle nieimmunologicznym
Nieimmunologiczny obrzęk płodu to schorzenie dotykające zarodka, łożyska i organizmu mamy. Jest to obrzęk znacznie powszechniejszy aniżeli obrzęk o źródle odpornościowym. Niejednokrotnie asystują mu również pozostałe zakłócenia: wielowodzie oraz obrzęk łożyska. We współzależności od owego, jaka dolegliwość spowodowała obrzęk uogólniony u zarodka, pojawią się różnorodne symptomy bądź choroby. Pośród schorzeń dotykających serca oraz naczyń, można rozpoznać arytmię, zwężenie zastawki aorty, hipoplazję lewej komory serca, wczesne zamknięcie przewodu arterialnego lub zespół Ebsteina.
Zespoły chorób genetycznych, jakie mogą spowodować do obrzęku uogólnionego u zarodka, to zespół Noonan, zespół Turnera lub zespół Smitha-Lemliego-Opitza. Dolegliwości metaboliczne połączone z obrzękiem u zarodka to dolegliwość Gauchera, dolegliwość Niemanna-Picka oraz mukopolisacharydoza. W obszarze klatki piersiowej napotyka się przepuklinę przeponową, sekwestrację oskrzelowo-płucną, potworniaka śródpiersia lub schorzenie gruczołowo-torbielowate dotykające płuc – owe wszelkie dolegliwości powodują obrzęk zarodka. Zakłócenia działania naczyń łożyska, takie jak zakrzepica żyły w pępowinie lub wady dotyczące budowy samej pępowiny, to również zakłócenia połączone z obrzękiem. Chorobami, jakie mogą spowodować obrzęk, są: toksoplazmoza, kiła, listerioza i zarażenia wirusowe,
Leczenie obrzęku płodu
W leczeniu obrzęku płodu trzeba się skoncentrować na podstawach. Jako nieinwazyjną technikę leczenia zalicza się podaż środków ciężarnej. W wypadku niewydolności krążenia u dziecka o rozmaitej przyczynie, blokach serca lub schorzeniach kurczliwości serca, jak i w wadach kolagenowych lub chorobach wewnątrzmacicznych bierze się pod uwagę właściwe środki, jakie można podawać ciężarnej. Kwalifikuje się do nich naparstnicę, amiodaron, antybiotyki, sterydy. Czasami niezbędna jest likwidacja przeciwciał przez plazmaferezę. Leczenie wewnątrzmaciczne może znacząco podnieść możliwości przeżycia zarodka w poszczególnych wypadkach. Choroby kiepsko rokujące pod kątem przeżycia zarodka oraz malucha stanowią kryterium wykluczające kurację wewnątrzmacicznej.
